5
GGD'ers geregeld met pijnlijke di
lemma's geconfronteerd. „Mensen
met eigen zaken die eindelijk weer
open konden en dan in quaran
taine moeten. Als iemand al finan
cieel aan de grond zit, voel je met
mensen mee.'' Oud-hoofdinspec
teur Schellekens wijst erop dat in
andere landen financiële compen
satie is voor inkomensverlies als
mensen van overheidswege het
dringende advies krijgen om in
quarantaine te gaan.
'Verbazend'
Dat Nederlanders weer steeds
meer contacten hebben, staat voor
de medici als een paal boven wa
ter. ,,Sommige mensen hebben
nog steeds maar met nul of één ie
mand contact, maar er zitten er
ook bij die hebben veertig a vijftig
nauwe contacten'', aldus Van Ee-
den. ,,Dat red je als onderzoeker
niet in je eentje'', zegt Heutinck
vol overtuiging. Nu worden die
nauwe contacten volgens de richt
lijnen pas getest wanneer ze
klachten krijgen. Dat is volgens
Schellekens 'verbazend' omdat
deze nauwe contacten het virus
kunnen hebben gekregen van de
bron, terwijl ze nog geen klachten
hebben. „Alle nauwe contacten
moet je testen.''
Er klinkt ook kritiek aan het
adres van GGD'en. Het bron- en
contactonderzoek staat bijvoor
beeld in schril contrast met dat
van Duitsland. Op 25 maart kon
digden de Oosterburen aan dat het
aantal contactonderzoekers per
staat moest worden opgeschaald
naar vijf per 20.000 Duitsers. In
We zien dat we
de meeste mensen
opsporen door
ze te testen
Nederland kwam dat debat later
op gang en zijn het er minder.
GGD-directeur Sjaak de Gouw be
toogde eind mei in de Kamer dat
'we het met vijfhonderd werkne
mers niet zouden redden', en er in
juni 2500 werknemers bij moes
ten. Dat zou neerkomen op onge
veer drie per 20.000 inwoners.
Ook de resultaten liggen onder
vuur. In juni bleken zo'n 3300
mensen positief. Daarvan zijn er
420 opgespoord door bron- en
contactonderzoekers: nog geen 13
procent. Epidemioloog Arnold
Bosman, voorheen werkzaam bij
zowel GGD als RIVM, noemt dat
aantal 'een punt van zorg'. ,,Meer
dan 85 procent van de besmettin
gen heeft buiten het gezichtsveld
plaatsgevonden.'' GGD-directeur
Sjaak de Gouw, die voor alle
GGD'en de infectieziektebestrij-
ding leidt, is even stil als hij dat
hoort. ,,Ik vind het moeilijk om
daarop te reageren. Het is voor mij
een gegeven. We zien dat we de
meeste mensen opsporen door ze
te testen. Als je 100 procent van
alle positieven zou vinden door
middel van bron- en contacton-
derzoek en niemand zou vinden
die zich spontaan meldt, dan zou
dat inderdaad heel effectief zijn.''
Het is lastig om zicht te krijgen
op de resultaten van het bron- en
contactonderzoek. Op een reeks
vragen van deze krant die half juni
gesteld zijn aan alle GGD'en en
het het Rijksinstituut voor Volks
gezondheid en Milieu (RIVM)
blijven antwoorden uit. Hoeveel
clusters zijn er per regio? Wat wa
ren de bronnen van die uitbraken?
Welk percentage nauwe contacten
is bereikt en hielden die zich aan
de quarantaine? Om allerlei rede
nen lukt antwoorden volgens
RIVM-woordvoerder Harald
Wychgel niet. Zo is eind juni 'de
instructie voor medewerkers van
de GGD voor het aanleveren van
gegevens in het bron- en contact-
onderzoek vernieuwd' en is 'het
systeem waarin de GGD gegevens
registreert vernieuwd' en 'kost de
koppeling met gegevens van de
teststraten van GGD'en tijd'.
Andere oorzaak die het lastig
Als er een tweede
golf komt, kunnen de
diensten dat niet aan
maakt om de vragen te beant
woorden, is dat de monitoring
soms simpelweg lang duurt. ,,Je
kunt één familiecluster hebben,
waarbij iedereen beter lijkt, maar
waarbij je er na een paar weken
achterkomt dat er toch weer ie
mand klachten ontwikkelt'', licht
Van Eeden toe. Taalbarrières zijn
soms ook tijdrovend. ,,Als nie
mand die taal machtig is, maken
we een afspraak via de tolkentele
foon.'' De Rotterdamse basisarts
kreeg sinds zij op 1 april bij de
GGD begon, veel tragiek te ver
stouwen. ,,Als mensen iemand
hebben verloren aan corona en
dan zelf covid-19 blijken te heb
ben, komt dat extra hard aan. Ik
sprak ook een dochter wier moe
der in het ziekenhuis lag. Zij had al
een tijdje een loopneus. Toen heb
ik uitgelegd dat ik haar graag wilde
laten testen. Vanaf dat moment
voelde zij zich ontzettend schul
dig, omdat zij misschien haar
moeder had besmet.''
Scholen
In de voormalige bibliotheek van
het klassieke GGD-gebouw huist
nu het 'team scholen'. Van Eeden
is daar voor 'de moeilijke vragen'.
,,Als kinderen van een positief ge
test persoon op school zitten, wat
doe je dan? Haal je ze direct van
school of roep je ze in de pauze
naar huis?''
Grote vraag is of de GGD'en het
aankunnen als er een tweede golf
komt. Experts zoals epidemioloog
Bosman en Schellekens vrezen
van niet. ,,Er is fors bezuinigd op
de GGD'en de afgelopen jaren'',
zegt Schellekens. ,,Als er echt een
tweede golf komt met duizenden
besmettingen en honderden op
names, kunnen die diensten dat
niet aan.''
Bosman: ,,Nu zijn de problemen
nog te overzien, maar als er in het
najaar meer besmettingen komen,
kan het heel erg gaan knellen.''
Volgens GGD'er De Gouw 'staan
er heel veel mensen paraat'. ,,We
houden de voorspellingen in de
gaten en er ligt een opleidings
plan.''
woensdag 22 juli 2020
GO
Pam Heutinck (l) en Florien
van Eeden: ,,Van alle positief ge-
4 teste personen gaan we na waar
ze zijn geweest.''
FOTO MARCO DE SWART
- Sjaak de Gouw, GGD
—Wim Schellekens, oud
hoofdinspecteur van de Inspectie
voor de Gezondheidszorg
