rr|£-
J /t>. J
15
I
S - •-
Defensie: geen twijfel
over doodsoorzaak
6 t/m 11 juli 1995:
f
m Srebrenica'
nuj ff.
gen die de vermoedelijke dader
noemen. Van Renssen vraagt De
fensie opnieuw om opheldering,
maar krijgt geen antwoord. Het
dossier blijft zoek. Pas na elf jaar
leuren, brieven schrijven en ge
sprekken voeren, krijgt een briga
degeneraal buiten dienst opdracht
onderzoek te doen. Hij vindt niet
het originele dossier terug, maar
wel delen op een floppydisk bij de
onderofficier van de marechaussee
die het onderzoek in Srebrenica
heeft gedaan. De man weet zeker
dat hij het originele verslag naar
het hoofdkwartier van de mare
chaussee ter plaatse heeft gefaxt.
Het verslag, dat Van Renssen pas
in 2015 krijgt, wakkert zijn twijfel
alleen maar verder aan. De plek
van het incident die de mare
chaussee heeft aangemerkt, komt
volgens de vader niet overeen met
de plek die een van zijn kamera
den uit de YPR heeft aangewezen
en waar nu ook een gedenksteen
ligt ter nagedachtenis.
Hoe Raviv om het leven is geko
men, blijft voor zijn vader met dit
verslag nog te vaag. Er zijn rönt
genfoto's gemaakt waarop een arts
heeft gezien dat er allemaal kleine
balletjes in zijn schedel zitten.
Maar die zijn - net als foto's van
het voertuig en de kleding van Ra-
viv - in Bosnië vernietigd, om te
voorkomen dat de Serven het in
handen krijgen en voor propagan
dadoeleinden gebruiken.
Van Renssen toont de foto van
Raviv die zijn kameraden maakten
toen hij op de brancard lag. Op zijn
ontblote bovenlijf is geen schram
metje te zien. ,,Ik twijfel of een
handgranaat de doodsoorzaak van
Raviv is. Dan zou hij toch zwaar
der gewond zijn geraakt? Ik be
grijp dat niet.''
Het steekt hem dat Defensie zo
'gemakzuchtig' met de dood van
zijn zoon omgaat, en dat het
Openbaar Ministerie nooit onder
zoek heeft gedaan naar de dader,
terwijl in het NIOD-rapport een
naam wordt genoemd.
,,Als ik van tevoren had geweten
dat er zo slecht onderzoek gedaan
zou worden, had ik na zijn thuis
komst in Nederland graag nog au
topsie laten doen. Er is hier een
moord gepleegd. Daar ga je niet zo
slordig mee om. Dat doet mij het
meeste zeer. Defensie had zijn
zaakjes niet op orde. Maar als je
blijft doorvragen, word je wegge
zet als een idioot.''
Analyse
Een jaar geleden krijgt hij een eer
der gemaakte juridische analyse
van Defensie over de kansen van
strafrechtelijke vervolging van de
dader. De conclusie: het wordt niet
makkelijk.
Begin dit jaar heeft Van Renssen
per brief aan het OM een reactie
op die analyse gevraagd. Hij wil
weten of überhaupt ooit gepro
beerd is een verdachte op te spo
ren. Niet zozeer om diegene achter
de tralies te krijgen. ,,Echt, ik zou
hem nog een hand geven. Het
enige wat ik wil, is weten waarom
hij dit heeft gedaan. En daar zou ik
misschien nog best begrip voor
kunnen opbrengen.
,,De Bosnische moslims zijn ook
slachtoffer. Net als Raviv. De angst
waarin zij hebben moeten leven,
totaal afgezonderd van de rest van
de wereld. Ons lukt het in deze co-
ronatijd nog niets eens om twee
maanden in isolatie te leven.''
Zo gaat zijn zoektocht naar de
waarheid 25 jaar na dato een
nieuwe fase in. Van Renssen is
verbitterd. Na Ravivs dood liep
zijn relatie stuk en verloor hij zijn
baan. Maar hij volhardt.
Ondertussen stort hij zich met
zijn vriendin op de stichting Ra-
viv, waarmee ze de herinnering
aan hem levend houden. Dankzij
donaties hebben ze een ambachts
school in Srebrenica opgezet. Met
het geld willen ze ook inwoners in
hun atelier in Frankrijk een oplei
ding keramiek aanbieden. Hij
heeft een gedenksteen voor Raviv
gemaakt, die hij een plek wil ge
ven in een herdenkingsruimte in
Srebrenica. De stichting Moeders
van Srebrenica wil de foto van Ra
viv opnemen in de gedenkmuur
met slachtoffers.
