1 procentje
salaris erbij is
al560miljoen
II
5
Het politieke gevecht over de
zorgsalarissen is doordrenkt met
emotie. De oppositie verwijt het
kabinet hardvochtigheid jegens
de 'helden van de zorg'. Rege
ringspartijen beklagen zich op
hun beurt over het 'politieke
nummertje' dat wordt gemaakt
over de ruggen van het zorgper-
soneel. Wie wil zien wat er echt
speelt, moet door deze retoriek
heen prikken. En dan blijkt dat
de discussie vooral teug te bren
gen is tot een klassieke strijd over
de besteding van belastinggeld,
en wie daarvoor opdraait.
In 2018 gaf Nederland voor het
eerst meer dan 100 miljard euro
uit aan zorg en welzijn. Om het
perspectief te schetsen: van elke
euro die in Nederland wordt ver
diend, gaat bijna 10 cent op aan
de zorg. Tel je de uitgaven aan
bijvoorbeeld onderwijs, politie,
defensie en infrastructuur bij el
kaar op, dan kom je nog steeds bij
lange na niet aan de bedragen die
jaarlijks worden betaald aan
huisartsen, ziekenhuizen, de
langdurige zorg en de geestelijke
gezondheidszorg.
De zorguitgaven stegen jaren
lang harder dan de groei van de
economie. Dit betekende dat een
steeds groter percentage van het
geld dat de overheid via belastin
gen en premies binnenhaalt naar
de zorg gaat. Pas sinds het
tweede kabinet-Rutte is de rege
ring erin geslaagd de zorguitga
ven in te tomen, vooral door met
zorgsectoren harde afspraken te
maken over hoeveel het budget
maximaal mocht stijgen.
Gestaag
Hoewel de zorguitgaven daar
door minder hard stijgen dan
voorheen, groeien de jaarlijkse
uitgaven gestaag door. Het
RIVM becijferde eerder dat de
zorguitgaven in de toekomst per
persoon zullen stijgen van 5100
euro in 2015, naar 9600 euro in
2040. Dit komt vooral doordat
Nederland steeds meer ouderen
heeft die zorg behoeven. Omdat
veel zorg voor het grootste deel
nog altijd mensenwerk is, zijn er
in de toekomst meer 'handen aan
het bed' nodig. En omdat meer
personeel meer kost, tikken sala
risverhogingen voor een uitdij
end personeelsbestand extra
hard aan.
Het kabinet wijst vooral naar
het verleden. In de afgelopen tien
jaar zijn de cao-lonen in de zorg
per uur harder gestegen dan in
andere overheidssectoren, en
zelfs iets meer dan de gemid
delde loonstijging in de markt
sector. Ook dit jaar en komend
jaar stijgen de zorgsalarissen nog
door. In de cao voor ziekenhuis
personeel is bijvoorbeeld een
loonsverhoging van opgeteld
8 procent afgesproken, verdeeld
over een looptijd van twee jaar
en drie maanden.
Daarnaast heeft het kabinet
voor dit jaar nog een bonus van
1000 euro netto aangekondigd als
extraatje, om zorgprofessionals
te bedanken voor hun inzet bij de
uitbraak van het coronavirus.
Deze moet overigens nog wor
den uitgekeerd. Artsen en andere
medische grootverdieners zijn
hiervan uitgezonderd. Vanwege
de economische krimp vindt het
kabinet het daarmee welletjes
en zit een verdere salarisverho
ging er niet in.
Misleidend
Oppositiepartijen en vakbonden
vinden de verwijzing naar de
economische omstandigheden
misleidend. Omdat een groot
deel van de salarisruimte in de
zorg gekoppeld is aan de econo
mische ontwikkeling, is er de ko
mende jaren automatisch veel
minder ruimte voor loonstijgin
gen in de zorg. Zij willen dat het
kabinet die koppeling aan de eco
nomie tijdelijk loslaat, zodat er
alsnog meer budget komt voor
loonstijgingen.
