'Jaarlijks 8,3 miljard
voor vuile industrie'
L
4
De dag van de
waarheid in het
CDA nadert.
Morgen wordt
bekend wie de
leider wordt:
Pieter Omtzigt of
Hugo de Jonge.
Maar wie zijn toch
die leden met de
vinger in de pap?
Verschijnt
vandaag
Blz.13
WIE ZIJN ZE? CDA-PARTIJLEDEN
KRONIEKEN
De miljarden vliegen de lezer om
de oren in het nieuwe rapport Sub
sidies en publieke financiering voor
fossiele brandstoffen in Nederland.
Op basis van algemeen aanvaarde
definities van de Wereldhandelsor
ganisatie WHO bracht Milieude
fensie alle subsidies, belastingvoor
deeltjes en prijsondersteuning voor
vervuilende bedrijven in kaart.
Volgens Milieudefensie steunt de
overheid bedrijven die drijven op
fossiele brandstoffen sinds 2016
met jaarlijks 8,3 miljard euro. Be
langrijkste ontvangers zijn de
lucht- en de scheepvaart: doordat
KLM en andere luchtvaartmaat
schappijen geen btw over hun ke
rosine hoeven te betalen en tickets
belastingvrij zijn, krijgen ze een
douceurtje van 2,1 miljard euro. De
scheepvaart, waar brandstoffen
eveneens belastingvrij zijn, heeft
1,4 miljard euro voordeel.
Daar blijft het niet bij, aldus het
onderzoek. Energiebedrijven krij
gen jaarlijks 619 miljoen euro, nu zij
zijn vrijgesteld van energiebelas
ting, zowel voor kolen als gas. De
bijstook van biomassa wordt zwaar
gesubsidieerd. Honderden miljoe
nen euro's gaan verder naar de gas
winning (436 miljoen euro), de
zware industrie (145 miljoen) en de
landbouw (133 miljoen). Zo worden
Shell en Exxon royaal gecompen
seerd voor het dichtdraaien van de
Groningse gaskraan. Veel fabrieken
hoeven nauwelijks energietaks te
betalen.
De overheid steunt daarnaast Ne
derlandse bedrijven die offshore
projecten in landen als Brazilië,
Mozambique en Tanzania uitvoe
ren. Dat gebeurt via zogeheten ex
portkredietverzekeringen (ekv's):
financiële overheidsgaranties waar
door het bedrijfsleven gemakkelij
ker bij banken kunnen lenen. In to
taal gaat het om 2,9 miljard euro per
jaar, becijfert Milieudefensie.
Dan zijn er nog investeringen van
staatsbedrijven als GasUnie en Gas-
Terra die ook deels als subsidie gel
den. In totaal is hier ruim een half
miljard euro mee gemoeid. De on
derzoekers hebben verder projec
ten van ABN Amro meegerekend,
de overheid bezit immers 56 pro
cent van de aandelen.
Met het rapport wil Milieudefen
sie de druk op het kabinet opvoe
ren. De milieuclub wijst erop dat
Nederland in 2013 samen met an
dere EU-landen beloofde subsidies
die schade voor het milieu opleve
ren uiterlijk in 2020 te staken. ,,Tot
voor kort ontkende de regering
glashard dat Nederland fossiele
subsidies verleent", zegt onder
zoekster Laurie van der Burg.
Inmiddels lijkt het kabinet te schui
ven. Na een motie van de Tweede
Kamer zegde minister Wiebes in
2018 toe de Oeso en het Internatio
naal Energie Agentschap (IAE) te
laten inventariseren of Nederland
subsidies aan vervuilende bedrijfen
verleent. Als dat het geval is 'zal het
kabinet de mogelijkheden bezien
om dergelijke maatregelen uit te fa
seren', schreef Wiebes een jaar la
ter.
Inventarisatie
Dat overzicht is er nog niet. ,,Van-
daar dat wij de inventarisatie alvast
voor het kabinet hebben gemaakt",
stelt Donald Pols, directeur van Mi
lieudefensie. ,,We roepen de rege
ring op om op Prinsjesdag met dat
afbouwplan te komen. Het wordt
tijd dat het kabinet deze wens van
de Kamer serieus neemt."
Het ministerie van Economische
Zaken en Klimaat laat in een reactie
weten de door Milieudefensie bere
kende 8,3 miljard euro niet te her
kennen. ,,Het ministerie schat het
bedrag lager in." De door Wiebes
gevraagde inventarisatie is bijna
klaar en wordt na de zomer naar de
Tweede Kamer gestuurd. Het mi
nisterie beklemtoont in tegenstel
ling tot andere landen geen prijs-
subsidies op benzine en diesel te
geven. ,,Wel kent Nederland een in
vesteringsaftrek en fiscale en niet-
fiscale regelingen die (energie)be-
lastingen verlagen."
