m
10 NIEUWS
Nederlands atoomgeheim ging de hele wereld over
De 75-jarige
klokkenluider
Frits Veerman,
die diefstal van
atoombomgeheim
in de smiezen had,
krijgt na 45 jaar
eerherstel. SP-
Kamerlid Ronald
van Raak, noemt
het een 'misstand
van wereldomvang'.
Frits Veerman meldde in 1976 bij
zijn toenmalige werkgever dat een
Pakistaanse collega mogelijk
atoomgeheimen stal. Het bracht
hem in de gevangenis en kostte
hem zijn baan.
Het Huis voor Klokkenluiders
concludeert na onderzoek dat de
melding van de inmiddels 75-jarige
klokkenluider uit Huizen destijds
terecht was en dat 'het aannemelijk
is' dat de klokkenluider daarna zelf
is benadeeld door zijn werkgever.
Mede dankzij de gestolen informa
tie kon Pakistan jaren later zelf een
atoombom maken.
SP-Tweede Kamerlid Ronald van
Raak is blij dat de klokkenluider
hiermee eerherstel krijgt. ,,Frits
Veerman meldde deze spionage bij
zijn baas en ook bij de geheime
diensten. Daarna werd hij zélf ge
vangen genomen, geïntimideerd en
ontslagen. Zijn leven lang heeft
Veerman de gevolgen van deze te
rechte melding van spionage on
dervonden'', benadrukt de parle
mentariër. ,,Dit is een misstand van
enorme omvang, enorm, een mis
stand van wereldomvang.''
Spion in Twente
Veerman was in de jaren 70 techni
cus bij het Fysisch Dynamisch On
derzoekslaboratorium van Stork.
Hij waarschuwde veertig jaar gele
den tevergeefs voor de Pakistaanse
wetenschapper Abdul Khan. Die
bleek zeer geheime informatie te
hebben gestolen bij Urenco, een
producent van verrijkt uranium ge
vestigd in het Twentse Almelo.
Als gevolg daarvan kon Pakistan
een eigen atoombom maken. Mo
gelijk is die Almelose informatie
daarna zelfs weer doorverkocht aan
Noord-Korea, Iran en misschien
ook aan Syrië en Libië. Urenco gaf
de spion vrij spel, zegt Veerman.
Volgens hem vrijwel zeker met me
deweten van de Nederlandse staat.
De spion heeft
verklaard dat de
informatie ook is
gedeeld met Iran
en Noord-Korea
SP-Kamerlid Van Raak is blij dat er
nu eerherstel is voor Veerman, 'van
wie het leven getekend is'. Hij
noemt het 'knap werk' van het Huis
voor de Klokkenluiders. ,,Deze zaak
heeft 45 jaar lang in de doofpot ge
zeten. Het is een bijzonder ernstige
zaak. Nederland heeft - tegen alle
verdragen in - informatie laten ste
len door Pakistan'', zo benadrukt
hij. „Mogelijk stal hij die informatie
ook in opdracht van de VS. De be
treffende spion heeft verklaard dat
deze informatie ook is gedeeld met
landen als Noord-Korea en Iran.''
Wanneer Veerman vanaf 1973 be
gint te vermoeden dat zijn buiten
landse collega geheimhouding
schendt, meldt hij dit bij zijn werk
gever. Eerst meldt hij dit anoniem
bij het bedrijf waar wordt gewerkt
met staatsgeheime informatie en
later ook bij zijn eigen leidingge
vende. Maar er gebeurt niets.
In december 1975 gaat de spion
Khan voor vakantie naar zijn vader
land en komt niet meer terug naar
Nederland. Tijdens een bijeen
komst met zijn werkgever in sep
tember 1976 vertelt de werknemer
dat hij de buitenlandse collega ver
denkt van bedrijfsspionage. Hij
meldt zijn verdenking ook bij de
Binnenlandse Veiligheidsdienst
(BVD, voorganger van de AIVD). In
het najaar van 1976 is er volgens de
werknemer plotseling geen foto
werk meer voor hem. Hij krijgt dan
de opdracht om fotokopieerwerk
zaamheden te gaan verrichten.
Medio 1977 ontvangt Veerman
een brief van zijn ex-collega waarin
deze hem vraagt om een foto van
bepaalde (staatsgeheime) zaken te
maken. Dit doet de werknemer niet
en de briefwisseling eindigt. De
werknemer toont deze brief aan
zijn werkgever en geeft een kopie
af. In oktober 1977 vraagt de werk
gever voor Veerman een ontslag
vergunning aan bij de voorloper
van het UWV. Er zou op dat mo
ment onvoldoende werk zijn voor
twee fotografen en de voorkeur
wordt gegeven aan de ander.
