I
m
!D
19
K
'Uiteindelijk zou ik willen
zien wat er gebeurt als het
kopieerproces fout gaat'
Volgende week:
Historicus Karwan
Fatah-Black, expert
op het gebied van
het Atlantische
slavernijverleden
,,Met die pincet kunnen we aan
één enkel dna-molecuul trekken
en draaien. Als je daar een eiwit bij
stopt, zie je aan de trekkrachten
hoe ze op elkaar reageren. Als be
paalde apparatuur in een nieuw
vakgebied ontbreekt, ontwikkel je
de instrumenten zelf. Maar tegen
woordig hoeven we niet meer alles
zelf te bouwen. Dat doen we nog
voor 70 procent, de rest komt van
commerciële partijen.''
,,Het is wel een trage ontdekkings
reis. Soms duurde het jaren voor
dat we überhaupt wat interacties
van eiwitten zagen op het niveau
van enkele dna-moleculen.
Daarna zagen we misschien één of
twee interacties per dag. Maar voor
een completer beeld moet je mis
schien honderd interacties bekij
ken. De stap om die tegelijkertijd
te kunnen meten, hebben we na
enkele jaren nu ook gezet.''
,,We kijken nu vooral naar het ko
piëren van dna. Met dat proces zijn
veel eiwitten gemoeid, in de orde
van twintig. Mijn eerste grote stap
is om die goed met elkaar te laten
samenwerken, zodat ik het proces
kan volgen. Om dat te zien, schie
ten we bewegende beelden van
dna-eiwitinteracties op enkelmo
lecuul niveau. Uiteindelijk zou ik
willen zien wat er gebeurt als het
kopieerproces fout gaat. Hoe meer
problemen daarmee, hoe gemak
kelijker een kankercel zich kan
manifesteren.''
zijn rna, zijn erfelijk materiaal.
Daarbij is vooral de rol van poly-
merase van belang. Dat is een ei
wit dat als motortje fungeert. Als
dat een foutje maakt in het rna,
verandert een virus. We zien dat
antivirale middelen invloed heb
ben op polymerase. Dit soort werk
zal zeker bijdragen aan onze ken
nis over hoe virussen werken en
hoe je die kunt remmen. Zoals nu
wordt bekeken hoe het antivirale
middel remdesivir de polymerase
van sars-cov-2 remt.''
,,De gemiddelde leeftijd in mijn
groep zal zo'n 30 jaar zijn. Ik hoef
niet speciaal moeite te doen om
talent aan te trekken. Ze weten me
wel te vinden. Dat is leuk. Studen
ten betrekken we via de studie na-
nobiologie, een samenwerking
met het Erasmus MC, bij ons on
derzoek. Dan komen ze een paar
maanden een project bij ons doen.
Verder krijg ik veel verzoeken uit
het buitenland om bij mij promo
tieonderzoek te doen. Wat dat
laatste betreft zou ik wel een gro
ter aanbod uit Nederland willen
zien.''
,,Ik zou nu niet graag in de VS wil
len zitten gezien het politieke kli
maat en de druk op de weten
schap. Dit Witte Huis heeft heel
weinig oog voor de wetenschap.
Het fijne van Nederland is dat het
wetenschappelijk onderzoek hier
echt heel goed is en we zitten alle
maal dicht bij elkaar. Dat is goed
voor de samenwerking. Er zijn
sinds mijn terugkeer wel belletjes
geweest vanuit de VS, maar ik was
niet geïnteresseerd. Ik beschik hier
nu over een prima infrastructuur
met goede planning voor de lange
termijn.''
,,De laatste vijfjaar heb ik me hele
maal gericht op mijn onderzoek.
Daarvoor had ik ook een weten-
schappelijk-politieke rol in de
Stichting voor Fundamenteel On
derzoek der Materie. Maar ja, ik
heb maar 24 uur in een dag, dus ik
heb besloten om me nu helemaal
op mijn laboratorium te concen
treren. De Spinozapremie geeft
me nu een kans om mijn onder
zoek meer over het voetlicht te
brengen.''
,,Daar ben ik aan gewend, de we
tenschap is een harde wereld. Te
genover iets positiefs staat elke
keer wel iets negatiefs. Wij weten
schappers zijn ook nooit tevreden,
denk ik. Natuurlijk had ik al meer
willen bereiken. Maar er gaan ge
noeg dingen goed. Dat houdt de
moed erin.
,,Vergeet niet dat dit werk heel
leuk is om te doen. Je doet experi
menten die nooit eerder zijn ge
daan. Daar kom ik iedere dag mijn
bed voor uit.''
GO ZATERDAG 8 AUGUSTUS 2020
leculen kunt meten.
Wat je ermee kan doen, is fasci
nerend. Dat je aan dna kunt trek
ken. Dat is een spannende ont
dekkingsreis.
Welke stappen wil je graag in je
onderzoek zetten?
Je onderzoek richt zich ook op
rna. In hoeverre kun je een bij
drage leveren aan de strijd te
gen virussen zoals sars-cov-2
dat ons nu zo'n last bezorgt?
,,We proberen inzicht te krijgen
hoe een virus een kopie maakt van
Biofysicus
Nynke Dek
ker: „Mijn
onderzoek is
een trage
ontdekkings
reis.'' foto guus
SCHOONEWILLE
Goed onderzoek kan niet zonder
talent. Is daar vlot aan te komen
en hoe jong is je team?
Je bent een wereldburger, hebt
twaalf jaar in de VS gewerkt.
Toch ben je teruggekomen naar
Nederland. Nooit spijt van ge
had? Zijn de werkomstandighe
den hier beter?
Wetenschappers moeten con
tact houden met samenleving.
Heb je tijd om uitleg te geven
over je onderzoek?
Je loopt ongetwijfeld tegen
grenzen aan. Hoe ga je om met
teleurstellingen?
