Onderonsje in Berlijn
Nieuwe poging vrouw
uit 'IS-kamp' te halen
4
Ze waren 'lafaards' die lijdzaam toekeken hoe
achtduizend Bosnische moslims werden
vermoord. Dat imago achtervolgt het VN-bataljon
Dutchbat al een kwart eeuw. Voor hen blijft de val van
Srebrenica een etterende wond. Ze missen erkenning
van hun leed tijdens een onmogelijke missie.
BOSNIË
BERLIJN Premier Mark Rutte
had gisteravond een ontmoe
ting met de Duitse bondskan
selier Angela Merkel in Berlijn.
Het was een onderonsje in een
rij van vele in aanloop naar een
Europese top volgende week
vrijdag. Onlangs kwam de
Franse president Macron met
Rutte dineren in Den Haag en
vandaag komt de Italiaanse
premier Conte hetzelfde doen.
Maandag staat dan nog een
lunch met de Spaanse premier
Sanchez en een diner met de
Portugese minister-president
Costa op het programma.
Dat Rutte ineens zo populair
is, komt omdat hij door andere
regeringsleiders wordt gezien
als belangrijkste dwarsligger
om op de top van volgende
week tot een akkoord te ko
men. Merkel en de anderen
hopen hem tot een compromis
te bewegen.
Op de top volgende week
wordt gesproken over de
nieuwe begroting voor de EU.
En daarnaast moet er een her
stelfonds komen voor landen
die door de coronacrisis eco
nomisch zwaar zijn getroffen.
Bij beide onderwerpen trapt
het Nederlandse kabinet op de
rem.
De vrouw is zwaargewond, ze
mist een voet, en heeft al jaren
ernstige psychische problemen.
,,Die had ze ook al vóórdat ze naar
Syrië reisde", stelt Seebregts,
waardoor de beslissing om naar
Syrië te gaan volgens hem niet bij
volle verstand is genomen.
De advocaat probeert met het
kort geding gebruik te maken van
een kleine opening die de Hoge
Raad recent liet in een andere
zaak. Daarin eisten 23 Neder
landse vrouwen (en hun kinde
ren) in de IS-kampen dat Neder
land hen zou helpen bij terugkeer.
De staat vindt het echter te ge
vaarlijk om de vrouwen terug te
halen. De vrouwen verloren die
zaak uiteindelijk, onder meer om
dat de Hoge Raad stelde dat het
'hun eigen verantwoordelijkheid
is geweest' dat ze naar Syrië zijn
gegaan om zich daar bij een jiha-
distische groep als IS of Jabhat al-
Nusra aan te sluiten.
Maar, zo betogen Seebregts en
de familie van de vrouw, in het ge
val van Chadia B. ligt dat anders.
De vrouw kampt al een tijdje met
psychoses als ze in 2013 radicali
seert en naar Syrië reist. Daar
trouwt ze met een strijder van
Jabhat al-Nusra. Het kalifaat van
IS bestaat dan nog niet. Chadia is
binnen drie maanden weer terug
in Nederland, haar man heeft haar
verstoten.
De familie van Chadia smeekt
de autoriteiten om in te grijpen.
Ze zijn bang dat de Amsterdamse
teruggaat naar Syrië. Haar psychi
sche gesteldheid is niet verbeterd.
De instanties grijpen echter niet
in en Chadia reist weer naar Syrië.
Ze sluit zich aan bij IS en belandt
Advocaten denken
ook aan een poging
alleen kinderen te
laten terugkeren
uiteindelijk in detentiekamp Al-
Hol in Noord-Syrië.
Vorige week werd een andere
individuele zaak, van een vrouw
die ernstige brandwonden opliep
in het kamp en verzorging nodig
heeft, afgewezen door de recht
bank. De advocaten van de vrou
wen denken inmiddels ook na
over een ander traject: de vrou
wen ervan overtuigen alleen hun
kinderen te laten terugkeren naar
Nederland. Daar is mogelijk meer
politiek draagvlak voor. Enkele
vrouwen hebben in de afgelopen
jaren aangegeven dat dat een optie
kan zijn, anderen zijn inmiddels
uit het kamp gevlucht.
Het gevoel in de steek gelaten te
zijn. Het loopt als een rode draad
door de antwoorden van veertig
Dutchbatters, die op verzoek van
deze krant een kleine enquête in
vulden over de val van de moslim
enclave Srebrenica, morgen pre
cies 25 jaar geleden.
