Boekentip
zomerhit
De piep drij
tot wanhoop
Over heimwee
en thuiskomen
O
O)
6
Het was een luchtkwaliteitsmeting in de
eigen tuin, die de ogen opende van Dieter en
Marleen Pientka uit 's-Gravenpolder. Nu zijn ze al
weer vijf jaar actief bij de stichting Houtrook vrij. Een
club die ijvert voor bewustwording, want hout
stoken is slecht voor de gezondheid, zeggen Dieter
en Marleen.
iV
Er zit een piep in mijn hoofd. En niet al
leen dat. Het ruist, suist en fluit daar
binnen dat het een aard heeft, gemixt
tot een gekmakende kakofonie, op het ge
luidsniveau van een stevige zuidwesterstorm.
Onophoudelijk, 24 uur per dag.
Zelfs de medische experts op dit gebied kij
ken je machteloos aan. 'U zult ermee moeten
leren leven', zeggen ze. Tinnitus dus. Oorsui-
zen. Een verborgen volksziekte, want naar
schatting een miljoen Nederlanders kampen
ermee, in meerdere of mindere mate. Niet zel
den tekent de aandoening hun leven.
Wat dat betekent,
heeft Gregor Verwijme-
ren intens beschreven in
zijn deels autobiografi
sche debuutroman De
vorm van geluid (2018).
De hoofdpersoon is een
catalogiseerder van mu
ziek in de bibliotheek bij
het Koninklijk Conser
vatorium in Den Haag.
Hij valt ten prooi aan de
T (de auteur vermijdt
consequent de volledige naam). Geluid is zijn
vak, maar dreigt ironisch genoeg ook zijn on
dergang te worden.
Op even bloemrijke als beklemmende wijze
maakt Verwijmeren duidelijk hoe de aandoe
ning iemand tot wanhoop kan drijven. Toch is
het boek ook troostrijk, want het eindigt posi
tief, met de hoop de T onder de knie te krijgen.
Voorzichtig, maar toch.
De ruisende branding, een scheeps
hoorn in de verte en dan een voorzich
tig tokkelend gitaartje. Het had het be
gin kunnen zijn van een liedje over een lome
zomeravond aan de Vlissingse boulevard.
Maar het is English Rose, een dromerig inter
mezzo tussen opzwepende muziek op het al
bum All Mod Cons uit 1978 van The Jam. De
band was immens populair in Engeland met
maatschappijkritische nummers in de jaren
van Thatcher.
Frontman Paul Weller
schreef English Rose in de
VS, een liefdesliedje over
heimwee en thuiskomen.
'No matter where I roam, I
will return to my English
rose'. Hoewel Weller het steviger werk niet
schuwde, maakte hij als solo-artiest meer van
dit soort nummers. Beschouwend, tikje me
lancholiek. Tik maar eens Wild Wood (in Ne
derland bekend door een biercommercial) of
You Do Something To Me in op YouTube. Op
zijn laatste album zingt de eminence grise van
de Britse pop in het nummer Village dat hij ge
noeg heeft van al dat reizen. 'I'm happy here in
my neighbourhood'.
Elke maandag laat op deze plek een Zeeuw van zich horen die met
zijn of haar mening tegen de stroom ingaat. Vandaag Marleen en
Dieter Pientka uit 's-Gravenpolder. Zij willen mensen bewust maken
van de gevaren van houtrook.
Weet je hoeveel hout
kachels er zijn in
Nederland?" vraagt
Dieter Pientka. ,,On-
geveer een miljoen.
En de algehele trend is dat er steeds
meer gestookt wordt."
Hinder, zo begon de bewustwor
ding bij Marleen en Dieter. Ze wo
nen midden in 's-Gravenpolder aan
een rustige maar smalle straat waar
steeds meer schoorstenen op de da
ken verschenen. ,,Wij wonen hier nu
zeventien jaar. Een jaar of vijf gele
den merkten we al dat de overlast
van houtrook langzaam maar zeker
toenam", zegt Dieter. „Vanwege
mijn hobby was ik al het weer aan
het meten met instrumenten en
toen dacht ik bij mezelf: ik ben be
nieuwd wat voor impact houtstook
heeft op de luchtkwaliteit. Ik ben
heel simpel begonnen met één in
strument voor het meten van fijn-
stof, want bij houtstook komt heel
veel fijnstof vrij. En toen ben ik gaan
ontdekken dat er ongelofelijk veel
fijnstof vrijkomt als er veel houtka
chels branden. We zijn ons lang
zaam gaan verdiepen in wat voor
stoffen er eigenlijk in houtrook zit
ten en zijn behoorlijk geschrokken.
We hebben alle twee een chemische
opleiding en weten precies wat die
stofjes voor effect hebben op je ge
zondheid. Je kan houtrook beschou
wen als chemisch afval. Toen hebben
we gezegd dat we de houtrook niet
meer in ons huis willen hebben."
Marleen: ,,Ik heb op een chemische
fabriek gewerkt en Dieter werkt er
nog steeds. Als je daar werkt, word je
beschermd tegen alles en als er een
bepaalde hoeveelheid chemische stof
in de lucht is, wordt de boel ont
ruimd. Allemaal protocollen en alle
maal beschermingsmiddelen en hier
thuis, in je eigen huis, moet je het al
lemaal maar inademen. Houtrook is
twaalf maal schadelijker dan sigaret
tenrook."
Ventilatie uit
In het zeven maanden durende
stookseizoen staat de mechanische
ventilatie in huize Pientka uit want
de rook van de kachels uit de buurt
werd zó het huis binnen gezogen. De
stofdoekjes vegen dan niet alleen stof
op, maar ook zwarte rommel. Roet
dat ondanks dat alles potdicht zit
toch naar binnenkomt. ,,Het komt
onder de dakpannen naar binnen",
zegt Marleen. De familie ventileert in
het stookseizoen alleen 's nachts, als
de houtkachels uit staan. ,,Ik wacht
met slapen tot er niet meer gestookt
wordt", vertelt Dieter. ,,Dat is
meestal rond een uur of twaalf 's
nachts. Dan kan ik het raam open
zetten, want ik kan niet slapen met
mijn raam dicht. In het weekend
wordt het soms later", zegt Dieter.
,,Wat echt kwalijk is, is dat hout ge
bruikt wordt om het huis te verwar
men. Dat is niet af en toe voor de ge
zelligheid, daar heb ik veel minder
problemen mee. Dat kan ik zelfs heel
goed begrijpen, want veel mensen
Mi
maandag 20 juli 2020
Vakantie: tijd voor boeken en zomerse mu
ziek! Onze redactieleden geven elke dag
tips voor boeken en zomerhits. Deze hele
week biedt verslaggever Rolf Bosboom
elke dag een inkijkje in zijn boekenkast.
Verslaggever Theo Giele kiest vandaag
een zomerhit uit.
GO
'We gaan pas
slapen als
het stoken
is gestopt'
Melita Lanting
's-Gravenpolder
3
j
Marleen en Dieter
Pientka bij een van de
meters in hun achter
tuin. De meetgege
vens gaan recht
streeks naar de com
puter. FOTO MARCELLE DA-
VIDSE
