zomer
Lekkers uit Flevoland
Het strijdtoneel
van burlende
edelherten
MAAR NATUURLIJK!
HANNE TERSMETTE
ws"* '1
Bij elk bezoek aan de Veluwe hoop ik
ze tegen te komen. Edelherten. Vol
trots stappen de mannetjes, herten
genaamd, rond. Hun borst vooruit,
hun loodzware gewei statig op de
kop. Achter die grote geweien zit een verhaal.
Elk jaar, aan het einde van de winter, gooit het
edelhert zijn gewei af. Meteen begint een nieuw
exemplaar te groeien. Binnen vijf maanden, aan
het einde van de zomer, hebben de mannetjes
een nieuw gewei. Dat is niet voor niks. De
bronsttijd staat op het punt van beginnen. Dat
betekent dat er gestreden moet worden om de
vrouwtjes (hindes). Zijn gewei is het belangrijk
ste wapen in de strijd om
de liefde.
gaan de sterkste en oudste
herten de strijd met elkaar
aan. De inzet is hoog. De
winnaar mag een hele
groep (roedel) hinden be
slaan (bezwangeren). Voor
dat ze op het strijdtoneel
verschijnen, besproeien ze
zichzelf met hun eigen
urine. Stinkend en burlend
bakenen ze hun territorium
af. Dat burlen kun je van
kilometers afstand horen!
Met die oerkreten maken ze
indruk op de hinden, maar
ze waarschuwen er ook an
dere herten mee. Als een ander hert te dichtbij
komt, wordt er gevochten. Zo'n gevecht kan
uren duren.
De gevechten zijn zo uitputtend dat de herten
na de bronsttijd, die tot oktober kan duren, sterk
vermagerd en verzwakt hun wonden likken.
Voor sommige herten heeft de bronst zelfs de
dood tot gevolg. Dat geldt niet voor de winnaar.
Wetend dat er in het voorjaar nageslacht van
hem geboren zal worden, kroont hij zichzelf tot
De Koning van het Bos.
'Met die
oerkreten
maken ze
indruk op
de hinden'
Aardappelen, wortels, uien
Flevoland zijn aardappelen, wortels en
uien. ,,Daar worden echt enorme hoe
veelheden van geteeld. Het is leuk om
te zien dat sommige boeren juist de
biodiversiteit opzoeken. Zo worden er
in de Flevopolder bijvoorbeeld ook
wortels in alle kleuren van de regen
boog geteeld. Van wit tot roze en van
geel tot paars."
De meeste groenten die op Flevoland
groeien, gaan naar het buitenland. Dat
is zo'n 90 procent van alle producten.
„Tegenwoordig proberen steeds meer
boeren hun producten ook lokaal te
verkopen. Zowel Lelystad als Almere
hebben bijvoorbeeld hun eigen
stadsboerderij."
Urker tongetjes en schol
Tegen de verwachting in bleef vissers
dorp Urk na de komst van de Afsluitdijk
bepalend in de wereldwijde vismarkt.
,,Vroeger was Urk een eiland en werd er
op zoutwatervis gevist'', zegt de culi
nair journalist. ,,Nu wordt er zoetwater
en zoutwatervis gevangen. In de
Noordzee wordt vooral op schol en tong
gevist. De andere vissen zijn bijvangst.
Nu we onze smaakpapillen niet
meer en masse in warme
oorden kunnen verwennen,
gaan we op culinaire reis door
Nederland. Deze week zijn we
met culinair journalist Laura de
Grave in de jongste provincie
van Nederland: Flevoland.
denkt dat Flevoland
weinig streekproducten
heeft, heeft het mis.
Koekjes en gebakjes die
al honderden jaren
volgens traditioneel recept worden be
reid, zijn er niet. Maar waar vijftig jaar
geleden nog het water van de Zuiderzee
stroomde, ligt nu de 'groentetuin van
Europa', althans zo wordt het gebied
genoemd. ,,De grond is in Flevoland
erg vruchtbaar", weet De Grave.
Snoekbaars
De Urker vissers vertrekken maandag
naar zee en komen vrijdag thuis met al
dat lekkers. Traditioneel wordt de vis
dan gebakken en gegeten met een soort
zoete rijstpap.''
Witte rijst, suiker en roomboter wor
den daarvoor langzaam gegaard en door
elkaar gehusseld. ,,De vis wordt erbij
geserveerd. Tong en schol worden niet
alleen gebakken, maar vaak ook gefri
tuurd. Als je in de buurt bent, moet je
zeker eens Urker tongetjes proberen.
Echt lekker.''
'Onze verse knoflook
gaat naar het buitenland
en wij koken met vier
maanden oude
bolletjes'
omarmd. Het voormalige eiland telt de
enige zoetwatervisafslag van het IJssel-
meergebied. ,,Er wordt onder andere
snoekbaars gevangen. De meeste zoet
watervissen hebben veel graten, bij de
snoekbaars valt dat mee. Vissen op
snoekbaars is eigenlijk heel passief. De
netten worden in het water gegooid en
de volgende dag halen ze deze met een
katrol er weer uit.''
En hoe je die snoekbaars moet eten?
,,Zoals de Urkers dat zelf doen: met
Urker Koolmoes. Een soep van witte
kool, ui, spek en room. Stevige kost voor
vissers en boeren. Vroeger werd er ook
nog gort of havermout bij gedaan.''
Op stap met boswachter Hanne Tersmette
zie je meer in de natuur.
■aft
(f
ZATERDAG 29 AUGUSTUS 2020 PC
Vanaf begin september
De meest verbouwde producten in
Oranjehoen
uit de polder
en Urker
tongetjes
MAARTJE HUIJBEN
Urker tongetjes
Urker schol
Urk
Snoek-
baars
Oranjehoen
Swifterband
Lelystad
Polder-
knoflook
(Wortelen, Polderkip
aardappelen,
ui
Urk heeft ook het zoetwatervissen
