Meeslepend en
bedwelmend tegelijk,
een feest om te lezen
Laat je grijpen door
korte zinnen, alinea's
en kleine verhaaltjes
Geen dikdoenerij
maar verstaanbare
taal over het leven
Een quote op de achterflap
van Voor de liefste onbekende
komt van Joost Zwagerman:
'Heytze is in zijn eentje
The Beatles van de Neder
landse poëzie'. Ingmar Heytze behoort
volgens velen al jaren tot de beste
hedendaagse dichters van ons land.
Hij heeft een immense productie en
zijn gedichten onderscheiden zich
altijd door zowel vindingrijkheid als
eenvoud, of hij nu schrijft over liefde,
dood, vriendschap, muziek of het dich
ten zelf. Zelf zei Heytze ooit dat hij
poëzie ziet als entertainment, zowel
op papier als in voordracht. Hij zoekt
helderheid in zijn gedichten en juist dat
maakt hem zo bijzonder. Niet alleen
zijn Heytzes gedichten meeslepend en
bedwelmend tegelijk, ook wordt hij
geroemd om zijn indrukwekkende per
formance. In de loop der jaren heeft hij
zich ontwikkeld tot een ongelooflijk
goede voordrachtsdichter: Heytze bezit
het vermogen zijn toehoorders in trance
te brengen - iets dat ik regelmatig heb
zien gebeuren.
Heytze lezen is een feest, omdat elk
gedicht iets met je doet. Neem Wiege
liedje-:
De zee die wiegt de zeelui die de zee
mansvrouwen wiegen die de zeemanskin
deren wiegen in hun mooie slanke armen
in hun ruigbehaarde armen, in haar
groen en blauwe armen wiegt de zee de
zee de zee.
\et als Ingmar Heytze is ook
Tjitske Jansen een perfor
mer pur sang: ook zij weet
zalen en zaaltjes in vervoe
ring te brengen, te laten
schaterlachen en snikken. In 2003 debu
teerde zijn met de bundel Het moest
maar eens gaan sneeuwen, waarvan in
razend tempo twintigduizend exem
plaren werden verkocht. Vijfjaar later
verscheen Koerikoeloem, dat ook succes
vol was.
Koerikoeloem ('curriculum', fonetisch
geschreven) is een vreemde dichtbun
del. Waar de gedichten in Het moest
maar eens gaan sneeuwen lijken op ge
dichten, zijn de teksten uit Koerikoeloem
ondefinieerbaar. Het zijn zinnen, ali
nea's, kleine verhaaltjes, prozagedich
ten die alle beginnen met 'er was' of
'er waren'.
Wie zich eraan overgeeft zal door
de zinnen, observaties en anekdotes
in Koerikoeloem worden bedwelmd.
Waar de meeste dichtbundels bonbon
dozen zijn waaruit af en toe kan wor
den gesnoept, is Koerikoeloem bij uitstek
een boek om achter elkaar te lezen en
door gegrepen te worden, zonder je
zorgen te maken wat je nu precies
leest. Zoals in dit gedicht al wordt uit
gelegd:
Er was een leraar handvaardigheid
die mijn eerste abstracte kunstwerk in
de vitrine zette en verdedigde tegenover
mijn klasgenoten: 'Als je een koe in de wei
ziet staan dan vraag je toch ook niet: wat
is dat? Dat is een koe. Nou en dit is dit.'
immer werd een dicht
bundel door tv-programma
DWDD uitgeroepen tot
Boek van de Maand. Nou ja,
bijna nooit. Alleen Verza
melde gedichten van Menno Wigman
viel deze eer vorig jaar ten deel. Het
fijne aan een verzamelbundel is dat alle
gedichten erin staan! En dus ook Slordig
met geluk uit 2016, dat wordt beschouwd
als Wigmans beste boek. Hij won er de
Ida Gerhardt Poëzieprijs mee, al werd
die helaas postuum toegekend.
In 2018 overleed Wigman op 51-jarige
leeftijd, na een 'verliteratuurd leven'.
Dichten en schrijven over poëzie was
Wigmans roeping. Hij zat in de redac-
ties van literaire tijdschriften, bezocht
poëziefestivals en leefde, zoals het een
romantisch poeet betaamt, vooral in de
nachtelijke uren, als hij in eenzaamheid
rokend en drinkend zat te schrijven.
Wigman was niet uit op letterkun
dige dikdoenerij, maar kon als geen
ander alle facetten van het leven met
elkaar verbinden in verstaanbare taal.
Momenten van euforie werden afge
wisseld met wanhoop, smerigheden
met inzichten, Rammstein met Bach.
Hij schreef veel over de dood, maar
ook over de liefde. In Beddendood uit
Slordig metgeluk-Waarom houdt men
steeds korter van elkaar? Wild, snel elek
trisch, ja, zo vreeën we of lang en lang
zaam, doornat van geluk. Nu wonen we
in Voorstad, stram van rust, en het heet
beddendood en we zijn klaar.
VOOR DE LIEFSTE
ONBEKENDE
INGMAR HEYTZE
KOERIKOELOEM
TJITSKE JANSEN
VERZAMELDE GEDICHTEN
MENNO WIGMAN
ZATERDAG 11 JULI 2020 35
