zomer
Wanneer moet die
plastic snijplank
in de vuilnisbak?
Sterk verhaal Forteiland IJmuiden koestert z'n
o.
cc
HOE DAN?
LU
O
LU
O
LU
O
Zwevende bollen, bezoekers bevangen door
angst, stemmen in de gangen, voetstappen op
de trappen en de schim van een Duitse soldaat:
wat is er loos op Forteiland IJmuiden?
IN DE KEUKEN
Aan het gebruik van plastic snijplan
ken in de keuken zitten veel voor
delen: ze zijn vaak goedkoop, ze
kunnen in de vaatwasser en ze zijn
licht. Fijn is ook dat je er geen onder
houd aan hebt. Houten planken mogen niet in
de vaatwasmachine en moet je ook nog eens
regelmatig onderhouden met olie. Glazen snij
planken zijn af te raden omdat je messen eerder
bot worden op hard materiaal.
er ook nadelen aan plas
tic snijplanken: er ko
men na verloop van tijd
vaak vlekken op en in de
sneden van het mes
'Zolang de
snijplank
glad is en
goed schoon
Wordt iS hij broeien. Daarom is het
j verstandig om meerdere
nog prima' planken
adviseert het Voedings
centrum. Eentje alleen voor rauw vlees, eentje
voor vis en eentje voor groenten. Dat is een han
dige manier om kruisbesmetting te voorkomen.
In restaurantkeukens zijn daar zelfs regels over:
een rode snijplank voor rauw vlees, een blauwe
voor vis, een groene voor groenten en fruit, een
gele voor gevogelte, een bruine voor gaar vlees
en een witte voor kaas en brood.
Het is lastig te zeggen wanneer je de plank
moet vervangen, zegt een woordvoerder van het
Voedingscentrum. „Zolang de plank glad is en
makkelijk schoon wordt, is het in principe een
goede snijplank. Wanneer je er veel op hebt
gesneden en de plank vol diepe groeven zit, kun
je beter een nieuwe kopen. In die groeven gaan
bacteriën zitten, die lastig weg te krijgen zijn.''
Als de groeven diep zijn, vaak is dat na een jaar,
en het moeilijker wordt de snijplank schoon te
krijgen, kun je beter een nieuwe kopen.
co
z
LU
^2
LU
CC
CC
co
co
O
LU
CD
O
O
O
elf heeft hij in de dik twintig
jaar die hij op het Forteiland
IJmuiden rondloopt nooit iets
bovennatuurlijks meege
maakt. „Misschien ben ik er
te nuchter voor'', zegt gids Henk Tol (77),
een geboren IJmuidenaar die diverse
boeken schreef over het fort in de mon
ding van het Noordzeekanaal. ,,Want an
deren hebben hier wel degelijk onver
klaarbare dingen ervaren. Waaronder be
trouwbare mensen van wie ik weet dat
ze zoiets nooit zouden verzinnen.''
Dat de kwieke Tol - je geeft hem mak
kelijk twintig jaar jonger - nooit iets on
verklaarbaars heeft meegemaakt op het
fort, is trouwens maar ten dele waar. Op
sommige van de talloze foto's die hij er in
de loop der jaren maakte zijn merkwaar
dige lichtverschijnselen te zien - zwe
vende bolletjes met een fijne structuur.
,,Je ziet ze alleen op foto's van een digitale
camera. Misschien is het vocht of zijn het
stofdeeltj es. Maar eigenlij k heb ik er geen
goede verklaring voor.''
Ghost hunters
Sinds jaar en dag doen verhalen de ronde
over bovennatuurlijke verschijnselen in
de krochten van het i9de-eeuwse fort. De
verhalen trokken zelfs een televisieploeg
van het nogal hysterische tv-programma
Ghost Hunters International, die er - zon
der veel resultaat - naar spoken speurde.
Maar ook zonder geestverschijningen
is het behoorlijk spookachtig op het fort,
een stelsel van met elkaar verbonden on
dergrondse, smalle, bochtige gangen van
drie verdiepingen met een totale lengte
van bijna 600 meter. Met tientallen ver-
ff
A Boven: gids Henk Tol. Onder:
de foto met de zwevende bollen.
blijfruimtes voor manschappen, trappen
en liftjes waarmee granaten werden ge
transporteerd, nisjes, werkruimtes en
opslagplaatsen voor munitie. Een
enorme gewelfde 'bomvrije' geschuts-
ruimte bood de zware kanonnen een vrij
schootsveld over de kust voor IJmuiden.
Het fort werd gebouwd tussen 1881 en
1888 als onderdeel van de Hollandse
kustverdediging en als vooruitgescho
ven post van de Stelling van Amsterdam,
nadat tien jaar eerder het Noordzeeka
naal was geopend. Aanvankelijk stond
het in de duinen, maar nadat in 1929 een
nieuw verbindingskanaal was gegraven,
werd het een eiland.
De Duitsers namen er in de Tweede
Wereldoorlog hun intrek en bouwden er
een aantal betonnen bunkers bij. Maar
geschoten werd er alleen tijdens oefe
ningen en een bom viel er nimmer.
Een ingrijpende restauratie maakte het
vervallen fort eind vorige eeuw tot het
verborgen cultuurhistorische pareltje dat
het nu is. Tegenwoordig is het vooral een
evenementenlocatie en broedgebied
voor mantelmeeuwen.
Wegwezen
Met een bootje met directeur Rick Slab
bers aan het roer vaar ik er met Tol in tien
minuten vanaf de pier in IJmuiden naar
toe. ,,Als jongens zwommen we erheen'',
vertelt Tol. „Sommigen gingen aan land,
maar ik was bang voor de fortwachter
met zijn hond.''
Een latere fortwachter, die hij als gids
goed leerde kennen, vertelde Tol over de
onverklaarbare ervaringen die hij er had.
Een keer was hij 's ochtends vroeg alleen
op het fort, toen een lichtgevende bol
langzaam op hem afzweefde. Die wilde
hem rechts passeren, maar loste op toen
hij riep: 'wegwezen hier!'
Dezelfde fortwachter maakte ook ge
wag van voetstappen op de trappen en
stemmen in de gangen. ,,Hij kon nooit
verstaan wat ze zeiden. Als hij ging kij
ken, was er niets te zien en even later ver
stomden de geluiden weer."
Versteend
Sommige bezoekers van het fort ervaren
gevoelens van onbehagen, merkt Tol tij
dens rondleidingen. ,,Een mevrouw ver
telde dat ze zich heel onprettig voelde op
een bepaalde plek. Toen we verder liepen,
verdween dat gevoel weer.'' Een andere
gids was eens een bezoekster kwijt uit de
groep die hij rondleidde. Hij trof haar een
stuk terug aan, versteend van angst. ,,Ze
was enorm geschrokken van iets wat ze
had gezien. Wat dat was, wilde ze niet
vertellen.''
Waar eet je een
ambachtelijk
ijsje?
Route
tomtom
Klusjes die maar bleven liggen pak je nu aan.
Ellen den Hollander, redacteur koken, over
het vervangen van plastic snijplanken.
Jammer genoeg kleven
DINSDAG 11 AUGUSTUS 2020 VL
OÖ
MORGEN: Hoe stel ik als zzp'er mijn buffer
veilig?
Voetstappen op de trap
en zwevende bollen
JOHAN NEBBELING
I I feil .....a
Op deze kaart l
vind je meer dan
250 ijssalons. A
BRON: AMBACHTELIJK IJSCENTRUM