De Nederlandse militairen ver
trokken met nobele idealen naar
Srebrenica. Ze wilden de burger
bevolking helpen, hen 'bescher
men' tegen oprukkende Bosnische
Serviërs, de moslimenclave bevei
ligen, een bijdrage leveren aan de
vrede. Maar ze kwamen al snel in
de keiharde realiteit van een ge
compliceerde burgeroorlog met
een onduidelijk mandaat van de
Verenigde Naties.
Srebrenica was bestempeld als
'safe area', zonder daar een man
daat aan te verbinden dat de mili
taire verdediging van 40.000 inge
sloten Bosnische moslims moge
lijk maakte. Luchtsteun mocht al
leen worden aangevraagd als de
blauwhelmen zelf werden aange
vallen.
Ingrijpen in gevechten tussen
Bosnische moslimstrijders en Bos
nische Serviërs mocht niet. De
blauwhelmen moesten 'onpartij
dig' zijn, hun aanwezigheid was
vooral een 'waarschuwing' aan de
strijdende partijen.
Oorlogsinstituut Niod-conclu-
deerde in het Srebrenica-rapport
(2002) dat Dutchbat zonder hulp
van buitenaf kansloos was. De
luchtsteun bleef, ondanks her
haaldelijke verzoeken, uit.
Ruim de helft van de respon
denten vindt dat ze slecht voorbe
reid naar Bosnië zijn gestuurd en
daar een andere situatie aantroffen
dan verwacht. ,,Ons is niet duide
lijk gemaakt in wat voor precaire
situatie de enclave zich bevond en
hoe afhankelijk wij van de VN
zouden zijn bij escalatie'', zegt een
Dutchbatter.
Observatiepost
Een ander stelt: ,,De voorbereiding
ging met name over patrouilles lo
pen en het verblijf op een observa
tiepost. Ik voelde me klein, nietig
en kwetsbaar toen ik de bus uit
stapte. Het voelde als pappen en
nathouden. We stopten een vinger
in de dijk en ondertussen zagen
we overal nieuwe gaten ontstaan.''
Bijna de helft van de responden
ten had niet het gevoel dat Dutch
bat iets kon betekenen tijdens de
missie. ,,Het was veel erger dan ik
me had kunnen voorstellen'', zegt
Ron Warris. ,,Ook als naïeve
dienstplichtige had ik wel in de
gaten dat de Serviërs altijd in het
voordeel zouden zijn. Zij hielden
Val van Srebrenica situatie juli 1995
SERVIE
1995
A Dutchbat-post
SERVIË
vrijdag 10 juli 2020
GO
Advocaat André Seebregts be
gint vandaag een kort geding
om de Nederlandse staat te
dwingen de Amsterdamse
Chadia B. (31) terug te halen
uit een detentiekamp voor IS-
vrouwen in Syrië.
Cyril Rosman
Amsterdam
Publiek, politiek
Raymond Boere
Tonny van der Mee
Rotterdam
x-; -:
Rutte en Merkel spreken elkaar over de EU-top. foto anp
SLOVENIË
KROATIË
BOSNIË
^rajevo»
SERVIË
Srebrenica
Bratunac
Susnjari Potocari
VeSlatina (VN-basis
Dutchbat)
s Bukovica
Suceska
5 km
Q 6 juli
Begin
Bosnisch-
Servische
aanval.
11-22 juli
Na inname Srebrenica
door Bosnische Serviërs
vlucht deel moslimman
nen. In totaal 8000
moslim-jongens en
-mannen worden
vermoord in massa
executies en hinderlagen.
Bosnische
Bosnische moslims
en Kroaten
Moslimenclave
Srebrenica (met 400
Nederlandse VN'ers)
Aanval Bosnische
Serviërs
Vlucht Bosnische
moslimmannen
Drina
3juli
Jongens en mannen die
in Potocari met hun
families veiligheid
zochten, worden door
Bosnisch-Servische
soldaten gescheiden van
vrouwen en kinderen.
Alle weggevoerde
mannen blijken later
vermoord of vermist
BOSNIË
NB: niet alle massagraven
weergegeven
BRON: ANP SREBRENICAHERDENKING.nl/SREBRENICA360COM
