De historie van
Zeeland wordt
verbeeld met
bier, meel, zeep
en lekkernijen
voor bij de borrel.
Voor bij de borrel
9
ERFGOED EET EN DRINK HET ZEEUWSE VERLEDEN
1
Gruitbier
2
Meel
Omarm de Zeeuwse ge
schiedenis, doe er wat
mee. Dat was de
boodschap vorig jaar
september toen het
project Zeeuwse erfgoedlijnen
werd gepresenteerd. Digna Kosse
en Lucas Mullié hebben in op
dracht van de provincie de hand
schoen opgepakt. Onder de vlag
van hun in Middelburg gevestigde
bureau Foodcurators hebben ze
voorlopig vier van de negen 'erf
goedlijnen' tastbaar gemaakt. Met
bier, meel, zeep en lekkernijen
voor bij de borrel.
De erfgoedlijnen omvatten ne
gen thema's waarin de geschiede
nis van Zeeland is verwerkt. Van
'Schorren, slikken en polders -
Land van overkanten' tot 'Zwarte
schuren en stoere paarden - leven
en werken op het platteland' en
'Zilt en zoet - Smaken van
Zeeuwse bodem'. Erfgoedadviseur
Marc Kocken kwam met het idee
om het Zeeuwse verleden en erf
goed als commercieel wapen in te
gaan zetten. Binnen Erfgoed Zee
land is hij sectorhoofd van de afde
ling Erfgoed en Publiek. In Dren
the was hij eerder de bedenker en
M Lucas Mullié 3
en Digna
Kosse met hun Zeep
Zeeuwse attri
buten. foto Het thema 'Zeeuws licht' krijgt een
ruben oreel verbeelding op het strand van
Domburg. Daar is een mini-well-
ness geplaatst. Voor wie wil is er
een speciaal natuurvriendelijk
zeepje te koop, bruikbaar in zee of
onder de stranddouche. 'De
Zeeuwse Badparel', zo heet de eco
logische kuurzeep die in samen
werking met Hogeschool Zeeland
is ontwikkeld. Er is onder meer een
viltwier uit de Oosterschelde in
verwerkt. De link met het verleden
van Domburg als gevierd kuuroord
rond 1900 ligt voor de hand. De
Foodcurators kijken ook naar het
heden: ,,De aanhoudende populari
teit van Domburg maakt een duur
zaam beheer van het strand steeds
relevanter. Er ontstaan aldoor
nieuwe inzichten over de effecten
van grootschalig badtoerisme. Zo
blijkt dat chemische filters in zon
nebrandcrème in het zeewater te
rechtkomen en schade aanrichten
aan het ecosysteem. Shampoo en
douchegel die onder de stranddou-
ches worden gebruikt komen ook
in de zee terecht." Vandaar dus de
ecologisch verantwoorde 'badpa-
rel'.
trekker van een project rond erf-
goedlijnen.
Verhaallijn
Het ontwerpersechtpaar Digna
Kosse en Lucas Mullié is door de
provincie gevraagd elke verhaallijn
'tastbaar' te maken. Ze zijn actief
onder de naam Foodcurators en
hebben voor onder meer het Zui
derzeemuseum gewerkt. Ze wil
len erfgoed aan 'food' - voedsel -
linken. In hun project 'Zeeland
Souvenirs Placemarkers' spelen
ze met de vraag wat 'echt' - au
thentiek - Zeeuws is. Digna: ,,Kaas
in de vorm van een Zeeuwse knop,
mag je dat nog authentiek Zeeuws
noemen? Waar ligt de grens?"
Concreet zijn ze bij de volgende
producten vier uitgekomen:
De Zeeuwse Badparel, ecolo
gisch verantwoorde zeep.
Voor het thema 'Heren en kerken' kwamen
Digna en Lucas in de Wandelkerk in Middel
burg terecht. Daar staat het praalgraf van de
broers Johan en Cornelis Evertsen, Zeeuwse
zeehelden uit de ze- w
ventiende eeuw.
