in vaak erbarmelijke omstandigheden
È!"it IWI
DEEL 2
De vleesverwerkers
'Als je ons jaarverslag
aan een econoom laat
zien, lacht hij zich rot'
$£Zondhe.'lci
DEEL 3
De uitzendbureaus
pende band had gestaan, was vol
gens de overlevenden van het on
geval oververmoeid na een lange
dag werken - iets wat het uitzend
bureau ontkent.
De overlevenden deden na het
ongeluk hun beklag over uitbui
ting en slechte huisvesting, één
van hen deed aangifte tegen het
uitzendbureau. Maar de oorzaak
van het ongeluk werd nooit offici
eel vastgesteld en de aangifte
leidde niet tot vervolging. Negru:
,,Dan begin je wel je vertrouwen in
de autoriteiten te verliezen."
Dit alles gebeurt tegen het de
cor van een sector die al jaren
ronddoolt in een donkere tunnel
zonder uitgang. Om de situatie
enigszins te begrijpen, is het
leerzaam een duik te nemen in
de boeken van Vion. Het slacht-
bedrijf, eigendom van de Zuide
lijke Land- en Tuinbouworganisa
tie (ZLTO), is in Nederland veruit
En dan is er nog de positie van de
boeren, 100 procent eigenaar van
het bedrijf, en dus feitelijk de be
leidsbepalers. Tijdens de corona
crisis bleek nog eens hoe afhanke
lijk veehouders zijn van soepel
draaiende slachterijen. Als het
slachtproces meer dan een paar
dagen stopgezet wordt, zitten ze
met overvolle stallen. Niet voor
niets dreigde de radicale Farmers
Defense Force (FDF) in juni een
vreedzaam protest bij de slachterij
in Boxtel, ingegeven door de
slechte werkomstandigheden van
arbeidsmigranten, neer te slaan.
Ze wilden tegen elke prijs voorko
men dat het werk in de slachterij
stil zou komen te staan.
Binnen Vion leeft wel het besef
dat het anders moet. Dat blijkt ook
uit een officiële reactie van het be
drijf. Ook Van Rooi Meat is om een
het grootste. Met een omzet van
ruim 5 miljard (ongeveer net zo
veel als telecomreus KPN) zou het
moeiteloos mee kunnen draaien
in de AEX-index.
Maar waar een doorsnee AEX-
bedrijf 5, 10 of 20 procent van zijn
omzet kan cashen als winst, blijft
er bij Vion onder de streep veel
minder over. Een half procent om
precies te zijn - en dat was de
winst over 2019, voor Vion-be-
grippen nog een redelijk goed
jaar. Als de omzet van Vion een
dikke worst is, is de winst een
flinterdun plakje.
Vlees is, alle discussies over die
renwelzijn en milieu ten spijt,
nog steeds een massaproduct.
Boeren en slachters concurreren
op de wereldmarkt. In de huidige
situatie kunnen ze de runder- of
varkenslapjes niet zonder gevol
gen 10 cent duurder maken. Er is
altijd wel een Duitse, Ameri
kaanse of Argentijnse concurrent
die de consument van goedkoper
vlees wil voorzien.
Daarom telt iedere cent. ,,Als je
ons jaarverslag aan een econoom
laat zien, lacht hij zich rot", zegt
een bron dicht bij de Vion-top.
,,Het is waanzin. Maar we zijn met
zijn allen in een fuik gezwom
men. De hele agrarische sector, de
hele wereld. Een krop sla kost in
de winkel 89 cent. Daar wordt-ie
voor verpakt, gewassen, geoogst,
verbouwd, bemest, geplant, alles.
Dat kan natuurlijk niet hè. We
moeten onszelf niet wijsmaken
dat dat normaal is."
Tegen het randje
Je moet het zo zien, zegt onze
bron, terwijl hij twee evenwijdige
lijnen op een velletje papier te
kent. ,,Binnen die lijnen bevindt
zich de ruimte die de wetgever je
biedt. Daar moet je je geld verdie
nen. Vion moet echt tegen het
randje zitten om een boterham te
verdienen. Nooit erover, dat doen
we niet, maar altijd ertegenaan."
En daarin spelen de uitzendbu
reaus in de vleessector een cruci
ale rol. Grote bureaus als Horizon
en Reyhan weten in welke arme
streken in Europa de mensen wo
nen die het zware werk in de
slachthuizen nog willen doen. De
slachthuizen zijn afhankelijk van
dat netwerk. Mochten zij al over
wegen de samenwerking met de
bureaus stop te zetten, dan mis
sen ze in één klap honderden
werknemers.
Maar omdat de uitzendbureaus
op hun beurt niet rijk worden van
wat de slachthuizen ze betalen,
zoeken zij hun winst elders. ,,Ik
heb sterk het idee dat de uitzend
bureaus hun geld vooral met de
huisvesting verdienen", zegt bur
gemeester Ulrich Knickrehn van
het Duitse stadje Goch, dat de
laatste jaren is overspoeld door ar
beidsmigranten. Dat zien ze ook
in de top van Vion. ,,Huur en ver
voer is een verdienmodel gewor
den. En nee, dat gaat niet altijd
goed."
boven
Winst
reactie gevraagd, maar het bedrijf
maakt hier geen gebruik van.
Bij Vion is een speciaal team op
getuigd dat de huisvesting van uit
zendkrachten op de korrel heeft.
,,We zijn nu bezig met mogelijke
oplossingen voor huisvesting, ver
voer, salarisbetalingen en zaken
als borg. Dit doen we in overleg
met onze bureaus en de gemeen
ten." Arbeidsmigranten worden
opgeroepen problemen te melden,
desnoods anoniem. Overigens
zegt Vion dat de helft van zijn me
dewerkers kiest voor een eigen
woning, dus niet via een uitzend
bureau. De woningen van de bu
reaus voldoen aan de normen van
een keurmerk. ,,De coronacrisis
heeft die normen van wonen en
werken verder verscherpt."
Maar onze eigen Vion-bron be
klemtoont dat er voor echte veran
dering nog meer nodig is. De over
heid moet zorgen voor meer wo
ningen, de consument en de su
permarkt moeten meer willen be
talen. ,,Dan komen we nooit meer
bij de randjes uit."
Ze weten precies waar ze moe
ten zijn. De uitzendbureaus in de
vleessector halen de werkne
mers met duizenden tegelijk uit
Bulgarije, Polen en vooral Roe
menië. Van de 12.000 werkne
mers in de vleessector zijn er
7500 arbeidsmigrant. Elke
maand keren er ook weer busla
dingen Oost-Europeanen terug
naar huis. Meestal vinden ze het
werk te zwaar en knijpen ze er, di
rect nadat het eerste maandsalaris
GO ZATERDAG 11 JULI 2020
Van boven naar beneden: Vion in Apeldoorn
werd in mei gesloten na overtreding van coro-
naregels; personeel bij Van Rooi Meat in Hel
mond; controle van een werknemersbus bij
Vion in Boxtel; protesten op diezelfde plek en
coronamaatregelen bij Van Rooi. foto's persburo
SANDER VAN GILS, MARC BOLSIUS, ROB ENGELAAR, LUCIANO DE GRAAF
Bron dicht bij de top van vleesverwerker Vion
LEES VERDER OP PAGINA 16
