'Ik geloof niet dat de gevangenis Vught een slecht imago geeft'
4
Natuurlijk
hebben we geen
gewone buren,
maar het went
VERVOLG VAN PAGINA 3
het centrum en is gebouwd op de
plek waar in de Tweede Wereld
oorlog het concentratiekamp van
de Duitsers lag. Na 1945 kreeg het
terrein een nieuwe bestemming:
het onderbrengen van gevangen.
In de driekwart eeuw daarna in
troduceerde de Dienst Justitiële
Inrichtingen steeds strengere 're
gimes'. De EBI kwam er in 1993, de
terroristenafdeling in 2006. In
beide gedeeltes zitten de crimine
len zo goed als in isolatie; in het
verleden is zelfs vaak door rechters
getoetst of de behandeling wel hu
maan is.
Ontsnappingspoging
Na 1984, toen de Nederlandse ge
vangenissen naar verluidt te ma
ken kregen met meer dan 100 uit
braken, besloot de overheid dat er
speciale plekken moesten komen
voor de zeer zware jongens. Aan
vankelijk bedacht men Extra Be
veiligde Afdelingen binnen be
staande gevangenissen. Maar dat
werkte onvoldoende; in de eerste
drie jaar waren er nog altijd veel
ontsnappingen. De Extra Bevei
ligde Inrichting in Vught bleek de
oplossing. In 27 jaar heeft nog nie
mand kans gezien de intensieve
beveiliging te doorbreken. Omdat
daar nu ruimtegebrek dreigt te ko
men, wil Justitie een tweede loca
tie. Hiervoor is Vlissingen aange
wezen.
Eén keer is het wel heel span
nend geweest in Vught. Vlak voor
de eeuwwisseling kreeg de toen
malige gevangenisdirecteur, Bart
Molenkamp, een tip dat er in de
nieuwjaarsnacht een ontsnap
pingspoging gedaan zou worden
door de Rotterdamse drugshan
delaar Kobus Lorsé. Nota bene
de CIA gaf door dat een
bende criminelen in een
boot op de Middellandse
Zee plannen had gesmeed
om de EBI met grof geweld te
overvallen. „Een dag nadat
we dat signaal kre
gen, zat ik al op
het Paleis van
Justitie met
mensen van
justitie en het
leger", ver
telde Molen
kamp later
aan het Bra
bants Dag
blad. „Daar
is dat hele
spel be
gonnen
om de in
richting zó
zwaar te
beveiligen.
Het was
qua inzet
de grootste
militaire ope
ratie op Ne
derlandse bo
dem sinds de
oorlog."
Net als Manuputty
Het is deze dag rustig aan de Lu-
nettenlaan, die doodloopt en uit
komt bij de parkeerplaatsen voor
de Penitentiaire Inrichting en het
museum Nationaal Monument
Kamp Vught. De grote, blauwe
poort van het gevangeniscomplex
opent zich zo nu en dan, voor ge-
vangenentransport, toeleveran
ciers of een vuilniswagen. Snelle
konvooien, met meerdere politie
wagens met sirenes en zwaailich
ten, zijn er nu niet. ,,Maar die zien
wij natuurlijk wel met enige regel
maat", vertelt Manuputty. ,,Dan
zetten ze alle kruispunten af en
rijden ze met een rotgang door het
dorp. Zo'n stoet met wagens met
van die geblindeerde ramen mag
niet stoppen. Dan denk je: 'Ha,
daar komt er weer één'. Of dat hin
derlijk is? Tja, daar leer je mee le
ven. Je kunt ook naast een recrea
tiegebied wonen en daarvan veel
overlast ervaren. Overal is wel
wat."
Toen Ridouan Taghi eind 2019
van Dubai naar Nederland werd
overgebracht, gebeurde dat mid
den in de nacht. Zoiets is zeer uit
zonderlijk, weet Manuputty. ,,Ik
denk dat wij de eersten waren die
het wisten. Rond kwart over vier
landde hier een helikopter. Ik zat
vanwege het geluid meteen
rechtop in mijn bed en zei tegen
mijn vrouw: 'Dat zal 'm wel zijn'.