Drie keer is hij nu in Srebrenica
geweest. Hij zet zich in voor vrede
en verzoening. De eerste keer had
hij een ontmoeting met acht we
duwen, die hun mannen bij de ge
nocide verloren. ,,Al die jaren had
ik niet kunnen huilen. In dat ge
sprek brak ik. Een vrouw liet een
opname horen van het moment
dat ze in de loods werd gescheiden
van haar man en zoon. Dat geluid
gaat door merg en been. Daar ge
beurde hetzelfde als in Auschwitz,
toen mensen van elkaar werden
gescheiden. Ik kan het niet op
brengen om daar de compound
van Dutchbat op te lopen.''
1995, 13 JULI De eerste
ongewapende moslims wor
den vermoord. Dutchbat
draagt 5000 mannen over
aan Mladic. Hij laat 14 Ne
derlandse blauwhelmen vrij
1995, 16 JULI De eerste
ontsnapte overlevenden
melden massaexecuties.
Mladic's troepen vermoor
den ruim 8000 mensen
1995, 21 JULI Dutchbatters
verlaten Srebrenica. Een
GO ZATERDAG 4 JULI 2020
Kroatië
Servië
Bosnisch-Serviërs vallen de enclave
vanuit het zuiden aan en nemen die in.
ENCLAVE
SREBRENICA
Compound B-compagnie'
Bratunac
f Potocari
Hoofdkwartier Dutchbat
De Nederlandse blauwhelm
Van Renssen komt om
Observatiepost
met ca. 10 Dutchbatters
9 040720 /TU
Ravivs stoffelijk
overschot wordt
langs een erehaag
naar een helikopter
gebracht. privébeeld
Het Ministerie van Defensie laat in een
reactie weten dat de communicatie met
vader Ben van Renssen en het delen van
informatie over de dood van zijn zoon niet
goed zijn verlopen. Daarvoor is in 2010 of
ficieel excuus aangeboden. Er is op ver
zoek van de vader nader onderzoek ver
richt naar de dood van Raviv. Dat is in
2017 met de nabestaanden gedeeld. Vol
gens Defensie staat in dit onderzoek alle
beschikbare informatie over het tragische
voorval. Het ministerie erkent dat er be
langrijke stukken uit het dossier niet meer
zijn terug te vinden, maar dat komt door
de chaotische omstandigheden in die
dagen. Defensie heeft echter geen reden
om te twijfelen aan de inhoud. Dat de
dader nooit is opgespoord en vervolgd
komt volgens het Openbaar Ministerie
omdat daarvoor juridisch geen mogelijk
heden waren. Defensie heeft aan de vader
onlangs gemeld dat er wellicht wel een
optie was, maar moet daar nu op terugko
men. De juridische analyse was onvolledig.
feestje na hun aankomst in
Zagreb stuit op veel kritiek
1999 De VN concludeert
dat de Nederlandse blauw
helmen geen schuld hebben
aan de genocide.
2002 Het NIOD rapporteert
dat de missie slecht was
voorbereid. Dutchbat kan
het drama niet worden aan
gerekend
2008 Servië levert Karad-
zic, politiek leider van de
Bosnische Serviërs, uit aan
het Joegoslavië-tribunaal
2010 Nabestaanden uit Sre
brenica doen in Nederland
aangifte van genocide
2011 Uitlevering Mladic aan
het Joegoslavië-tribunaal
2013 Het Openbaar Minis
terie besluit overste Karre-
mans niet te vervolgen
2014 De rechtbank in Den
Haag oordeelt dat Neder
land verantwoordelijk is voor
de deportatie van ruim drie
honderd mannen na de val.
Dutchbat had moeten weten
dat de mannen gevaar lie
pen
2015 Volgens Joris Voor
hoeve, destijds de verant
woordelijke defensieminis
ter, werden de verzoeken
tot luchtsteun genegeerd
vanwege een geheime af
spraak tussen Frankrijk,
Groot-Brittannië en de VS
2017 Het gerechtshof in
Den Haag bevestigt het von
nis dat de staat aansprake
lijk is voor de dood van de
moslimmannen, maar de ge
leden schade hoeft maar
voor 30 procent te worden
vergoed
2017 In het oude hoofd
kwartier van Dutchbat wordt
een Memorial Center opge
richt
2017, NOVEMBER Het Joe-
goslavië-tribunaal veroor
deelt Ratko Mladic tot le
venslange gevangenisstraf
2019 Volgens de Hoge
Raad is de staat deels aan
sprakelijk voor de dood van
de moslims. Nabestaanden
hebben recht op 10 procent
vergoeding van de schade.
De 'Moeders van Srebre
nica' stappen naar het Euro
pese Hof voor de Rechten
van de Mens.