'Een Koude
12 NIEUWS
De ruzie tussen de VS en China blijft
escaleren. Het gaat om spionage, corona,
handel en ja, de verkiezingen. Die zijn pas in
november, dus dat belooft nog wat.
TRUMP VS XI JINPING ANALYSE
Het lijkt wel een aflevering uit '24' of 'Home
land', maar het is echt. We kijken naar het ver
laten Chinese consulaat in Houston en zien een
rij zwarte SUV's, vrachtwagens, witte busjes en
een sleutelmaker het complex binnenrijden.
De Amerikanen zijn op zoek naar geheime do
cumenten, want volgens hen wemelde het in
het consulaat van de spionnen.
Afgelopen dinsdag gaven de autoriteiten het
personeel drie dagen de tijd om de boel te ont
ruimen en te vertrekken. Meteen verschenen
er beelden van mensen die op de binnenplaats
paperassen aan het verbranden waren. Het ver
sterkte de indruk van de Amerikanen dat er iets
stiekems gebeurde in Houston. Landen accep
teren doorgaans van elkaar dat er over en weer
gespioneerd wordt, maar het Chinese consu
laat ging te ver, aldus de Amerikanen. Sterker:
volgens de directeur van de FBI wordt er tegen
woordig elke tien dagen een onderzoek gestart
naar illegale Chinese activiteiten in de VS. Een
man uit Singapore heeft inmiddels bekend vier
jaar lang te hebben gespioneerd voor Peking.
De Chinezen spreken van 'kwaadaardige las
ter'. Als reactie hebben zij het Amerikaanse
consulaat in de stad Chengdu gesloten. Het is
het zoveelste incident in de al langer lopende
ruzie tussen de twee kernmachten. En het gaat
niet alleen over spionage, maar ook over oneer
lijke handelspraktijken, mensenrechten, dief
stal van intellectueel eigendom, het coronavi
rus, 5G en Hongkong.
Zo woedt er al langer een handelsoorlog tus
sen China en de VS. Die begon met het aantre
den van president Donald Trump. Hij vindt het
handelstekort te groot en wil daarom dat zijn
landgenoten vooral Amerikaanse producten
kopen. Dit probeert hij af te dwingen door ta
rieven te heffen op met name Chinese produc
ten, zodat die duurder worden. De Chinezen
menen dat de VS hun economische opmars wil
dwarsbomen en slaan net zo hard terug. Het
gaat inmiddels om tarieven op goederen ter
waarde van honderden miljarden dollars. De
schade aan beide economieën neemt toe
(Amerikaanse boeren hebben de export naar
China hard nodig. En, de onzekerheid over wat
nog komen gaat, treft ook de wereldhandel.
De relatie tussen de twee landen is ook be
hoorlijk verslechterd door het coronavirus. De
Amerikaanse president blijft de Chinezen de
schuld geven van de verspreiding ervan; hij
heeft het meermaals het 'Chinese virus' ge
noemd en ook 'Kung Flu'. Wat hem betreft
moet China zelfs schadevergoeding gaan beta
len. Er zijn zelfs politici, zoals de Republikeinse
senator Tom Cotton, die zeggen dat China het
virus met opzet liet ontsnappen. Ook de Chi
nezen doen aan samenzweringstheorieën: vol
gens hen is het virus door Amerikaanse solda
ten naar Wuhan gebracht.
Sancties
De Amerikanen hebben ook maatregelen ge
nomen na de invoering van de nieuwe veilig
heidswet in Hongkong, dat sinds 1997 onder
Chinees bestuur staat. Die wet verbiedt het on
der meer om te protesteren tegen de regering,
omdat dit de nationale veiligheid in gevaar zou
brengen. Ook het streven naar onafhankelijk
heid is nu illegaal. Washington heeft de speci
ale handelsstatus van Hongkong ingetrokken,
en tarieven ingevoerd.
Er zijn ook al sancties afgekondigd tegen
hoge Chinese officials, onder wie een lid van
het Politbureau, vanwege de wijze waarop Pe
king de Oeigoeren in het westen van het land
aanpakt. Verder mogen Chinese studenten die
banden hebben met militaire instellingen in
hun land de VS niet meer in. Er wordt zelfs al
over gesproken om de deur ook op slot te doen
voor de leden van de Communistische Partij en
hun families. In dat geval gaat het om 270 mil
joen mensen.
Het gaat steeds slechter tussen de twee lan
den. De retoriek doet denken aan die van de
Koude Oorlog. Volgens minister van Buiten
landse Zaken Mike Pompeo zijn de Chinezen
'tirannen op zoek naar macht'. Dit lijkt op de
beroemde uitspraak van president Ronald Rea
gan, die de Sovjet-Unie in de jaren 80 het 'Evil
Empire' noemde. FBI-directeur Christopher
Wray noemt China 'kwaadaardig', minister
van Justitie William Barr beschuldigt Peking
van een 'economische Blitzkrieg' en opnieuw
Pompeo roept op tot de vorming van een
nieuwe Navo.
Het lijkt er op dat Washington op zoek is
naar een nieuwe relatie met China. ,,We moe
ten een harde waarheid onder ogen zien'', zei
Mike Pompeo onlangs in een speech. ,,Als we
een vrije 21ste eeuw willen, en niet een Chi
nese 21ste eeuw, moeten we ons niet meer
blind verhouden tot China. Dat kan niet meer
en we moeten er ook niet meer naar terug.''
Inmiddels worden veel Amerikanen almaar
bezorgder over de relatie met China, zo blijkt
uit onderzoeken. Het verklaart volgens som
mige waarnemers de houding van niet alleen
Trump, maar ook van zijn Democratische te
genstander Joe Biden. Beiden voeren cam
pagne met een harde houding tegen Peking.
Bovendien heeft Trump het in deze periode
liever niet over het coronavirus. Er is veel kri
tiek op zijn beleid. De presidentsverkiezingen
zijn in november. De verwachting is dat het
conflict met China tot die tijd alleen maar ver
der op de spits wordt gedreven.
CONFLICT
Nana de Graaft (47) is
politicoloog en
doceert Internationale
Betrekkingen aan de
Vrije Universiteit in
Amsterdam. Ze volgt de
ontwikkelingen rond
China al jaren. ,,Dit
is een geopolitiek conflict
tussen grootmachten op
meerdere fronten.''
,,Dan zie ik aan de ene kant een
losgeslagen Amerikaanse presi
dent die graag wil worden her
kozen. Amerika staat er niet zo
goed voor, daar wil hij iemand de
schuld voor geven. China is wat
dat betreft een goede vijand. Aan
de andere kant zie ik een land,
China, dat alles doet om econo
misch te blijven groeien en niet
uit elkaar te vallen. En ik zie ook
twee leiders, Donald Trump en
Xi Jinping, die in eigen land te
weinig tegenspraak krijgen.''
Hoe zijn we hier gekomen?
,,Dit komt eigenlijk allemaal
voort uit een verkeerde aanname.
Toen de Amerikaanse president
Nixon begin jaren 70 de eerste
toenadering zocht tot het com
munistische regime, en toen
daarna de dooi inzette, ging ie-
maandag 27 juli 2020
Relatie VS
en China
met de dag
slechter
Mark van Assen
Brussel/Houston
Als reactie op de sluiting in Houston
sloten de Chinese autoriteiten het Ameri
kaanse consulaat in Chengdu. foto epa
Wat ziet u als u naar dit
conflict kijkt?