Het gemiddelde CDA-lid is
man, noemt zichzelf religieus,
is hoogopgeleid, rekent zich tot
de middenklasse en is bovenal
op leeftijd.
Deze informatie komt niet
van het partijbureau van de
christendemocraten - die deed
er over hun eigen leden het
zwijgen toe - maar is bekend
mede dankzij een partijleden-
onderzoek van de Universiteit
Leiden, die in 2017 een enquête
hield onder CDA-leden.
,,We zeggen altijd dat we een
brede volkspartij zijn, maar de
leden lijken allemaal best wel
op elkaar. Volgens mij is de ge
middelde leeftijd 67 jaar'', zegt
voorzitter Hielke Onnink van
het CDJA, de jongerentak van
het CDA. Daarmee zit Onnink
nog aan de 'jonge' kant, weet
onderzoeker Josje den Ridder
bij het Sociaal Cultureel Plan
bureau die in 2017 meewerkte
aan het CDA-onderzoek. ,,Dat
was in 2008 zo, maar in 2017 was
de gemiddelde leeftijd gestegen
naar 69 jaar.''
Tot vorig jaar was het CDA de
grootste ledenpartij. Maar het
aantal daalt snel: van de bijna
90.000 partijleden in 1998 zijn
nu nog zo'n 40.000 over. Na
tuurlijk verloop is de voor
naamste de reden waarom het
CDA zo snel zo veel leden ver
liest, zegt historicus Gerrit
Voerman, die memoreert dat de
partij bij het ontstaan eind 1980
nog ruim 140.000 leden had.
,,Er gaan veel leden af door
overlijden en er komen maar
weinig jongeren bij.''
Van de 40.000 leden die over
zijn, brachten in de eerste stem-
ronde ruim 26.000 leden hun
stem uit. Dat betekent ook dat
14.000 leden hun digitale stem
niet uitbrachten. CDA-senator
Ton Rombouts vraagt zich af of
alle leden wel kunnen mee
doen. ,,Oudere leden zijn niet
echt handig met de computer,
die stemmen gaan verloren.''
Uitdaging
Voor de twee overgebleven kan
didaten is het de uitdaging hen
ook naar de virtuele stembus te
krijgen. Vicepremier en minis
ter van Zorg Hugo de Jonge (in
de eerste ronde goed voor 48,7
procent) en Kamerlid Pieter
Omtzigt (39,7 procent) weten
dat het spannend is. De Jonge
wordt gezien als kandidaat van
de gevestigde orde, van de be
stuurderspartij. En Omtzigt als
de man die van het CDA weer
een volkspartij zou kan maken.
Is het van oorsprong wat be
houdende CDA-lid klaar voor
een experiment met dark horse
Pieter Omtzigt? Ja, vindt Vivi-
anne Heijnen, wethouder in
Maastricht: ,,CDA-leden zien
Pieter zeker niet als een experi
ment. Hij zit er al zestien jaar.
Bij ons merk je dat Pieter geliefd
is, omdat hij een echte volksver
tegenwoordiger is.''
Volgens Jacco van der Tak,
CDA-voorzitter van de provin
cie Utrecht, gaat het in de kern
om de vraag: kan iemand die
een goed Kamerlid is ook de
partij leiden? ,,Sommigen den
ken van wel, anderen niet.
Omtzigt heeft niet altijd de ver
binding gezocht en ik denk dat
partijleden dat meenemen.''
Een lijsttrekkersverkiezing is
#kooplokaal libris.nl/winkels
dinsdag 14 juli 2020
GO
Kolen voor energiebedrijven worden niet extra belast. foto anp
Jan Hoedeman
Hanneke Keultjes
'Stabiliteit
Nederland subsidieert fossiele
brandstoffen en vervuilende in
dustrie met 8,3 miljard euro per
jaar. Dat zou blijken uit een
nieuw onderzoek van Milieude
fensie. De belangenclub eist dat
het kabinet de in 2013 gedane
belofte inlost om de financiële
steun aan vervuilers te stoppen.
David Bremmer
Amsterdam
De overheid beloofde in 2013
de financiële steun aan vervui
lende bedrijven te stoppen, zegt
Milieudefensie.
Pieter
Waterdrinker
De rat van
Amsterdam
Gebonden 26j®®
Een onvergetelijk
portret van het
huidige Nederland
en de neoliberale
wereld op drift.
DAAN HEERMA VAN VOSS
Daan Heerma
van Voss
Coronakronieken
Paperback 1 5j^
De opbrengst komt
ten goede van
de boekhandels.
vanaf €15,00. Vind een Libris of Blz.-boekhandel in de buurt op Libris.nl/winkels