Later op de dag kwam het volop in
het nieuws."
Vught is een dorp met ruim
25.000 inwoners en ligt net onder
Den Bosch. De PI Vught is onge
veer 3 kilometer verwijderd van
IMl
herinnert een andere bewoner van
het Molukse 'Woonoord Lunetten'
zich die nacht nog. Hij wil graag
anoniem blijven, maar zegt:
,,Overal in de wijk en in de bossen
zag je zwaarbewapende militairen
rondlopen en sluipschutters lagen
in de greppels. Als omwonenden
wisten we niet wat er aan de hand
was - over zoiets word je niet
geïnformeerd - we begrepen wel
dat er iets groots dreigde. Uitein
delijk gebeurde er niets."
Ver verwijderd
In het centrum van Vught merk je
niks van de EBI. Tussen de twee
plekken liggen de spoorlijn Den
Bosch-Tilburg, de provinciale weg
N65 en het natuurgebied Vughtse
Heide. Het Molukse 'kamp' mag
dan erg dicht bij het 30 hectare
grote complex liggen, maar de rest
van de bewoonde wereld is er re
delijk ver van verwijderd.
,,Als inwoner van Vught heb je
in die hoek weinig te zoeken", zegt
Henk Smeets, die midden in het
kleine dorpshart woont. ,,Alleen
voor de EBI, de diverse kazernes
en het Nationaal Monument
Kamp Vught moet je daar zijn. Het
populaire recreatiegebied De IJze
ren Man is er wel dichtbij, maar
daar hoef je niet eens de Lunetten-
laan voor in."
Smeets bestiert in het sfeervolle
ontmoetingscentrum DePetrus -
een oude basiliek - het Vughts
Museum. Hij weet veel van de his
torie van het Brabantse dorp en
heeft in de afgelopen decennia het
gevangeniscomplex zien groeien.
Tegen de komst van de EBI zijn
volgens hem in de jaren negentig
nooit protesten geweest. ,,Waarom
zou je daartegen protesteren? Er
zaten op die plek altijd al gevange
nen. Waarom zou je tegen de aan
wezigheid zijn van mensen die je
toch niet kent en die veilig opge
sloten zitten?"
Van een slecht imago voor
Vught is volgens Smeets ook geen
sprake. ,,Dat ons dorp met de ge
vangenis wordt geassocieerd is lo
gisch, maar Vught heeft nog veel
meer gezichten", stelt hij. ,,Het is
een dorp waarbij een doorgangs
kamp was van de Duitsers en aan
het einde van de oorlog honder
den politieke gevangenen zijn ge-
fusilleerd. Het is een zorgdorp,
vanwege de vele instellingen voor
doven en slechthorenden, blin
den, verstandelijk gehandicapte
mensen en psychiatrische patiën
ten. Het is ook een villadorp;
Vught wordt met al die luxe hui
zen ook wel het 'Wassenaar van
het zuiden' genoemd. En het is
ook een militair dorp, met diverse
kazernes, het Geniemuseum en
meerdere oefenterreinen. Ik wil
maar zeggen: Vught is niet de EBI
alleen en voor Vlissingen zal dat
straks ook gelden."
Zowel Manuputty als Smeets
vindt dat het wel zeer onhandig is
dat er in Vught geen zittingsloca
tie is waar de top van de Neder
landse criminaliteit berecht kan
ZATERDAG 4 JULI 2020 GO
FOTO
ROELAND
VAN VLIET
Henk Smeets, muse
umdirecteur in
Vught en woonach
tig in de dorps
kern, gelooft niet
dat de penitenti
aire inrichting een
negatief beeld van
Vught
schept
L:
De Penitentiaire Inrichting Vught van bovenaf. Linksboven, in het halfronde gebouw, zit de EBI. Rechts-
onderin, aan de kop van de Lunettenlaan, zit het Nationaal Monument Kamp Vught. foto rob engelaar
