ECONOMIE 15
intermediair
Prettig voor de landen is dat
geld lenen gemakkelijk en goed
koop is. De centrale banken, de
ECB in de EU en de Fed in de
VS, kopen massaal leningen
op. Dat geld komt terecht bij
overheden die er hun extra uit
gaven mee betalen. En een an
der deel komt bij de banken en
pensioenfondsen terecht.
De bedoeling is dat banken en
pensioenfondsen dat geld weer
uitgeven, wat voor extra econo
mische groei zou moeten zor
gen. Maar de praktijk is anders.
,,Je ziet dat het geld vooral naar
grote bedrijven gaat'', zegt Syl
vester Eijffinger, hoogleraar
monetaire economie aan de
Universiteit van Tilburg. ,,Maar
die hebben het niet nodig.''
Die behoefte aan meer finan
ciële armslag bestaat wel bij het
midden- en kleinbedrijf- de
banenmotor van onze econo
mie. ,,Maar mkb'ers krijgen
geen krediet bij de bank. Want
daar verdienen banken niets
aan'', weet Eijffinger. Daar komt
nog bij dat ook de consumenten
niet 'meewerken' als aanjagers
van de economie. In plaats van
dat ze het geld laten rollen, blij
ken ze vandaag de dag juist heel
voorzichtig in geldzaken gewor
den. Ze sparen liever wat extra
om een buffer te hebben.
is de overheid. Overal in de we
reld doen overheden wat ze
kunnen om de schok van de co
ronacrisis te dempen. In de VS
geeft de overheid geld aan alle
huishoudens, zogenoemd 'heli-
koptergeld'. Ook in het rijke Eu
ropa geven overheden miljarden
uit om de banen en de koop
kracht van de burgers te be
schermen. Dat alles in de hoop
dat de crisis tijdelijk is en dat de
maatregelen snel weer kunnen
worden afgebouwd.
Theorie
Hoe zouden economen het lie
ver zien? In theorie zou het ex
tra geld voor meer vraag moeten
zorgen. Meer vraag leidt (vol
gens diezelfde gedachtegang)
tot hogere prijzen. Die leiden op
hun beurt weer tot hogere lo
nen. Die weer zorgen voor nog
hogere prijzen. Zo komt de in
flatie op gang.
De ECB streeft al jaren naar
een inflatie - smeerolie voor de
economie - van iets onder de 2
procent. Dankzij inflatie wor
den schulden minder waard en
stellen consumenten aankopen
niet te lang uit. Als schulden
minder waard worden en dus
gemakkelijker af te lossen zijn,
is de drempel lager om schulden
aan te gaan. En dat zorgt ervoor
dat investeren sneller loont.
Maar de 2600 miljard euro
die de ECB de laatste jaren al in
de Europese economie pompte,
heeft door allerlei oorzaken -
zoals de groeiende import uit
goedkope landen als China -
niet tot extra prijsstijgingen ge
leid. ,,Nog niet'', benadrukt Eijf
finger. ,,Als er een vaccin is,
trekt de economie weer aan.
Dan zie ik de aandelenkoersen
nog wel 20 tot 30 procent stij
gen. Ook de huizenprijzen stij
gen verder. Dat zorgt ervoor dat
er veel meer vermogen komt.
Als het weer goed gaat, zullen
mensen dat vermogen gaan uit
geven. Al dat extra geld zal tot
meer inflatie leiden. Ik ver
wacht dat binnen drie
jaar.'' Vervolgens zou het we-
leens heel hard kunnen gaan,
vervolgt Eijffinger. ,,Ik ben
bang dat de inflatie dan niet
meer te beheersen is.''
En dan kan de ECB maar één
ding doen, volgens de hoogle
raar: de rente verhogen. Een ho
gere rente betekent een lagere
prijs voor een obligatie. De dui
zenden miljarden aan staatsle
ningen die de ECB op de balans
heeft staan, worden dan in één
klap minder waard. Dat leidt tot
miljardenverliezen voor de cen
trale bank. „Eigenlijk moet de
ECB nu al beginnen met het
verkopen van de leningen. Maar
dat gebeurt niet'', constateert
Eijffinger. ,,Als de economie
aantrekt en de inflatie oploopt,
is het eigenlijk al te laat.'' De
Vries vindt ook dat de ECB al
moet beginnen met het afbou
wen van de obligatieporte
feuille. Maar: ,,Landen moeten
dan beginnen met bezuinigen.
Die bereidheid is er niet. Als de
ECB stopt met stimuleren is er
kans op een recessie en daar zijn
we te bang voor geworden.''
donderdag 3 september 2020
GO
ILLUSTRATIE MARK REIJNTJENS
Welke skVi
onte-iH3 T
