^4 ,1-.'fl
Jongeren die onder invloed van
drugs door de stad crossen,
brandkranen opendraaien en
vuurwerk naar de politie gooien. Slaat
door de warmte de vlam in de pan?
4
WARMTERECORD ONRUST
Straatraces, illegale vuren, rellen. In
de warmste week die in Nederland
ooit is gemeten staat de politie op
vallend vaak tegenover heetgeba
kerde jongeren. Maar is warmte
werkelijk een aanstichter van agres
sie en geweld? Tot enkele jaren ge
leden werd die vraag volmondig
met 'ja' beantwoord, tegenwoordig
is de wetenschap gereserveerder.
Hoe dichter bij de evenaar, hoe
meer geweld er in een land wordt
gepleegd, blijkt uit een studie van
onder meer de Vrije Universiteit
naar VN-statistieken uit 2013.
Moordcijfers zijn in Zuid-Ameri
kaanse landen hoger dan in Noord-
Amerika. Eenzelfde verschil is te
zien tussen Scandinavische landen
en zuidelijker gelegen landen als
Turkije. Het zijn dit soort studies
die wetenschappers lang deden ge
loven dat warmte agressie opwekt.
Amerikaans onderzoek
Veel geciteerd is een Amerikaans
onderzoek naar politiestatistieken
door John Cotton van de Universi
teit van Purdue. Zodra het 30 gra
den werd, zag Cotton een flinke
stijging van agressie en diefstal met
geweld. Andere Amerikaanse on
derzoekers constateerden dat beto
gingen sneller uit de hand lopen
wanneer het heet is.
Op dit moment is er
onvoldoende bewijs
voor een causale
relatie tussen
warmte en agressie.
Er is meer onderzoek
nodig
Maar om een echt verband aan te
tonen tussen hitte en agressie zijn
meer experimenten nodig, betoogt
universitair hoofddocent Psycholo
gie Hans IJzerman. ,,Er zijn zoveel
meer variabelen dat het moeilijk is
om verbanden te leggen. Als het
heet is, gaan mensen meer naar
buiten en hebben ze meer contact.
Dat kan bijvoorbeeld ook een hoger
aantal moorden verklaren.''
Sommige studies lijken te sugge
reren dat een causaal verband be
staat tussen warmte en agressie. Zo
is een studie gedaan naar hoe vaak
honkballers met elkaar op de vuist
gaan. Bij warm weer doen ze dat
sneller dan op koude dagen. Van
wege dit soort onderzoeken is lange
tijd aangenomen dat er een direct
verband bestaat tussen hitte en
agressie, maar een meta-analyse
van verschillende studies levert een
genuanceerder beeld op, legt IJzer
man uit.
Volgens IJzerman speelt het be
grip publication bias een rol in de
studies die een causaal verband
zouden moeten leggen. Alleen on
derzoeken met een positief resul
taat worden gepubliceerd. Onder
zoeken die geen relatie aantonen,
vind je veel minder terug. Dat le
vert een scheef beeld van de werke
lijkheid op.
Wetenschappers zoeken daarom
naar herhaalbare experimenten
waarmee de causale relatie tussen
hitte en agressie kan worden bewe
zen. „Op dit moment is er onvol
doende bewijs voor een causale re
latie. Er zijn meer van dit soort on
derzoeken nodig'', zegt IJzerman.
Combinatie
Ook Laurens Severijn Hondema, als
arts Medische Milieukunde gespe
cialiseerd in het onderwerp hitte,
gelooft meer dat een combinatie
van factoren een rol speelt. ,,Het is
een ingewikkeld systeem van actie
en reactie, waarbij je nooit precies
kunt vaststellen wat het aandeel
hitte is. Wel is het zo dat mensen
slechter slapen in de hitte. Daar
door kunnen ze prikkelbaarder
zijn.''
Politiewoordvoerster Annemarie
de Mooij denkt dat de agressie van
de Haagse jongeren het gevolg is
van meer factoren. ,,Je ziet dat jon
geren die anders vijf weken op va
kantie zijn, nu maar wat rondhan
gen. Door de coronaperiode zijn
alle festivals, feesten en optredens
afgelast, dus er is niets te doen voor
de jeugd. Iedereen zoekt de koelte
op, dus op sommige plekken is het
overvol. En met de warmte krijgt
iedereen een kort lontje. Ik heb er
niet voor gestudeerd, maar ik denk
dat het een optelsom is.''
Een van de terrasjes pal aan de
kruising zit 's ochtends al vol. De
mannen zitten er aan de koffie en
thee. Een van hen, Ali - zijn ach
ternaam laat hij in de krant liever
achterwege -, heeft 's nachts am
per geslapen. ,,Ik heb mijn scooter
bewaakt, zodat die niet op het
vuur zou worden gegooid. Fietsen
en een Felyx-scooter zag ik er zo
op gaan.'' Hij noemt de ongere
geldheden van woensdagavond
'heel heftig'. ,,Het was oorlog. Er
werden bakstenen gegooid. Ik
hoorde harde knallen en weet niet
of dat alleen maar vuurwerk was.''
Twee uur lang heeft hij naar het
tafereel staan kijken. ,,Ik vind dat
Het was echt
oorlog. Ik
hoorde heel
harde knallen en
weet niet of dat
alleen maar
vuurwerk was.
de politie veel eerder in had moe
ten grijpen. Ze waren er wel, maar
grepen niet in. Toen ze dat wel de
den, was het in tien minuten klaar.
Daarna werd het rustig.''
Hij hoopt dat het de komende
nachten wel rustig blijft, al heeft
hij er een hard hoofd in. ,,Blijf ge
woon van andermans spullen af.''
Ook een ondernemer aan de
Vaillantlaan baalt van de onrust.
De supermarkteigenaar heeft zelf
niet veel meegekregen van de
brandjes, maar maakt zich wel
zorgen. ,,Dit wil je toch niet in je
wijk? Dat wil niemand.''
Kranen
Volgens de politie is het al enkele
nachten op rij onrustig in de Schil
derswijk. Zo werden de afgelopen
dagen allerlei brandkranen open
gezet. Het is een traditie die al de
cennialang bestaat in Den Haag en
kinderen op snikhete dagen voor
ziet van een verfrissende water
straal.
Maar drinkwaterbedrijf Dunea
baalt ervan. Duizenden liters wa
ter spoelen het riool in en de wa
terdruk zakt. Gisteren zat de
vrijdag 14 augustus 2020
GO
Zorgt hitte voor een
Koen Voskuil
Den Haag
Universitair hoofddocent Psy
chologie Hans IJzerman. privéfoto
Relschoppende jongeren trok
ken in de nacht van woensdag
op donderdag door de Haagse
Schilderswijk. Een dag later lijkt
alleen een zwartgeblakerd stuk
asfalt, op de kruising van de
Vaillantlaan en de Hoefkade, aan
de ongeregeldheden te herinne
ren.
Bart Lelieveld
Den Haag
Alleen een zwartge
blakerd stuk asfalt wijst
de volgende ochtend op
de onrustige nacht.
-Ali
Valilantlaan fl
