12 NIEUWS
UITWIJKSYSTEEM 25 JAAR
Anton van Zanten oogt
niet als een held, maar
zijn uitvinding redde wel
het leven van tienduizenden
automobilisten. Door zijn
ESP raakt bijna geen auto
nog in de slip. „Geen enkele
autofabrikant wilde het
hebben.''
fccjgaMhp» imrr-
ft
v V'
an Zanten,
79 jaar,
praat zacht.
Bosch, het
bedrijf waar
voor de Neder
landse ingeni
eur zijn uitvin
ding deed, zet
hem in het zonne
tje omdat ESP 25 jaar op de markt is.
Voor hem hoeft het niet zo. De cijfers
zijn al waardering genoeg. Zijn uit
vinding redde alleen al in Europa
15.000 levens en voorkwam een half
miljoen ernstige ongelukken, bere
kende Bosch. „Wereldwijd gaat het
waarschijnlijk om een half miljoen
levens.''
Het begon met dat ene zinnetje:
'De bestuurder verloor de macht over
het stuur.' In de vorige eeuw waren
die woorden bijna standaard in
nieuwsberichten over dodelijke on
gevallen. De auto's raakten in een slip
en reden tegen een boom of vlogen
uit de bocht met fatale gevolgen.
,,Daar moet toch iets aan te doen
zijn'', dacht Anton van Zanten begin
jaren 80. De ingenieur bij autotoele
verancier Bosch ging aan het werk.
,,Mijn visioen was een auto die niet
meer kon slippen.''
Hij bedacht een systeem dat in
grijpt op het moment dat de wielen
iets anders doen dan het stuur op
draagt: ESP, electronic stability pro
gram. Kort gezegd: op het moment
dat de auto begint te slippen, kan het
systeem remmen met afzonderlijke
wielen om de auto bestuurbaar te
houden.
Vechten
Van Zanten kreeg een team toegewe
zen en hij trok naar Lapland om in
een met sensoren volgehangen Mer
cedes stationwagen op de ijsvlaktes
te slippen en te meten. ,,Op de passa-
Het principe
van het uitwijk-
systeem
giersstoel stond een aggregaat om de
computer van 220 Volt te voorzien. Er
was nauwelijks plaats om te zitten.''
Het onderzoek duurde lang en was
kostbaar. Meerdere keren dreigde
Bosch de stekker eruit te trekken. „Ie
der jaar moest ik weer vechten voor
budget. Dan moest ik weer laten zien
dat het systeem ook werkte als je met
een kant van de auto op asfalt rijdt en
met de andere kant over ijs. Het vol
gende jaar toonde ik aan dat de rem
weg van een auto met ESP korter
was.''
Het lukte. Van Zanten was eufo
risch toen zijn idee in 1995 rijp was
voor massaproductie. De directie van
Bosch, nog steeds niet helemaal over
tuigd van de potentie van ESP, stuur
de Van Zanten zelf langs auto
fabrikanten in Europa,
Amerika en Japan
voor de verkoop.
Toen kwam de ka
ter. Een voor een
hoonden ze hem
weg. Wat was dat
voor rare futuristi
sche uitvinding? Er
zat toch een stuur in 4
de auto? Een duur en
overbodig speeltje,
oordeelden de auto
makers. Alleen
een handje
vol luxe
mo
dellen werd uitgerust met de extra
vagante optie voor mensen die niet
op een paar duizend euro meer of
minder hoefden te kijken.
Tot 21 oktober 1997. De Zweedse
autojournalist Robert Collin van
Teknikens Varld kroop toen achter het
stuur van de nieuwe Mercedes A voor
de elandtest, een in Scandinavië ge
bruikelijke uitwijkmanoeuvre. De
Mercedes, de eerste kleine auto waar
het Duitse concern zich aan waagde,
begon te slingeren en ging vervol
gens kansloos op zijn kant. Het werd
wereldnieuws. Mercedes, synoniem
voor prestige, degelijkheid en luxe
Het zit tegenwoordig
in alle auto's, het is
verplicht in de EU, de
VS en andere landen
werd beschimpt. Zelfs een Trabantje
- dat Oost-Europese koekblik - door
stond de elandtest, maar de nieuwe
Benz niet.
Van Zanten glimlacht als hij erover
vertelt. ,,Ik herinner me die dag nog
goed. Ik was in Japan en tijdens een
vergadering werd het nieuws
in mijn oor gefluisterd.
'De A-klasse is om
gekiept!' Ik wist
meteen dat nu al
les zou veranderen
voor de ontwikkeling
van mijn ESP. Geen
zorgen meer over geld
of mensen voor mijn
team."
Mercedes haalde
tienduizenden ver
kochte A'tjes terug,
zette de verkoop
van de 'baby-
Benz' geheel stil
Onder: 1997:
de Mercedes A
kantelt bij de
elandtest.
en belde Van Zanten. Drie maanden
en 300 miljoen euro later gingen de
A'tjes weer de weg op: mét de ESP
van Van Zanten aan boord waren ze
niet omver te krijgen.
Er kwamen onafhankelijke onder
zoeken naar de effectiviteit van ESP
en de autofabrikanten die Van Zan
ten de deur hadden gewezen, belden
nu zelf. ,,40 procent van de dodelijke
ongevallen kon voorkomen worden
met mijn systeem, bleek uit die on
derzoeken. Dat het zó groot zou wor
den, wist ik toen ook niet.''
250 miljoen auto's
In 2003 waren drie miljoen auto's
voorzien van het systeem; in 2014
hadden 100 miljoen auto's ESP aan
boord, nu zijn dat er al 250 miljoen.
,,Het zit tegenwoordig in alle auto's,
het is verplicht in de EU, de Ver
enigde Staten en veel andere landen.
Het is zo gewoon geworden dat men
sen niet eens weten dat het er is.
Soms voel je het, dan doet de auto
iets geks uit zichzelf. Dat is de ESP.''
Na de veiligheidsgordel is ESP de
succesvolste veiligheidsvoorziening
aller tijden.
Zonder de elandproef en de falen
de Mercedes A had het veel langer ge
duurd totdat ESP - een soort elektro
nische beschermengel - gemeengoed
was geworden, denkt de Nederlandse
ingenieur. Hij heeft veel te danken
aan die ene test. ,,Ik ben altijd in een
Mercedes A blijven rijden.''
maandag 6 juli 2020
GO
f ''*M
^JWLaxt.**
ff
ixt* v
v
iww*4"-S ;i'•«-■--«'sirt^-1j»wWWi*V*#*
|MMÉ
jM
Anton redde met
antislip-uitvinding
tienduizenden levens
Ton Voermans
-Anton van Zanten
Foto boven:
Met ESP kiepe
ren auto's niet
meer om.
Linksonder:
Uitvinder Anton
van Zanten.
FOTO'S BOSCH