Omdat er vaak bor
rels in de Wandel-
kerk worden gege
ven, is het grafmo
nument ongewild
achtergrond gewor
den van met alcohol
besprenkelde bij
eenkomsten. Digna
en Lucas hebben
naast het praalgraf
een 'praalpallet'
met chutney en snackwafeltjes gezet. Ze lich
ten toe: ,,De ironie dat twee admiraals die
eerst als helden werden vereerd nu de decora
tieve achtergrond van vele borrels zijn gewor
den is omgedraaid: de Evertsens zijn nu een
merk geworden. Evertsen Evertsen eist het
praalgraf van de gebroeders Evertsen terug op.
Het merk verkoopt borrelproducten en een
deel van de opbrengst wordt bewaard voor
onderhoud en restauratie van het praalgraf."
De producten worden vandaag gepresen
teerd in de Wandelkerk in Middelburg.
Voor het thema 'Strijd tegen het
water' is er bij de Plompe Toren
op de rand van Schouwen een
stand met 'gruitbier' neergezet.
De Foodcu
rators noe
men het een
'fris, fruitig
biertje' dat
in plaats van
met hop met
een kruiden
mengsel -
gruit - is ge
brouwen. De
band met
het verleden
wordt uitge
legd: ,,De to
ren is als
kerktoren
gebouwd in
opdracht van
de heer van
Koudekerke:
Lodewijk
van Gruut-
huse. Hij
kocht het
ambacht Haamstede waartoe ook
Glas voor het gruitbier van de
Plompe Toren.
Koudekerke behoorde. Gruut-
huse dankte zijn rijkdom aan het
gruitrecht dat zijn familie was
toegekend in Brugge. Dit recht
was een monopo
lie op de verkoop
van gruit aan bier
brouwers. Gruit-
bier is het oor
spronkelijke bier
van de Lage Lan
den, maar wordt
bijna niet meer
gebrouwen sinds
de introductie van
hop in bier. Om
Koudekerke en
haar heer te ge
denken serveren
we nu in Zeeland
het Koudekerke
gruitbier: een
streekproduct van
een verdronken
'streek'." Als ex
traatje worden er
ook glazen gepre
senteerd waarop
het silhouet van
de Plompe Toren is te zien.
Voor het thema 'Poort naar
de wereld' vroegen Digna
en Lucas zich af hoe
Zeeuws de bolus eigenlijk
is. Het oorspronkelijke re
cept is waarschijnlijk geïn
troduceerd door in Zeeland
neergestreken Se
fardische Jo
den. In Zie
rikzee heb
ben de
Foodcu-
rators
een dis
play ge
plaatst bij
De Man
Die Bakt.
Daarop wordt
de Joodse
achtergrond
van de bolus
belicht. Er is
een speciale
bakmix te koop, waarmee je
zowel een bolus als een
Iraans broodje kunt bakken.
De band met het verleden:
,,Vandaag de dag zijn er nog
Bakmix voor bolus
en een Iraans broodje.
steeds groepen die hun toe
vlucht zoeken tot Zeeland.
In het asielzoekerscentrum
in Middelburg wachten
mensen uit verschillende
landen hun procedure af.
Onder hen zijn veel Ira-
niërs. Als zij
nieuwe Zeeu
wen worden,
brengen
ook zij
weer
nieuwe
invloe
den mee.
Mis
schien le
ren we via
hen nieuwe
gerechten en
smaken ken
nen. Iraniërs
kennen een an
der zoet brood:
nan-e-shirmal, een brood
dat met melk, suiker en kar
demom wordt gebakken.
Misschien is dit wel de
nieuwe bolus?"
donderdag 20 augustus 2020
Proost, neem een gruitbiertje
Jan van Damme
Middelburg
T
Evertsen borrel
producten.