Kortom, zoals vaker is er
sprake van een kwestie van kie
zen. En daar hangt een prijs
kaartje aan. Het Centraal Planbu
reau heeft eerder voorgerekend
dat een extra procent loonstij
ging voor alle zorgmedewerkers,
dus niet alleen in ziekenhuizen,
560 miljoen euro kost, omgere
kend 32,50 euro per Nederlander.
Dat is geld dat je niet kunt spen
deren aan nieuwe wegen, defen
siematerieel of loonsverhoging
voor ander personeel dat met be
lastinggeld wordt betaald, zoals
leraren of agenten.
Toch sloot hij die uitkomst niet uit.
D66-leider Rob Jetten hoopt dat de
regeringspartijen komende maand
'op een constructieve manier kun
nen kijken hoe we iets kunnen doen
voor de zorg'.
Wegloopactie
Dat de regeringspartijen op Prins
jesdag met een gebaar richting de
zorg willen komen, heeft te maken
met de 'wegloopactie' van vorige
week. Tweede Kamerleden van de
coalitie verlieten vroegtijdig het
parlement om zo niet te hoeven
stemmen over de PVV-motie voor
een structurele loonsverhoging in
de zorg. Dat leidde tot een storm
van maatschappelijke kritiek.
De coalitiepartners willen nu dat
het kabinet met de sociale partners
en de zorgaanbieders gaat praten
over hoe 'knelpunten' in de zorg
kunnen worden weggenomen. Het
is vooral de bedoeling dat eventuele
toezeggingen, plus een bescheiden
zak geld, op Prinsjesdag door het ka
binet kunnen worden gepresen
teerd. In de wandelgangen leeft bij
de coalitie de gedachte dat de oppo
sitie 'nu wel genoeg goede sier heeft
gemaakt als voorvechter voor de
zorg'.
Het is de komende tijd de beurt
aan de coalitie, die naar eigen zeg
gen best de helpende hand wil bie
den aan de zorg. Dat er dus een
'zorgcadeau' komt rond Prinsjesdag,
is vrijwel zeker. Maar de regerings
partijen willen dat cadeau zélf uit
pakken, zonder de hete adem van de
oppositiepartijen in hun nek.
schrappen, de werkdruk te verlagen
en meer geld uit te trekken voor ge
zond eten en powernaps tijdens
nachtdiensten. VVD-fractievoor-
zitter Klaas Dijkhoff: ,,Het begint
met meer werkplezier, minder af-
vinklijstjes, meer ondersteuning bij
opvang van kinderen en meer waar
dering voor onregelmatige dien
sten.''
Doorgroei
In sommige gevallen kunnen de
lonen wel omhoog, stellen VVD,
CDA, D66 en Christenunie. De
coalitiepartijen noemen daarbij het
'startsalaris bij sommige functies'
en betere 'doorgroeimogelijkhe
den'. Ze willen komende maand,
tijdens overlegrondes in aanloop
naar Prinsjesdag, van het kabinet
horen of daar mogelijkheden zijn
om sommige salarissen 'gericht'
omhoog te krikken.
De fractievoorzitters waarschu
wen voor te veel optimisme. Dijk-
hoff: ,,We moeten geen valse ver
wachtingen wekken over extra geld
voor de zorg met Prinsjesdag.''
Het begint met meer
werkplezier, minder
afvinklijstjes en meer
waardering
donderdag 20 augustus 2020
GO
Een loonsverhoging voor het
zorgpersoneel is verre van
gratis. Eén procentje erbij
kost al 560 miljoen euro,
ofwel 32,50 euro per Neder
lander.
Laurens Kok
Den Haag
Mid
In 2018 gaf Nederland voor
het eerst meer dan 100 miljard
euro uit aan zorg en welzijn.
Van elke euro die in Nederland
wordt verdiend, gaat bijna
10 cent op aan de zorg.
M Zorgverle
ners voerden
ook gisteren
actie op het
Binnenhof.
Lilian Marij-
nissen (SP),
Vera Berg
kamp (D66) en
Lodewijk As-
scher(PvdA)
gingen in ge
sprek.
FOTO ANP
- Klaas Dijkhoff,
fractievoorzitter VVD
Zorgpersoneel betoogt bij de Tweede Kamer. foto niels wenstedt
