1
7
Met Black Heritage Tours geeft Jennifer
Tosch rondleidingen in Amsterdam langs plekken
die een link hebben met de zwarte geschiedenis
of het kolonialisme. Sinds de racismeprotesten
wordt ze overspoeld met aanvragen.
Als gids Jennifer Tosch op het
drukke Rokin in Amsterdam naar
het gevelbeeld 'De Moriaan' wijst,
schrikt Oyunga Pala even. ,,Hoe
kan dit'', zegt hij kijkend naar det
zwarte figuur met pijl en boog. ,,Ik
ben hier ontelbare keren langsge
komen en heb het beeld nog nooit
gezien.'' Tosch knikt tevreden. ,,Je
raakt de juiste snaar'', reageert ze.
,,We zijn deze plekken vergeten,
maar ze staan symbool voor een
gedeelte van ons verleden.''
De Moriaan is een van de loca
ties in de Black Heritage Tour. Een
initiatief waarmee Tosch (55) in
2013 begon, kort nadat ze vanuit
Amerika in Nederland kwam om
te studeren en meer te leren over
haar Nederlands-Surinaamse fa
miliegeschiedenis. ,,Op de univer
siteit werd nauwelijks gepraat over
de keerzijde van het kolonia
lisme'', zegt ze. „Slavernij, zwarte
aanwezigheid? Dat speelde hier
niet, zeiden ze. Het ging alleen
over de glorie van die tijd.''
Met haar rondleidingen wil ze
die 'vaak genegeerde en vergeten
historie' vertellen. Soortgelijke
initiatieven zijn er in Groningen,
Den Haag, Haarlem en Utrecht.
Vanwege de recente protesten
wordt haar mailbox overspoeld
met aanvragen, vertelt Tosch.
,,Vooral locals die verrast zijn door
de demonstraties en willen begrij
pen wat er speelt.'' Deze middag
zijn er dertien deelnemers; een
mix van toeristen en mensen uit
Amsterdam en omstreken.
,,Kijk vooral omhoog'', zegt
Tosch (doek om haar hoofd, veel
sieraden) als ze met haar gasten
richting de rondvaartboot loopt.
Ze wijst naar een pand uit 1663 op
de Oudezijds Voorburgwal, met
op de gevel gebeeldhouwde
zwarte Afrikanen. ,,Zien jullie wat
ze vasthouden? Dat zijn tabaks
planten. De toenmalige bewoners
hadden een plantage.'' Of het sla-
veneigenaren waren, wil iemand
weten. ,,Ja", zegt Tosch: de beelden
werden gebruikt om gebouwen
aan te wijzen, omdat velen niet
konden lezen of schrijven.
Op de boot volgt het ene na het
andere verhaal. Over de ambtswo
ning van de burgemeester, ge
bouwd door een koopman die zijn
vermogen deels vergaarde door de
slavenhandel. Over arts Petrus
Camper die het lichaam van een
zwart kind ontleedde om te zien
of 'ze' anders waren dan 'wij'. En
dan de gevelsteen met daarop de
bekende admiraal Cornelis Tromp,
vergezeld door een zwarte jongen.
De bediende is een symbool van
'rijkdom' en 'macht', legt Tosch
uit. ,,We weten niet wie de jongen
is. Ik ben hem Maurice gaan noe
men, om hem een gezicht te ge
ven.''
De gevelsteen is inmiddels ver
stopt onder een banner. Tosch
vraagt wat haar gasten vinden van
het weghalen van standbeelden,
zoals recent nog de omstreden ga
per boven een drogisterij in Am
sterdam. Het blijft stil. Zelf is ze
tegen. ,,Eerst zijn we de beelden
vergeten. Nu we er eindelijk over
praten, willen we ze verwijderen'',
verzucht ze. ,,Ik denk dat we ze
B
juist meer context moeten geven,
met teksten of symbolen.''
Terwijl de boot langs voormalig
VOC-kantoren vaart, maakt
Oyunga Pala druk notities. De Ke-
niaanse journalist woont nu een
halfjaar in Amsterdam en wil
meer leren over het thema. ,,Ik
kwam hier tijdens Sinterklaas, was
verbaasd toen ik Zwarte Piet zag.
