Ooggetuigen over grootste naoorlogse vliegramp in Zeeland
We wisten ook niet
hoeveel mensen er
waren overleden,
het was een
griezelige boel
14
Dobberende bootjes, zwemmende
kinderen in het water en zonaanbid-
ders op de eilandjes. Totdat een plotse
ling opkomende mistbank het schil
derachtige decor verstoort. Binnen een
paar minuten is het zicht op sommige
plekken op het water geminimaliseerd.
Jongeren klimmen de Veerse kade op,
watersporters zoeken snel een veilig
plekje aan de steiger van eilandje de
Haringvreter.
Het bootje van Jacqueline Midavaine
ligt al in de haven van Veere. Ze heeft er
een prachtig uitzicht op het Veerse
Meer en het historische centrum. Met
rechts de Campveerse Toren en de
Schotse Huizen en in de verte de Ha
ringvreter. ,,Veere had toen nog niet de
jachthaven die het nu heeft. Het was er
bij lange na niet zo druk met jachten
als tegenwoordig", vertelt Midavaine,
destijds werkzaam voor persbureau
Slagboom. De Middelburgse is gespeci
aliseerd in luchtfotografie en gaat re
gelmatig met een Cessna de lucht in. In
die tijd 'doet' ze vooral scheepsrampen.
Op vliegveld Midden-Zeeland
schijnt dan nog steeds de zon. De ne
gen passagiers staan klaar voor vertrek
en schuifelen ongeduldig heen en weer
over de groene startbaan. Ze zijn een
van de eerste Zeeuwen die een rond
vlucht maken boven Walcheren om zo
het schiereiland eens vanuit vogelper
spectief te bekijken. Voor José hoeft het
allemaal niet zo nodig, maar toch stapt
ze als laatste samen met haar moeder
in het vliegtuig. Aan boord blijken alle
zitplaatsen al vergeven. Dan maar met
zijn tweetjes op één stoel, tegen moe
der aan geschurkt. Zenuwachtig is de
9-jarige Heinkenszandse niet, ze laat
het maar over zich heen komen. Al
vindt ze het eenmaal aan boord toch
best spannend.
Het spiksplinternieuwe vliegtuig
heeft er nog maar weinig vlieguren op
zitten, net als de 25-jarige piloot
Dybdahl. Hij staat de extra passagier
toe, niet wetende dat het toestel daar
door ook qua gewicht is overbeladen.
Stipt om 15.15 uur laat de Noorse piloot
de motoren flink brullen en krijgt toe
stemming van de havenmeester van
het vliegveld om samen met zijn negen
passagiers de lucht in te gaan.
Warrige indruk
Het knetterende geluid van de moto
ren en het uitzicht maken veel indruk,
zeker op het meisje van 9. Voor haar ge
voel zit Van den Dries al een tijdje in de
lucht wanneer het haar opvalt dat de
piloot een warrige indruk maakt.
Dybdahl kijkt een aantal keer angstval
lig naar opzij door het raam. Daar sche
ren plots mistflarden langs het toestel.
Bernhard Vriesman ligt op dat mo
ment met zijn motorboot Shalom 2 aan
de steiger van de Haringvreter en zit
samen met zijn 17-jarige zoon Ben in
de kajuit. Ze zien hoe het Veerse Meer
in luttele minuten door de opkomende
mistbank verandert in een spookachtig
decor. Dan zien vader en zoon plots
een vliegtuig vlak voor hun neus op
duiken uit de dichte mist. Het toestel
maakt een scherpe bocht. ,,Ik had het
idee dat de piloot volkomen gedesori-
enteerd was", herinnert Ben Vriesman
zich vijftig jaar later nog precies. ,,Ik zie
het zo recht op ons afkomen en langs
de boomtoppen scheren."
Slechts drie minuten na het opstij
gen - om 15.18 uur - crasht de Britten-
Norman Islander op de Haringvreter in
het Veerse Meer, nadat het vliegtuig
een van de boomtoppen op het eiland
heeft geraakt. Het toestel slaat drie keer
over de kop, schiet nog honderden me
ters door, explodeert en wordt opge
vreten door een vuurzee. Het lijkt alsof
er een vlammenwerper is afgeschoten,
zeggen getuigen later tegen de toege
stroomde pers. Van de 'cockpit' blijft
niets meer over. De piloot en twee pas
sagiers overleven de crash niet. De ze
ven andere inzittenden zijn tientallen
meters uit het vliegtuig geslingerd.
