Migranten leveren honderden euro's salaris in voor onderdak
14
DEEL 1
De slachterijwerkers
'De muren hebben
oren en ogen. Als je
klikt, word je beloond'
'j&r*'.V-'-
klinkt. In
de keuken van
een boerderij -
ergens in de
buurt van Oss -
verstrakt zijn ge
zicht meteen na
y dat hij heeft opge-
nomen. Hij kijkt ge
spannen naar de overkant van de
tafel, waar twee journalisten vijf
minuten geleden zijn aangescho
ven. Daarnet zat hij nog op zijn ge
mak een sigaret te roken en te ver
tellen hoe het er in de slachterij
aan toegaat, maar nu heeft hij de
coördinator van het uitzendbu
reau aan de lijn. Die schijnt te we
ten dat er twee verslaggevers op
bezoek zijn. De Roemeen lispelt:
,,Yes, two men from gazetaHij
hangt op en zegt dat hij weet wat
hem morgen te wachten staat.
,,We moeten op kantoor komen,
zeker weten."
Het moest in een boerderij vlak
bij Oss een vertrouwelijk inter
view worden met een groep Roe
meense slachterijwerkers van Van
Rooi Meat. Dat plan kan al na vijf
minuten in de prullenbak. Een
van de bewoners heeft geklikt,
zegt de man. Het is exemplarisch
voor hoe de Roemeense en Poolse
arbeidsmigranten die deze krant
sprak - in totaal vijftien personen
- zich in de gaten gehouden voe
len. ,,De muren hebben oren en
ogen", zegt een van hen. ,,Als je
klikt, word je beloond."
Het is precies die muur van
zwijgen waardoor instanties zel
den hun vinger achter de misstan
den krijgen. Terwijl juist nu de
vleessector onder een vergrootglas
ligt. De afgelopen maanden moes
ten verschillende fabrieken dicht
toen bleek dat medewerkers op
grote schaal besmet waren met co
rona. Het zette de schijnwerpers
op de leefomstandigheden van de
veelal Poolse en Roemeense werk
nemers, die vaak dicht bij elkaar
wonen, werken en reizen. Het zijn
omstandigheden waarvan diverse
instanties al langer voelen dat ze
niet acceptabel zijn. Maar de werk
nemers zelf durven er niet over te
praten.
Pas na veel aandringen en be
middeling van tussenpersonen
doen alsnog verschillende slachte
rijwerkers hun verhaal. Over de
constante dreiging van ontslag,
bijvoorbeeld als je je ziek meldt:
wie zijn baan verliest, verliest nog
dezelfde dag ook zijn onderdak en
zijn zorgverzekering. Over de
lange werkdagen waarbij alle uren
die je tussendoor moet wachten in
de kantine niet worden uitbetaald.
En over de intimidatie door de
chefs: ,,Bij het vorige uitzendbu
reau wilde ik naar een advocaat
stappen omdat ik niet al mijn uren
uitbetaald had gekregen", vertelt
een Roemeense. ,,Mijn coördinator
was woest. Hij schreeuwde dat hij
mij kapot zou maken."
Lopende band
De Roemenen zijn gelokt met
krantenadvertenties, overtuigd
met Nederlandse salarissen. Bij
grote vleesverwerkers als Vion in
Boxtel en Van Rooi Meat in Hel
mond beginnen ze meestal aan de
lopende band. Ieder is voor één
handeling toegerust, de hele dag
lang dezelfde snijbewegingen.
,,Soms werken we acht uur, soms
twaalf uur", vertelt een Roe
meense. ,,Aan het einde van de dag
heb je kramp in je hand."
De woonomstandigheden varië-
ren van degelijk tot erbarmelijk. In
de boerderij vlak bij Oss is de pe
netrante geur van mest voor de
veertien arbeidsmigranten nooit
ver weg. En we horen de schapen
blaten die in de stallen naast de
boerderij leven. Het huis kom je
binnen via het opzijduwen van
plastic flappen. Overal hangen
kleefstrips vol vliegen. Voor zo'n
locatie midden op het platteland,
waarbij een kamer wordt gedeeld
met een huisgenoot en ze een uur
moeten rijden naar hun werk,
wordt in de regel grofweg 300 euro
ingehouden op hun maandsalaris,
waarna uiteindelijk ongeveer 1000
euro overblijft.
Het zijn dezelfde prijzen die
Roemenen betalen voor de sobere,
veelal verwaarloosde panden net
over de grens in Duitsland, in
Goch bijvoorbeeld. Bij een groot
schalige controle van de plaatse
lijke autoriteiten bleken daarin
niet 160 mensen, zoals bij de ge
meente bekend, maar dik 400
mensen te wonen. Achttien men
sen in een huis bedoeld voor vier,
slaapkamers zonder raam. ,,Soms
was er maar één douche", vertelt
burgemeester Ulrich Knickrehn
van Goch. ,,Mensen vertelden ons
dat ze maar om de drie dagen kon
den douchen. Nadat een paar huis
genoten hadden gedoucht, was
het warme water steeds op. Stel je
voor dat je tien uur achter elkaar in
de slachterij hebt staan werken en
je kunt daarna thuis niet
douchen."
Het zijn verhalen die ze ook
kennen bij Rompro, een stichting
die de belangen van Roemenen in
Nederland behartigt en die in co-
ronatijd een noodlijn opzette. De
organisatie heeft nu dik vijftig za
ken lopen: van een zeven maan
den zwangere vrouw die op straat
werd gezet tot iemand die vlak na
ontslag een ongeluk kreeg en niet
bleek verzekerd.
Het absolute dieptepunt voor
mede-oprichtster Catalina Negru
in de afgelopen jaren was een on
geluk in maart 2018, waarbij een
werkbusje met medewerkers van
Van Rooi Meat in Helmond fron
taal tegen een vrachtwagen botste.
Vijf Roemenen kwamen om het
leven. De chauffeur, die net als de
anderen de hele dag aan de lo-
ZATERDAG 11 JULI 2020 GO
VERVOLG VAN PAGINA 13
e ringtone van de
Roemeense werknemer slachterij
Na aftrek van
huur (300 euro),
vervoerskosten
(40 euro), zorg
premie (95 euro)
en belasting
blijft ca. 1000 -
euro van het
salaris over.
In deze leeg
staande boer
derij in Erp
woonden
voorheen 22
arbeidsmi
granten. Dat
bleek in strijd
met het be-
stemmings
plan. foto
KOEN VERHEIJDEN
Nederland telt
70 grote of
middelgrote
vleesverwer
kers.
