9
'Nederland moet iets doen
voor deze vluchtelingen'
Er is iets goed
mis met je als
je de genocide
hier ontkent
ners van Snaga Zene, brengen meer
dere malen per maand een bezoek.
Met hulp van een groep Neder
landse vrouwen zijn er onlangs
moestuintjes aangelegd, zodat de
bewoners zelfvoorzienend kunnen
zijn. Fatsoenlijk onderdak is hen
door de gemeente vaak beloofd,
maar het is er voor de zeventig
bewoners om vele redenen nooit
van gekomen.
Burgemeester
En terugkeren naar Srebrenica? Het
was nooit een optie voor Omerovic.
De boerderij waar ze met haar echt
genoot tabak, appels en bessen
teelde, is platgebrand. Alle familie
leden die haar zouden kunnen hel
pen om de hoeve te herbouwen, zijn
vermoord. En dan nog. ,,Ik kan niet
vergeten wat daar is gebeurd. Wat
heb ik daar nog te zoeken?''
De oplopende spanningen in
Srebrenica zelf sterken haar in dat
gevoel. Sinds 2016 is er een nieuwe
burgemeester, de Servische natio
nalist Mladen Grujicic, die de geno
cide zelfs ontkent. Nog nooit is hij
op de ceremonie geweest waarmee
ook vandaag weer de 8273 doden en
vermisten worden herdacht.
Vrouwen die wél terugkeerden,
voelen zich mede door deze burge-
meester niet meer welkom in hun
eigen dorp, vertelt Mehida Mustafic
(63), die na een verblijf van bijna
twintig jaar in Nederland weer te
rug is in Srebrenica. Haar man Rizo
werd weggestuurd van de com
pound van Dutchbat en vervolgens
vermoord door de Serven. ,,De hele
wereld vindt dat hier genocide is ge
pleegd. Deze burgemeester was een
leraar. Er is iets goed mis als je dat
dan ontkent. Er liggen daar achtdui
zend mensen. Wiens burgemeester
ben je dan?''
Zes jaar geleden voelde Mustafic
dat ze deze stap moest zetten, ver
telt ze in de tuin van haar prachtig
herbouwde huis. ,,Ik sprak de Ne
derlandse taal niet goed en ik voelde
me nutteloos in Nederland. Mijn
kinderen stonden inmiddels op
eigen benen. Toen besloot ik dat het
tijd was om terug te gaan.''
Aanvankelijk leeft ze hier hele
maal op. Elke dag gaat ze naar het
graf van haar man Rizo. ,,Het voelde
alsof ik eindelijk weer begon te le
ven.''
Provocaties
Maar nu het Servisch nationalisme
in het stadje groeit, raakt ze steeds
meer teleurgesteld in het dorp waar
ze ook zo veel goede herinneringen
heeft. Op een enorm reclamebord
prijkte tijdens de Servische verkie
zingen wekenlang de poster van de
president Aleksander Vucic. Haar
buren vieren uitbundig het ortho
doxe kerstfeest met nationalistische
vlaggen. ,,Het zijn overduidelijk
provocaties.''
Devleta Omerovic hoort die ver
halen ook. Daarom blijft ze zoveel
mogelijk uit de buurt van Srebre
nica. Ze komt er alleen nog tijdens
de herdenking op 11 juli. Ondertus
sen blijft ze hopen op de dag dat ze
naar een normale woning kan ver
huizen. Al betwijfelt ze of dat na zo
veel jaar nog enige vooruitgang zal
brengen. ,,We zullen altijd de men
sen van het kamp blijven. Dat
stigma dragen we ons hele leven
met ons mee.''
zaterdag 11 juli 2020
GO
M De begraaf
plaats in Potocari
bij Srebrenica,
waar ongeveer
zevenduizend
slachtoffers van
de genocide zijn
begraven.
FOTO'S ELVIS BARUKCIC
De zeventig
huizen van vluch
telingenkamp
Jezevac hebben
geen fundering
en zijn in de
winter erg voch
tig.
Nederland moet zich in
spannen voor de zevendui
zend vluchtelingen die 25
jaar na de val van Srebre
nica nog steeds in kampen
wonen.
Tonny van der Mee
Dat zegt Olaf Nijeboer, be
stuurslid van de Vereniging
Dutchbat III. Hij vindt het
'schrijnend' dat de vluchte
lingen niet kunnen terugke
ren. „Zevenduizend gezin
nen wonen nog steeds niet
in een fatsoenlijk huis. Ne
derland moet zijn best doen
om dit netjes af te handelen
We hebben contacten in de
EU en kunnen het op de
agenda zetten van de inter
nationale gemeenschap.''
Nijeboer wijst op de band
van Dutchbatters met Sre
brenica. ,,Die verbonden
heid zal altijd blijven. Het
sentiment is vaak positief,
hoewel de Moeders van
Srebrenica daar nog moeite
mee hebben.''
In een gesprek met minister
Ank Bijleveld van Defensie
heeft Nijeboer gewaar
schuwd dat in Bosnië nu
dezelfde fout wordt ge
maakt als na de Eerste
Wereldoorlog. Toen werd
Duitsland als 'dader' ge
dwongen tot forse herstel
betalingen. De daaruit
voortvloeiende economi
sche crisis was een voe
dingsbodem voor de op
komst van Hitler. ,,Nu gaat
veel hulp naar Bosnië'', zegt
Nijeboer. ,,Maar die gaat
naar de moslims en de Kro-
aten. In het Servische deel
van Bosnië is de situatie
nog ellendig. Daardoor
neemt het nationalisme
onder Serviërs toe. Dat gaat
weer een keer mis.''
- Mehida Mustafic
