Verkiezing
lijsttrekker
CDA moet
opnieuw
Boeren: kans op
escalatie neemt toe
5
mee bemoeien wat jij zegt, maar daarom
kun je nog niet zomaar strafbare uitingen
doen. Bij demonstraties mag de overheid
vooraf beperkingen opleggen als dat no
dig is, niet inhoudelijk natuurlijk."
De boerenprotesten kenmerkten zich
tot dusver steeds door het inzetten van
zwaar materieel. Intimiderend zwaar,
volgens sommigen. Boeren reden al rond
met een doodskist voor GroenLinks-lei
der Jesse Klaver; ze walsten over drang
hekken heen en ramden de deur van het
provinciehuis in Groningen.
Hoe dreigend dat wordt ervaren, bleek
gisteren toen de veiligheidsregio Zeeland
minister Schouten adviseerde af te zien
van haar werkbezoek aan Zeeland, omdat
een groep boze boeren met hun trekkers
haar op stond te wachten. Het zou wel-
eens uit de hand kunnen lopen.
Roorda verwacht dat burgemeesters va
ker vooraf demonstraties met trekkers
zullen verbieden. ,,Gisteren kon minister
Schouten niet naar een overleg vanwege
een blokkade, ik kan me voorstellen dat
burgemeesters dat niet meer accepteren."
Ook tegen de snelwegacties wordt een
kentering verwacht. De boeren kregen tot
dusver af en toe een boete voor hun trek
kerprotesten, maar de beleidslijn was:
niet laten escaleren. De boeren kregen
politie-escortes over de snelweg. Afgelo
pen vrijdag nog blokkeerden de boeren
de snelweg A1 tussen Hengelo en Deven
ter. Er werden boetes uitgeschreven.
De boeren spelen met de 'macht der
feiten', zoals hoogleraar staatsrecht Wim
Voermans (Universiteit Leiden) het
noemt. „Probeer maar eens een John
Deere-trekker van drie meter hoog weg te
duwen met je politiebusje. Er werd ook
niet te hard tegen opgetreden om de boe
ren de ruimte te geven. Maar nu worden
de gevolgen steeds ontwrichtender voor
verkeer en economie. En je mSg met een
tractor nu eenmaal niet de snelweg op,
dat is gewoon gevaarlijk. En distributie
centra mag je niet blokkeren, daar zijn we
van afhankelijk. Je mag in Nederland
nooit de wet overtreden met een van
jouw grondrechten. De politie kon in de
eerste periode de verkeersveiligheid veel
lastiger waarborgen - ze werden door de
demonstraties overvallen - maar dat ver
andert nu: met tractoren op de snelweg
wordt het almaar gevaarlijker. Er wordt
nu bekeken hoe de tractoren verwijderd
kunnen worden. Dan heb je legertrucks
en ander groot materieel nodig.''
De Wet openbare manifestaties staat
een verbod toe als de veiligheid van het
verkeer in het geding is; als er wanorde
lijkheden dreigen of de gezondheid van
mensen in gevaar komt. Met het verbod
van de noordelijke veiligheidsregio's zijn
alle demonstraties met landbouwvoer
tuigen in één klap strafbaar. Volgens
Voermans wordt zo voorkomen dat er
een kat-en-muisspel ontstaat met de po
litie. ,,Een poging om preventief deze de
monstraties te voorkomen. Of dit het
einde van de trekkerprotesten is? Ik weet
het echt niet. De rechter zal ook nog moe
ten zeggen of dit zo kan.''
Middel
Roorda verwacht dat de burgemeesters
eerder en vaker naar dat middel zullen
grijpen om de trekkers te stoppen. ,,De
autoriteiten zijn wel een beetje klaar met
deze vorm van demonstreren. Prima dat
je je punt wilt maken, maar deze protes
ten met landbouwvoertuigen hebben
zo'n dwingend karakter, dat andere be
langen en rechten in het gedrang komen.
Daar wordt nu paal en perk aan gesteld.''
Vorig najaar veroorzaakten de boeren
met hun trekkers op de snelweg nog de
langste ochtendfile ooit in Nederland.
Het publiek stond bij wijze van spreken
applaudisserend op de vluchtstrook. Maar
ook dat kantelt. ,,Op den duur heb je je
standpunt wel duidelijk gemaakt. Daarbij
moet gezegd worden dat met name een
aantal provinciebestuurders ook bij zich
zelf te rade moet gaan. Toen vorig najaar
de boeren met hun trekkers bij het pro
vinciehuis stonden, wisten zij niet hoe
snel ze de stikstofmaatregelen op moes
ten schorten. Het signaal aan de boeren
was: zie je wel, zo actievoeren loont.''
