EEN ZOMER IN NEDERLAND
EUWS 11
u
woensdag 19 augustus 2020
In Zeeuws-Vlaanderen
ligt een plaatsje dat
Paradijs heet, want
ooit woonde er een
Adam. Paradijs bestaat
uit drie boerderijen, een
ervan met een mini-
camping, en er is een
verborgen en stil strand
aan een kreek.
Leen en Rie Jansen zitten
buiten hun huis, in een
tuinstoel op een hoek in de
schaduw, aan het begin
van de weg die naar Para
dijs leidt. Verkeer op het dijkwegge-
tje voor hen is er nauwelijks, want
het gaat eigenlijk nergens naar toe;
naar drie afgelegen boerderijen, meer
niet. En naar dat Paradijs. Met een
hoofdletter. Of wat er nog van over is,
want naambordjes zijn er niet, en de
vijf huisjes die ooit Paradijs vorm
den, op de plaats waar de dijk een
forse knik vormt, bestaan niet meer.
,,En vermoedelijk is het niet echt een
paradijs geweest. Het was hard wer
ken hier'', zegt Leen.
Ik heb Paradijs op de kaart gevon
den, op zoek naar leuke plekken in
Nederland. Plots zag ik die onweer
staanbare plaatsnaam staan, een
buurtschap van de gemeente Hoek,
in de schaduw van Terneuzen. Para
dijs, wie zou er niet willen wonen, of
enkele dagen op vakantie gaan. Bij
een van die drie boerderijen ligt een
kleine boerencamping, 't Sluisje. Het
is er rustig, weinig kampeerders zijn
aangetrokken tot deze Hof van Eden
in Zeeuws-Vlaanderen. Of weten het
gewoon niet te vinden - naambord
jes met Paradijs erop zijn er niet.
Boerengat
Die naam. Wim Jansen, theoloog,
schrijver en dichter, net als zijn neef
Leen geboren in Paradijs, kent de
oorsprong. Het moet ergens in de
18de eeuw geweest zijn. ,,In een van
die vijf huisjes woonde een man die
Adam heette. En omdat de mensen
hier vrij gelovig zijn en natuurlijk
alle Bijbelverhalen kennen, gingen ze
die plek het paradijs noemen." Zo
ontstonden meer namen in de volks
mond. Iets verderop ligt Boerengat.
Maar ook Wim Jansen denkt dat
Paradijs een nogal bedrieglijke naam
was. Hij heeft verschillende boeken
geschreven over de buurtschap. ,,Er
was enorme armoede hier, zeker in
de 18de eeuw. Er werden suikerbie
ten geteeld, en die moesten over de
dijk naar boten in de Braakmankreek
worden getild, dat was heel zwaar
werk.'' Met Adam liep het ook niet
goed af. ,,Het schijnt dat hij van de
honger is gestorven.''
Zelfde voornamen
De huisjes moeten voor de Tweede
Wereldoorlog zijn afgebroken. De
drie boerderijen waren toen van de
grootvader van Leen en Wim Jansen.
Die liet de drie boerderijen aan zijn
drie zonen na, en die zonen weer aan
hun oudste zonen. Dat waren Leen
en Wim niet. Leen, over zijn oudste
broer en neven: ,,Alle drie de oudsten
hadden ook nog eens precies de
zelfde naam, DJ.'' Spreek uit DeeJee.
DJ? Drie Zeeuwse jongens? ,,Ja, dat
komt van Dominicus Johannes, maar
DJ was makkelijker.''
Inmiddels zijn die boerderijen in
andere handen overgegaan. Er is die
met een minicamping, en in een an
dere huist een manege, waar Sylvia
Blom al vijftien jaar lessen geeft.
Voor haar is de plek zeker een para
dijs, zegt ze, en voor de paarden ook.
Veel van hen hebben 'iets'. Ze staat
Arie te kammen. ,,Arie was een dres-
suurpaard, maar kon die sport niet
Vermoedelijk
is het niet echt
een paradijs
geweest. Het
was hard
werken hier
aan, die is enorm stressvol. En we
hebben ook een voormalig spring
paard. Hier hebben ze die stress niet,
integendeel. We doen alles bit- en
ijzerloos, zo natuurlijk mogelijk.''
Corona
Een paradijs is het ook in tijden van
corona, zegt ze, omdat er in de buurt
nauwelijks besmettingen zijn.
Drukke kustplaatsen als Breskens en
Cadzand liggen op maar 20 kilome
ter, maar zijn tegelijk heel ver weg.
En waar het op die stranden de
laatste warme weken bomvol was,
heeft Paradijs nóg een klein geheim:
helemaal aan het einde, voorbij de
laatste boerderij, is een hek op de
dijk. Als ik er ben, staat er een tiental
fietsen voor geparkeerd, en drie
auto's. Als je over het hek klimt, kom
je op een weids grasveld aan de oever
van de Braakmankreek. De weinige
badgasten liggen op meer dan 20 me
ter van elkaar, sommigen zoeken ver
koeling in het water.
Maar er is toch ook een minder
aantrekkelijk aspect van dit para
dijsje. Terug naar het huis van Rie en
Leen, aan het begin. Als ik daar de
dijk oploop, zie ik achter een rijtje
bomen de contouren van een groot
fabrieksterrein. Rook stijgt op uit
schoorstenen. Het blijkt een gigan
tisch chemisch complex van Dow
Chemical te zijn, gelegen aan de
Westerschelde. Gebouwd in 1964.
Maar, zegt Leen Jansen, in al die jaren
hebben ze er nooit last van gehad.
GO
Miljoenen Nederlanders herontdekken deze maand hun eigen land. Edwin Winkels
is een van hen. Hij doet dagelijks verslag. Vandaag deel 16: Paradijs
Het kreeg de naam Paradij s
omdat Adam er woonde
Leen en Rie Jansen voor hun huis dat onderdeel is van Paradijs, dat
ooit bestond uit vijf huizen.
Aan het einde van
de weg, voorbij de
laatste boerderij, kom
je op een weids gras
veld aan de oever van
de Braakmankreek.
FOTO'S EDWIN WINKELS
- Leen Jansen
