Seks, dood en religie:
een combinatie die
toen ongekend was
De novelle die geen
boekenweekgeschenk
mocht worden
GIPHARTS VERRUKKELIJKE
VERFILMDE BOEKEN
Schrijver en veellezer
Ronald Giphart leidt
ons door zijn
goedgevulde
boekenkast. Deze
week bespreekt hij
romans die zijn
verfilmd.
n Turks fruit, de in 1969 verschenen
spraakmakende roman van Jan Wol
kers, schreef de schrijvende kunste
naar onverbloemd over seks, dood
en religie, een combinatie die in de
Nederlandse literatuur tot dan toe
ongekend was. Wolkers' eerste uitgever
vroeg zelfs of hij wat minder 'vieze
woorden' en meer 'Latijnse begrippen'
kon gebruiken. Wolkers antwoord
hierop was dat hij van uitgever wisselde.
Turks fruit is het verhaal van een
beeldhouwer en een vrouw op wie hij
euforisch verliefd is. Als zij een relatie
krijgen spat de lust ervan af, maar dan
gaat het toch mis en maakt zij het uit
voor een ander ('zo'n uit zijn krachten
gegroeide lul met een doorgebogen
rug').
Het boek begint met het liefdesver
driet van de hoofdpersoon en de be
ruchte parade aan meisjes bij wie hij
troost zoekt ('ik naaide de ene meid na
de andere. Ik sleepte ze naar mijn hol en
rukte ze de kleren van het lijf en ramde
me een ongeluk').
In 1973 werd het boek door Paul Ver
hoeven verfilmd met Monique van de
Ven en Rutger Hauer in de hoofdrollen,
nadat producent Rob Houwer alle rech
ten voor het bespottelijk lage bedrag
van 20.000 gulden verwierf. Met
3.334.044 betalende bezoekers werd het
de meest succesvolle Nederlandse film
aller tijden.
Jan Wolkers zelf was te spreken over
de verfilming en noemde die 'voor 75
procent geslaagd'.
n 1981 was het hommeles in de Neder
landse literatuur. Na lange tijd was
het de CPNB gelukt een van 'de Grote
Drie' - Harry Mulisch, W.F. Hermans
en Gerard Reve - te strikken voor een
boekenweekgeschenk. Reve wilde dat
klusje klaren en beloofde zelfs de heren
liefde, het genre waarom hij bekend
stond, niet te uitputtend te beschrijven,
om christelijke lezers niet te bruuskeren.
In de novelle De vierde man vertelt
een homoseksuele schrijver dat hij ooit
een seksuele verhouding had met een
vrouw. Na afloop van een lezing raakte
hij in de ban van een aantrekkelijke we
duwe. Hij bedreef de liefde met haar en
logeerde in haar grote huis, omdat hij
had gezien dat zij ook omgang had met
een knappe jongeman. Daarna ontdekte
hij dat de vrouw niet één keer weduwe
was, maar drie keer. De angst sloeg toe:
zou hij nummer vier worden?
Toen Reve zijn manuscript had vol
tooid bleek dat hij zich niet aan zijn
belofte had gehouden, want in het laat
ste deel verloor hij zich toch in homo-
erotische uitspattingen. De CPNB be
sloot het boek te weigeren. In hetzelfde
jaar verscheen het alsnog, en dat werd
zo'n succes dat Paul Verhoeven werd
gevraagd het te verfilmen.
Het boekenweekgeschenk van 1981
werd overigens De ronde van '43 van
Henri Knap. D e kritieken waren kei
hard: 'Oubollig, slaapverwekkend en
absoluut ongeloofwaardig', oordeelde
Vrij Nederland.
34
Liszen
TURKS FRUIT
JAN WOLKERS
ml
inn
DE VIERDE MAN
GERARD REVE
TEKST RONALD GIPHART
FOTOSHODYCAREMAN