CDA-leden konden sinds maandag 18.00
uur stemmen wie de nieuwe lijsttrekker
moet worden. Zij hebben de keuze uit
Hugo de Jonge, Mona Keijzer en Pieter
Omtzigt. De onveiligheid kwam aan het
licht door een seintje van een 'ethische'
hacker. 'Hoewel er geen aanleiding is om te
denken dat er naast dit gemelde incident
nog andere onregelmatigheden hebben
plaatsgevonden, heeft het CDA het zekere
voor het onzekere genomen', stelt de partij
in een verklaring. Om een betrouwbare
stemming te hebben zijn de reeds uitge
brachte stemmen nietig verklaard.
Het CDA zegt het incident 'zeer te be
treuren', zeker in de richting van de drie
kandidaten, maar ook voor de campagne-
We bedanken de
hacker dat hij dit
onder onze aandacht
heeft gebracht
teams en alle leden die hun stem hebben
uitgebracht. 'Maar een betrouwbare stem-
procedure is voor ons het allerbelangrijk
ste. We bedanken de hacker dat hij dit on
der onze aandacht heeft gebracht', aldus de
partij.
CDA-leden kunnen vandaag vanaf 9.00
uur opnieuw hun keuze maken en worden
daarover actief geïnformeerd. Zaterdag om
9.00 uur sluiten de stembussen weer. Er
zijn extra veiligheidsmaatregelen geno
men. Zo moeten leden nu bijvoorbeeld ook
de cijfers van hun postcode invoeren. De
match tussen stemcode en postcode wordt
achteraf gecontroleerd door een notaris.
Daardoor blijft de stemming geheim.
De partij verwacht zaterdag om 17.00 uur
de uitslag bekend te maken. Het is niet ze
ker dat dan ook de nieuwe lijsttrekker be
kend is: als geen van de kandidaten de helft
plus één van de stemmen heeft gehaald
gaan de stembussen diezelfde avond om
21.00 uur opnieuw open. Leden kunnen
dan alleen nog stemmen op de twee kan
didaten die in de eerste ronde de meeste
stemmen hebben gehaald. Op dinsdag
middag om 12.00 uur sluit deze stemming,
waarna een dag later om dezelfde tijd de
winnaar bekend wordt gemaakt.
REACTIE
Boerenacties sinds 2 juli
donderdag 9 juli 2020
GO
Het CDA gaat de lijsttrekkersverkiezing
overdoen, vanwege een onveiligheid in
het stemsysteem. De partij zegt geen
aanwijzingen te hebben dat de stem
men gemanipuleerd zijn, maar wil het
zekere voor het onzekere nemen.
Laurens Kok
Den Haag
- CDA in een verklaring
Hugo de Jonge, Mona Keijzer en
Pieter Omtzigt in debat. foto anp
best demonstreren'
krijgt om stikstofverbin
dingen uit te stoten die
schadelijk zijn voor de
natuur en boeren on
evenredig veel moeten
bijdragen aan verminde
ring van de uitstoot.
,,De ontwikkelingen van
de afgelopen dagen
baren ons ernstige zor
gen'', aldus Agractie.
,,We merken dat de emo
tie bij boeren inmiddels
zo hoog is opgelopen,
dat de demonstraties
niet zullen stoppen voor
er een oplossing is.'' Die
boodschap hebben ze
ook overgebracht aan
meerdere politieke par
tijen en het ministerie
van Landbouw.
Volgens Agractie had de
politie in Wijster moeten
'zoeken naar mogelijkhe
den om de situatie te de-
escaleren'. ,,Wij roepen
politie en openbaar be
stuur op hun verstand te
gebruiken, vreedzame
demonstraties niet te
hinderen.''
DEN HAAG Boerenac-
tiegroep Agractie ziet
door het politieoptreden
tegen demonstrerende
boeren in Drenthe 'de
kans op verdere escala
tie de komende periode
toenemen'. De organisa
tie vindt het onterecht
dat in meerdere provin
cies een verbod is afge
kondigd op demonstre
ren met landbouwvoer
tuigen.
,,Dit versterkt bij boeren
het gevoel niet gehoord
en geaccepteerd te wor
den'', aldus Agractie. Vol
gens de organisatie is
actievoeren met trekkers
wel geoorloofd 'omdat
landbouwvoertuigen ge
woon toegestaan zijn op
de openbare weg'.
De 57 boeren die giste
ren in Wijster werden
opgepakt, overtraden
het verbod en blokkeer
den de toegang tot af
valverwerker Attero. Ze
vinden dat dit soort be
drijven te veel ruimte
090720 Bron: ANP, situatie tot 8 juli 18.00
Bij distributiecentra
supermarkten
Tijdelijke
wegblokkades