Schandaal
Het schandaal kwam eind jaren 70
groot in het nieuws. Frits Veerman
werd als getuige gegijzeld door jus
titie, opgesloten in de Bijlmerbajes
en zwaar onder druk gezet door
justitie en BVD.
Op 28 mei 1998, de dag waarop
Pakistan zijn eerste atoombom
testte, werd Abdul Khan in zijn
land ongeveer een volksheld. Het
Huis voor Klokkenluiders stelt nu
vast dat 'zijn werkgever destijds na
die melding geen onderzoek heeft
ingesteld of maatregelen heeft ge
troffen'. ,,Veerman is hiermee een
'klokkenluider' als bedoeld in de
Wet Huis voor klokkenluiders. Een
klokkenluider mag als gevolg van
zijn melding niet worden bena
deeld, bijvoorbeeld door ontslag.
Klokkenluiders dienen immers een
algemeen maatschappelijk belang,
en dat mag niet in hun nadeel wer
ken.''
Veerman kondigt vandaag in Tu-
bantia al aan dat hij met een miljoe
nenclaim gaat komen tegen zijn
vroegere werkgever, en mogelijk
ook de overheid. Het Huis van
Klokkenluiders velt echter over de
rol van de overheid geen oordeel.
Het Huis acht zich 'niet bevoegd'
om een nader onderzoek te doen
naar het handelen van de overheid,
omdat de deze niet kan worden ge
zien als werkgever.
SP-Kamerlid Van Raak wil het er
sowieso niet bij laten zitten. Hij wil
een nader onderzoek naar de rol
van de overheid. ,,Nu er eerherstel
is voor Frits Veerman, wil ik een in
houdelijk onderzoek. Dat ga ik vra
gen aan de CTIVD, de toezichthou
der op de veiligheidsdiensten AIVD
en MIVD.''
Dood generaal
Soleimani fout
Misstanden bij
FDF-voorman
VN: Burgers in
Syrië bestookt
woensdag 8 juli 2020
Gelijk klokkenluider
na halve eeuw erkend
Marcia Nieuwenhuis
Den Haag
Frits Veerman werd
zelf de dupe, nadat hij
diefstal van atoomgehei
men had aangegeven.
FOTO CARLO TER ELLEN
- Ronald van Raak,
Tweede Kamerlid SP
GENÈVE De Iraanse gene
raal Qassem Soleimani is
onwettig gedood tijdens
een Amerikaanse drone-
aanval in januari in Irak.
Washington kan niet aanto
nen dat hij een onmiddellijk
gevaar vormde. Dat stelt de
VN-rapporteur voor buiten
gerechtelijke executies
Agnès Callamard. In een
gisteren vrijgegeven rap
port concludeert Callamard
dat 'de Verenigde Staten
onwettig hebben gehan
deld en in strijd met het
VN-handvest omdat er
geen levensbedreigende
situatie bestond'.
SINT HUBERT Dierenbe
schermingsorganisatie On
gehoord beschuldigt voor
zitter Mark van den Oever
(foto) van Farmers Defence
Force (FDF) van misstan
den in zijn varkensstallen.
De organisatie heeft hei
melijk beelden gemaakt
waaruit zou blijken dat 'het
welzijn van de varkens on
dermaats is'. De varkens
houder uit Sint Hubert vol
doet volgens Ongehoord
niet aan de criteria van het
Beter Leven-keurmerk van
de Dierenbescherming,
waarbij hij is aangesloten.
Van den Oever ontkent dat
er iets mis is.
GENÈVE Syrische rege
ringstroepen en hun bond
genoten hebben in enkele
maanden tijd tientallen bur
gerdoelen bestookt in re-
bellengebied. Ze gebruik
ten bij die aanvallen ook
clustermunitie, stellen VN-
onderzoekers. Die oorde
len ook hard over de jiha-
distische rebellen in het
noorden van het land. In
Syrië woedt al bijna tien
jaar een bloedige burger
oorlog. De internationale
experts onderzochten de
gebeurtenissen tussen no
vember 2019 en juni 2020.
Er was sprake van bombar
dementen, artilleriebe
schietingen, martelingen
en plunderingen. Honder
den mannen, vrouwen en
kinderen vonden de dood.