Bernhard Vriesman is als eerste ter
plaatse om hulp te verlenen. Hij geeft
zijn zoon opdracht om met de mari
foon contact te zoeken met radio Sche-
veningen. ,,Ze vroegen waar ik zat",
herinnert Vriesman jr. zich nog. ,,'Op
de Haringvreter', zei ik. Maar dat kon
den ze zo snel niet vinden. Toen wil
den ze de hulpdiensten naar Kamper
land sturen. 'Nee', zei ik, 'Veere is een
betere optie, de steiger in de jachthaven
tussen de Campveerse Toren en de
Jachtclub is de meest geschikte locatie.
Ik ben toen de hulpverlening gaan
coördineren, terwijl mijn vader met di
verse andere watersporters de slachtof
fers ging helpen", zo vertelt hij vijftig
jaar later op de plek van de ramp.
De ravage is verschrikkelijk. Li
chaamsdelen liggen her en der tussen
de wrakstukken, van de piloot is nage
noeg niets meer over, vertelt Vriesman.
Hij loopt naar de plek waar het wrak
moet hebben gelegen. ,,Ik zie de piloot
nog zitten in de cockpit, zijn lichaam
was door het vuur helemaal verbrand.
Daarna ben ik meteen teruggegaan
naar de boot om in contact te blijven
met de hulpdiensten."
Op zo'n 75 meter afstand van wat er
nog over is van het toestel ligt een jong
meisje in het gras. Haar gezicht is zwart
uitgeslagen, haar kleren en haren ver
schroeid en ze heeft brandwonden op
verschillende plekken van haar li
chaam. Het is José van den Dries. Een -
vermoedelijk - Amerikaanse man die
ook op het eiland aanwezig is, ontfermt
zich als eerste over het meisje. Hij
neemt haar mee in zijn speedboot,
scheurt naar de kade in Veere, houdt
een auto aan en brengt haar naar het
ziekenhuis in Middelburg.
Jacqueline Midavaine heeft intussen
ook meegekregen dat er iets ernstigs is
gebeurd. De persfotografe pakt haar ca
mera en gaat naar de kade in Veere.
Daar drommen honderden mensen sa
men die op de rookwolken zijn afgeko
men. ,,Ik kan me nog herinneren dat ik
foto's ben gaan nemen, maar dat ik
dacht: dit is zo aangrijpend, die kun je
niet plaatsen. Bovendien greep het me
persoonlijk erg aan, omdat ik zelf ook
vaak in een vliegtuigje zit. We wisten
ook niet hoeveel mensen er waren
overleden, het was een griezelige boel.
Wat ik me nog wel herinner, is dat de
slachtoffers vrij snel van de Haringvre
ter zijn gehaald", vertelt Midavaine
vijftig jaar later.
Ambulances
Dat gebeurt onder meer met de boot
van Bernhard Vriesman. Daarna wor
den de overlevenden met loeiende si
renes naar het Gasthuis in Middelburg
gebracht door ambulances die af en aan
rijden. Mevrouw Bastiaanse ligt op dat
moment ook in het ziekenhuis. Ze
heeft toevalligerwijs een dag eerder
een zwaar auto-ongeluk bij Kamper
land gehad, dat hemelsbreed nog geen
500 meter van de Haringvreter ligt. ,,Ik
weet het nog goed", vertelt ze nu. ,,Het
gonsde meteen door het ziekenhuis dat
er iets ergs was gebeurd. Vanuit mijn
ziekenhuisbed hoorde ik de sirenes,
maar wat er aan de hand was, werd niet
gezegd. Pas later kreeg ik mee dat er
een vliegtuig was neergestort, vlak bij
waar ik dat ongeluk had gehad."
Twee passagiers en de piloot overle
ven de crash niet. De meeste gewonden
worden met zware brandwonden afge
voerd naar het brandwondencentrum
in Beverwijk. Voor José en haar moeder
loopt de crash wonderwel goed af. In
het ziekenhuis in Middelburg blijken
vooral de verwondingen van José mee
te vallen. Toch wordt ze er enkele we
ken gehouden totdat ook haar moeder
weer naar huis kan. Op wat littekens na
zijn ze er beiden heel goed vanaf geko
men. Alleen haar lievelingsschoenen
heeft ze nooit meer teruggezien.
ZATERDAG 29 AUGUSTUS 2020 GO
VERVOLG VAN PAGINA 13
Kijk op de site bij /video
Jacqueline Midavaine
De gewonden worden naar de kade in Veere gebracht. foto jacqueline midavaine/ beeldbank zeeland
Boven: Van het gecrashte vliegtuig was nagenoeg niets
over.
Onder: De gewonden werden met boten naar de kade in
Veere gebracht. fotos jacqueline midavaine/ beeldbank zeeland.
