Het laatste oorlogsjaar belicht
EUWS 11
We waren er
geboren,
maar waren
opeens
vreem
delingen
fè
nationalisten twee dagen later de on
afhankelijkheid uit. Nederlandse
troepen arriveren om het gezag te
herstellen, met een bloedige dekolo
nisatieoorlog tot gevolg.
De vreugde over de bevrijding gaat
aan Nederlandse, Indische, Molukse
en Chinese burgers voorbij. Buiten
de kampen loopt iedereen die pro
Nederland is gevaar. Zij worden doel
wit van ontvoeringen, aanslagen en
moorden door jonge Indonesische
nationalisten. Tijdens deze geweld
dadige laatste maanden van 1945, de
Bersiap, vallen duizenden doden.
Voor het huis van Ron en Henk
staat een tank met de loop erop ge
richt. Opa, die bij het gezin is inge
trokken, provoceert door kaasprik
kers met een Nederlands vlaggetje op
het kozijn te plaatsen. ,,Ons huis
werd beklad met stront en teksten als
'dood aan de Nederlanders' en 'Hol
landers oprotten. We konden de
straat niet op of naar school'', vertelt
Henk.
,,De situatie was moeilijk te bevat
ten. Wij waren daar geboren en geto
gen we hadden er schoolvrienden.
Het was voor ons erg moeilijk om te
accepteren dat we ineens als vreem
delingen beschouwd werden in het
land waar we geboren waren.''
Velen belanden uit voorzorg in in
terneringskampen, waar ze door
Britse en Japanse militairen be
schermd worden. ,,Ik zie nog het
prikkeldraad van het kamp voor me
en de Ghurka's, Britse soldaten met
grote tulbanden, die het bewaakten'',
zegt Henk.
Moeder Greet krijgt in 1945 per te
legram te horen dat haar man dood is.
In 1949 wordt hem postuum het Oor-
logsherinneringskruis toegekend. In
de jaren 50 vlucht het gezin naar Ne
derland vanwege de oplopende span
ningen in Indonesië. Via de achter
deur verlaten ze zonder bezittingen
per boot hun geboorteland. In Neder
land is weinig aandacht en begrip
voor de Indische oorlogsslachtoffers.
Uitlaatklep
Hun moeder blijft tot haar dood in
1988 een alleenstaande weduwe.
Over haar verdriet praat ze niet.
,,Mama heeft gezorgd en gezwegen'',
zegt Henk. ,,Ik ben muziek gaan ma
ken om zaken te kunnen relativeren.
Ik pak mijn gitaar en speel melancho
lische liedjes. Dat is voor mij een uit
laatklep. Soms neem ik het mezelf
kwalijk dat ik haar nooit naar de oor
log heb gevraagd. Ik ben denk ik bang
dingen te horen die heftig zijn.''
Bij toeval vindt Ron in zijn zoek
tocht naar spullen van zijn vader het
laatste briefje. Dat heeft zijn moeder
al die jaren in stilte in een kistje be
waard. ,,Dat was heel emotioneel'',
zegt hij. ,,We hebben op jonge leef
tijd veel meegemaakt. Het blijft
moeilijk. Dingen over de oorlog hou
ik voor mezelf. Mijn vijf kinderen
zijn nu senang, gelukkig. Waarom
zou ik dan over mijn ellende vertel
len?''
bijna 2500 Nederlandse, Britse, Aus
tralische en Amerikaanse krijgsge
vangenen. Ze zijn vermoedelijk op
weg naar Sumatra, waar ze worden
ingezet voor de aanleg van een 220
kilometer lange spoorlijn tussen Pa-
kan Baroe en Muare.
Op 18 september 1944 torpederen
de Britten de Junyo Maru, omdat ze
denken dat het Japanse oorlogsgoe
deren vervoert. Vier torpedo's bren
gen het schip in amper twintig mi
nuten tijd tot zinken. Ruim 5600
mensen komen om. Van de overle
venden vinden velen later door
dwangarbeid alsnog de dood.
Tijdens de oorlog in Nederlands-
Indië komen zeker 8200 Knil-militai-
ren om, van wie meer dan de helft bij
dwangarbeid. Ron: „Misschien is het
beter dat pa daar verdronken is en dat
de klappen van de Japanners bij het
werk aan de spoorlijn hem bespaard
zijn gebleven.''
Moeder Greet blijft met haar drie
kinderen buiten de Jappenkampen.
Henk: ,,Moeder werd weleens lastig
gevallen door de Japanners, die op
zoek waren naar jonge vrouwen voor
seks. Maar ze werd uiteindelijk met
rust gelaten. De Japanners hadden
respect voor kleine kinderen. Twee
zussen van mijn moeder zaten wel in
Jappenkampen. Maar daar spraken ze
nooit over.''
Japan capituleert op 15 augustus
1945. Dat betekent het einde van de
Tweede Wereldoorlog. In het
machtsvacuüm roepen Indonesische
Af ltU -i
j\r ftTi y utAkU-Qb"- f'
donderdag 20 augustus 2020
M Vrouwen aan het werk in Jap
penkamp Kampili op Zuid-Celebes
tijdens de Tweede Wereldoorlog.
FOTO HOLLANDSE HOOGTE SPAARNESTAD PHOTO
De verzwegen oorlog, Willem
Jongeneelen Sjoerd van den
Boom, ISBN 978-90-9033366-3
ÊjÊ zijn laatste teken
van leven zijn.
Gezinsfoto
met Ron Beijen,
moeder Greet,
Henk Beijen en
Ilse Beijen.
FOTO'S KOEN VERHEIJDEN,
PRIVÉ
M Vader Rudolph
Beijen als
Knil-militair.
Het briefje
dat vader Beijen
stiekem over
het kamphek
gooide. Het zou
- Henk Beijen
-w.,7 'Jt*, ij
i ■VK
a a 4sU>*.(i y*
