Voor 'haastklusje' van
Rembrandt wordt niet
langer neus opgehaald
II
9
Die verdikking,
de heuvelrand,
andere bomen.
Alles klopte!
rug, waar hij zijn oor afsneed en
aan psychische klachten leed.
,,lk heb een herberg gevonden
waar ik 3,50 francs per dag ga beta
len'', schreef hij aan zijn broer
Theo, kort na zijn aankomst in Au-
vers-sur-Oise. „Gisteren heeft het
hier geregend en gestormd.''
De plaatselijke krant Le Régional
merkte hem ook
op: 'Sinds kort
woont hier, in een
hotel naast het
stadhuis, een
schilder van Ne
derlandse oor
sprong, de heer
Van Gogg', schreef
de krant in 1890,
met de verkeerde
spelling van zijn
naam. 'Hij wekt
een kalme indruk maar werkt
koortsachtig.'
Jaarlijks bezoeken nu zo'n
200.000 toeristen de herberg waar
hij woonde, de Auberge Ravoux,
en de begraafplaats waar Van
Gogh naast zijn broer Theo ligt.
Het zijn - naast de kerk - twee
van de trekpleisters in het verder
zo rustige dorp.
,,Nu blijk ik zelf ook naast zo'n
iconisch plek te wonen'', vertelt
Delphine lachend. Haar char
mante huis met oude houten lui
ken ligt in de Rue Daubigny naast
de 'boomwortels'.
Als klein kind huppelde ik hier
al door de straat. Nu loop ik hier
vaak gewoon met de boodschap
pen. En ik wist van niks! Héél
vreemd om nu te weten dat dit ei
genlijk een heel belangrijke plek
is'', vertelt ze, staand bij de voor
deur.
,,Ik wist natuurlijk dat Van Gogh
de korenvelden in de omgeving
schilderde. Maar hij heeft hier dus
ook 130 jaar geleden praktisch voor
de deur gestaan!''
De ontdekking van de locatie
van de boomwortels heeft ook een
tragische kant. Van Gogh schil
derde het doek vrijwel zeker op 27
juli 1890. Hij was
toen 37 jaar oud.
Het was een
zondag, het was
warm, en de Ne
derlander trok er
op uit. Die avond
kwam hij niet op
zijn vaste tijd te
rug in de herberg,
voor het diner. Pas
's avonds laat
stond hij weer
voor de deur. Met zijn hand op zijn
borst. Daar zat een kogelgat. ,,Ik
wilde mezelf doden'', vertelde hij
aan eigenaren van de herberg, het
echtpaar Ravoux. Kort erna stierf
Van Gogh.
Mislukt
'Ik voel me mislukt', had hij in mei
geschreven aan zijn broer.
'Boomwortels' werd zijn geschil
derde afscheidsbrief. Opgetekend
in de Rue Daubigny, op 150 meter
van het bed waar hij sliep.
Van Gogh was depressief en
eenzaam. Wouter van der Veen:
,,Het is heel goed mogelijk dat hij
de hele ochtend heeft gewerkt aan
dit doek, als een afspiegeling van
zijn eigen melancholie. Hij moet
het daarna naar de herberg hebben
gebracht om daar vervolgens weer
te vertrekken met een revolver in
zijn zak.''
Als het pronkstuk van een inter
nationale veiling van Sotheby's
ging het zelfportret van Rem
brandt van Rijn voor 16 miljoen
euro - 14 miljoen verkoopprijs,
plus bijkomende kosten - naar
een anonieme verzamelaar. Het
werk van de Hollandse meester,
afkomstig uit een privécollectie,
werd in Londen bestempeld als
een 'kans uit duizenden'.
Met de verkoop kreeg het schil
derij uit 1632, nog geen kwart
eeuw geleden als een matige imi
tatie gezien, eindelijk erken
ning. Aan de keukenmuur van een
flat aan Avenue Kléber in Parijs
dreigde het werk van Rembrandt
in de vergetelheid te raken. De
haastklus van de schilder om zijn
schoonouders te imponeren ver
zamelde vooral stof. Experts haal
den één voor één hun neus
op voor de afbeelding van de kun
stenaar op 26-jarige leeftijd. Meer
dan een aardige wandversiering
zag niemand erin.
Sotheby's verkocht het topstuk
in 1970 voor slechts een paar dui
zend euro. De Franse verzamelaar
J.O. Leegenhoek nam het over van
een Britse aristocrate, als een ge
schenk voor zijn vrouw. Met zijn
kennersoog meende hij de hand
van de geboren Leidenaar te her
kennen. Ondanks verwoede po-
W Matig schilderij
van Rembrandt
hing jarenlang
stof te happen
aan de keukenmuur
in een Parijs' flatje.
Niemand zag er een
meesterwerk in
gingen lukte het hem niet om des
kundigen van de echtheid ervan
te overtuigen.
Leegenhoek had de hoop al bijna
opgegeven om zijn gelijk nog tij
dens zijn leven te krijgen, toen hij
de Duitser Peter Klein benaderde.
Na grondig onderzoek conclu
deerde de houtexpert dat de inmid
dels bejaarde man op een goudmijn
zat. Het gebruikte paneel kwam van
dezelfde eikenboom als het wereld
beroemde portret van Rembrandts
vriend Maurits Huygens, dat in de
Hamburg Kunsthalle hangt.
De experts keerden snel op hun
schreden terug. De authenticiteit
werd bevestigd door het Neder
landse Rembrandt Research Project
(RRP). Het schilderij kwam uit het
Amsterdamse atelier van de schil
der uit de Gouden Eeuw. De hand
tekening 'Rembrant', met een 't' in
plaats van 'dt', gebruikte hij alleen
in 1632. Ook het formele kostuum
met de witte kraag en de zwarte
hoed paste bij nader inzien bij zijn
werkwijze in die periode.
Leegenhoek noch zijn kinderen
maakten een financiële klapper.
Een handige verzamelaar troggelde
hen het werk afvoor een fractie van
de werkelijke waarde. Gisteren
kreeg een anonieme verkoper wél
waar voor zijn of haar geld.
Uit zicht
In Nederland hebben weinig men
sen de Rembrandt kunnen aan
schouwen. Het hing in de jaren 90
kortstondig in het Rijksmuseum en
het Mauritshuis. In 1999 vormde
het onderdeel van een tentoonstel
ling in de National Gallery in Lon
den. Daarna verdween het uit zicht,
in de persoonlijke verzameling van
een steenrijke liefhebber. Of het
publiek nu de kans krijgt het te be
wonderen, blijft de vraag.
Wereldwijd zijn er slechts
twee andere vergelijkbare
werken die in privébezit
zijn. Het recordbedrag dat
voor een Rembrandt is be
taald staat op 20,2 miljoen
pond. Het 'Portret van een
man met de handen in de
zij' ging in 2009 bij veilinghuis
Christie's naar de Amerikaan Steve
Wynn, eigenaar van de Mirage Re
sorts in Las Vegas.
woensdag 29 juli 2020
-Wouter van der Veen
Een zeldzaam zelfportret van
Rembrandt van Rijn, lang als
een matige imitatie gezien, is
gisteren bij het Londense vei
linghuis Sotheby's voor 16 mil
joen euro afgehamerd.
Geert Langendorff
Londen
Het zelfportet van Rembrandt leverde
gisteren op een veiling in Londen, inclusief
veilingkosten, 16 miljoen euro op. foto epa