Ik stelde vragen en kwam zo in
contact met J ennifer.'' Verderop zit
geschiedenisdocent Marieke Kno-
ben. Jaarlijks doet haar school een
rondleiding over 'het zoet en zuur'
van de hoofdstad. ,,Daarin kwam
de zwarte historie nog te beperkt
terug'', verklaart ze haar komst.
Toegankelijk
Tosch laat deze middag nog maar
een fractie van de in totaal 115 loca
ties zien. Plekken die ze de afgelo
pen jaren met een groep historici,
curatoren en activisten vond en
onderzocht. ,,Ik heb uren door de
stad gelopen", zegt ze lachend.
,,Mensen stuurden me ook foto's:
'heb je dit gezien?'. Dan gingen wij
researchen. Alle informatie was er
al, alleen vaak academisch opge
schreven. Met deze tour probeer ik
het toegankelijk te maken.''
Daarbij stuitte ze ook op weer
stand. Deskundigen die zeiden dat
ze de 'geschiedenis framede'.
Pandeigenaren die beledigd waren
toen hun huis werd opgenomen in
de tour. ,,Dan leg ik uit dat ik de
Nederlandse geschiedenis niet wil
demoniseren; ik wil ruimte ma
ken voor het andere verhaal.'' Na
ruim twee uur sluit Tosch haar
rondleiding af bij 'De Moriaan' op
het Rokin. ,,Hoe repareren we de
wereld", vraagt ze de groep. Jour
nalist Pala reageert: ,,Door wat jij
doet; te leren en de waarheid te
vertellen.''
Zorgen om
feestduitsers
President
Tha$i verhoord
Activist Law is
op de vlucht
dinsdag 14 juli 2020
GO
'Kijk naar de gevels en je
ziet het slavernijverleden'
Jamaica Vink
Amsterdam
„Kijk vooral omhoog'', zegt Jennifer Tosch tegen de deelnemers
aan de Black Heritage Tour. foto jeanpierre jans
BERLIJN De Duitse minis
ter van Volksgezondheid
maakt zich zorgen over het
gedrag van Duitse toeris
ten op het Spaanse vakan
tie-eiland Mallorca die zich
niets aantrekken van de
coronamaatregelen. Ze
gaan uit zonder mondkapje
en zonder voldoende af
stand te houden. De beel
den van Mallorca afgelo
pen weekeinde zijn veront
rustend, aldus minister
Jens Spahn. Videobeelden
tonen groepen Duitse va
kantiegangers die zich
drinkend, zingend en dan
send vermaken.
DEN HAAG De Kosovaarse
president Hashim Thagi is
in Den Haag aangekomen
voor zijn verhoor voor het
Kosovotribunaal. Hij wordt
ondervraagd over zijn rol in
de onafhankelijkheidsstrijd
in 1998 en 1999. Op 24 juni
heeft een speciale aankla
ger van het Kosovotribu-
naal in Den Haag aanklach
ten ingediend tegen Thagi,
voormalig parlementsvoor
zitter Kadri Veseli en ande
ren voor moord, gedwon
gen verdwijning, vervolging
en marteling. Thagi was in
de Kosovo-oorlog eind
jaren 90 aanvoerder van
guerrillabeweging UQK.
HONGKONG Een van de
bekendste jonge activisten
voor meer democratie in
Hongkong is naar Londen
gevlucht. Dissident Nathan
Law was begin deze
maand uit de voormalige
Britse kolonie vertrokken
na het besluit van de Chi
nese machthebbers om
hun greep op de metropool
te versterken. De eerste
weken hield Law zijn ver
blijfplaats geheim uit vrees
voor zijn veiligheid. Maar hij
heeft maandag, op zijn
27ste verjaardag, op Face-
book bekendgemaakt
waarheen hij is uitgeweken.
Activist Law was een van
de oprichters van Demo-
sisto. Die werd ontbonden
als gevolg van de nieuwe
antidemocratische wetten.
Gids Jennifer Tosch tijdens een rondleiding door Amsterdam. De Keniaanse journalist Oyunga Pala maakt foto's. foto jeanpierre jans
