'We zitten
allemaal op
een bepaalde
manier vast in
ons verleden'
RECENSIE
Een hoofdrol voor
Marco Kroon
in te leven in hoe ze onder de kwelling van
de verhoren ervoor heeft kunnen kiezen
haar dochter in de steek te laten. Het was
een beslissing waarvan ze de rest van haar
leven de gevolgen heeft geprobeerd goed
te maken. Ik heb er veel bewondering voor
dat Tiana, zoals Eva's dochter in werkelijk
heid heet, en zij elkaar langzaam en met
veel moeite hebben weten terug te vinden
en weer moeder en dochter hebben kunnen
worden. Dat vraagt om uitzonderlijke
generositeit en ruimhartigheid. Het is zo
gemakkelijk om te oordelen. Of om te zeg
gen dat je ergens schuldig aan bent om er
maar vanaf te zijn, en het diepere gesprek
erover uit de weg te gaan.''
Grossman kan meepraten over hoe het
is om door te leven met een trauma. Deze
maand was het de sterfdag van zijn zoon
Uri, die veertien jaar geleden stierf als sol
daat tijdens de oorlog in Libanon. ,,Ik weet
hoe een trauma, hoe verlies en rouw het
vermogen hebben je hele persoonlijkheid
te overspoelen en alles zwart te kleuren, je
het zicht op het leven buiten dat trauma te
ontnemen. Ik weet ook hoe de tijd anders
in je persoonlijkheid verankerd raakt, waar
door je het gevoel hebt dat het altijd dat ene
moment blijft, die ene minuut die jou
steeds opnieuw wil opslokken. De enorme
kracht die het kost de zwaartekracht van
de pijn de baas te blijven. De vraag is: hoe
ga je ermee om? Geef je je over aan het ver
lammende verdriet en de wanhoop, of ben
je in staat verder te gaan met leven?''
Vera, Nina en Gili zitten allemaal op een
bepaalde manier vast in hun verleden, in
wat hen heeft gevormd. Maar geldt dat niet
voor de meeste mensen, vraagt Grossman
zich hardop af. ,,We hebben allemaal een
verhaal over onze jeugd, over hoe we niet
werden begrepen door onze ouders, onze
broers en zussen, onze vrienden, en dat we
daar nog steeds onder lijden. Dat verhaal
polijsten we en vertellen we onszelf en
anderen keer op keer, als verklaring voor
waarom we zijn zoals we zijn. Zo kom je
steeds vaster te zitten in dat 'officiële ver
haal'; het verstikt je, verhindert je om vrij te
zijn en jezelf te worden. Dat geldt trouwens
niet alleen voor individuen, maar ook voor
volkeren en naties. Neem de Joodse bevol
king en de Holocaust. Je kunt zoiets niet
vergeten, het zit in je genen. Maar zo'n ver
haal kan een blokkade vormen voor veran
dering en een betere toekomst.''
Het feit dat de familieleden in Het leven
speelt met mij de confrontatie aangaan en el
kaar vertellen wat ze hebben meegemaakt,
leidt tot meer begrip en een zekere bevrij
ding. Daarmee is het ook een roman over de
kracht en het belang van het delen van ver
halen. ,,Ze bieden de kans de zaken van een
andere kant te bekijken, nieuwe gezichts
punten of nuances te ontdekken. Te be
grijpen dat je moeder je weliswaar slecht
behandelde, maar dat zij ook haar redenen
had. Zo kom je misschien tot vergeving of
tot meer inzicht in je eigen gedrag en zie je
op welke punten je je ouders onbewust na
volgt, zodat je je daarvan kunt bevrijden.
Mijn roman had Eva misschien wel een
nieuw perspectief geboden
op haar daden, haarzelf en
haar relatie met haar doch
ter en kleindochter."
Hou je van 'zinderende span
ning', van onverschrokken
kerels die bij levensgevaar
gewoon 'hé pik' naar elkaar
roepen, door en door getraind,
het vaderland getrouw, ook
kwetsbaar en heus wel bang op
z'n tijd - op geheime missie in
die kuil vol sissende slangen, de
Afghaanse hoofdstad Kaboel?
Lees dan Het Kabul Complot
(Uitgeverij Kompas, €23,95) van
Rick Staal, een schuilnaam. Hij
speelt mee in z'n eigen verhaal,
al heet de echte held Marco
Kroon: de man die in 2009 de
Militaire Willems-Orde kreeg
opgespeld. Later was Kroon zel
den uit het nieuws: wapenhan
del, drugsgebruik (vrijgespro
ken) en er loopt nog een zaak
tegen hem vanwege wildplas-
sen. In 2017 maakte hij publiek
dat hij tijdens een geheime
missie in Afghanistan was ont
voerd en verkracht, waarna hij
de dader om het leven bracht.
Media en politici hebben dit als
ongeloofwaardig afgedaan.
Kroon gaf toestemming zijn
naam te gebruiken in deze
goed geschreven en doordacht
opgebouwde thriller, mede een
pleidooi voor zijn geloofwaar
digheid. Het speelt 'in het sche
mergebied tussen feit en fictie',
maar de suggestie is onmisken
baar: het heeft sterke gelijkenis
met wat Kroon in 2007 écht uit
voerde. Spanning genoeg, in die
baaierd van lokale stammen,
milities, taliban, moedjahedien,
geheim agenten, politie en
VN-gezanten. Jammer dat het
complot waar Kroon onbedoeld
het middelpunt van is naar het
einde steeds onwaarschijnlijker
wordt. Toch het lezen waard.
Egbert Jan Riethof
32
Lezen
Het leven speelt met mij
verschijnt bij uitgeverij
Cossee (€25).
DAVID CROSSMAN
Het leven speelt met mij
THRILLER
Rick Staal,
Het Kabul Complot
