De Botlek
soundtrack:
zoemen,
zoeven,
kreunen
den is ('nee, anders zou ik hier niet staan'),
of ik die foto's stante pede van mijn camera
wil verwijderen ('geen probleem') en of
ik dat dan aan hen wil laten zien ('dat gaat
me te ver'). 'Dan gaan we nu de politie bel
len.' Nagestaard door de drie, blaas ik de
aftocht.
Het gevoel gast te zijn in de Botlek is ab
rupt verdwenen, maar ik neem de beamb
ten niets kwalijk. Het is hun werk en ik
heb er begrip voor dat de werkdag van een
beveiliger zich zo kan voortslepen dat zelfs
de ongewenste aanwezigheid van een aan
komend bejaarde in korte broek en op wan
delschoenen een welkom verzetje is.
Ongepolijst
De Botlek. Niet direct een gebied waaraan
je denkt als je een wandeling wilt maken.
Maar ik hou van dit soort ongepolijste stuk
ken Nederland. Onherbergzaam, onaan
trekkelijk. En anders dan in wat 'de natuur'
heet, heb je weinig kans andere wandelaars
tegen het lijf te lopen.
Dus parkeer ik de auto in Maassluis en
steek met de veerpont - mondkapje ver
plicht - de Nieuwe Waterweg over naar
Rozenburg, het begin en eindpunt van,
jawel, een officiële wandelroute die over
de Botlek voert. 'Bomen van staal' heet die
route poëtisch.
Rozenburg is de naam van het Zuid
Hollandse eiland, dat is ontstaan in de 16de
eeuw toen rond een aantal zandplaten in
de monding van de Maas een dijk werd
aangelegd. En Rozenburg heet ook het
enige dorp op het eiland, geboorteplaats
van Nederlandse grootheden als Kraantje
Pappie, Bonnie St. Claire en Fidan Ekiz.
Echt mooi kun je het dorp - 12.000 inwo
ners, sinds 2010 een deelgemeente van
Rotterdam - niet noemen. Daarvoor heeft
het te weinig sfeerbepalende gebouwen en
te veel non-descripte jaren 60-80-nieuw-
bouw. Maar er is verrassend veel groen en
de dorpssfeer roept een knus jaren-50-
gevoel op. Mensen groeten elkaar en groep
jes gepensioneerde werknemers uit de
petrochemische industrie wisselen op
straat met Rotterdamse tongval de laatste
roddels uit.
Dorpssfeer
Een hoge, beboomde dijk omringt het dorp,
dat als een verdiept groen poldereiland
in een woeste industriezee ligt. De dijk
beschermt het dorp tegen de oprukkende
industrie, die erachter klauwt en gromt.
Het dorp is het lot bespaard dat Blanken
burg wel heeft getroffen, ooit het belang
rijkste dorp op het eiland. Blankenburg
moest in de jaren 60 plaatsmaken voor in
dustrie; zonder dat er een actiegroep tegen
protesteerde. De 400 bewoners vertrokken
gedwee naar elders, de laatste in 1965. Hun
huizen, kerk, school en rechthuis sluimeren
nu onder een dikke laag opgespoten zand.
Wat de tekst Blankenburg kan nog eeuwen
mee, uit een lied van de Amazing Stroop
wafels, een diepere betekenis geeft.
Mad Max
Achter de dijk ontvouwt zich een adem
benemend landschap met onder de blauw
witte wolkenlucht rokende schoorstenen
en rijen gestaag draaiende windmolens aan
de einder, karig begroeide zandvlaktes,
rommelige asfaltwegen en roestige spoor
rails met onbewaakte overwegen. Een Mad
Max-achtig gebied, gedomineerd door de
staketsels van chemische bedrijven, raffina
derijen, opslagtanks, fabriekscomplexen,
containeropslagplaatsen, geheimzinnige
koepels, bizarre bogen, kronkelende kabel-
goten, eindeloze leidingstraten, verveloze
loodsen en onbestemde betonnen gebou
wen.
En over dat alles ligt de soundtrack van
de Botlek. Het zuchten van veiligheidsklep
pen, het zoemen van pompen, het zoeven
van zuigers, het kreunen van kranen en
in de verte een loeiende scheepstoeter.
De chaos wordt versterkt omdat er wordt
gewerkt aan een nieuwe spoorlijn, een
nieuwe spoorbrug en nieuwe wegaanslui-
tingen. Alomtegenwoordig is het dreunen
van hei-installaties - de echo's weerkaatsen
van alle kanten -, het ronken van vracht
wagens en het brullen van wegenbouw-
machines.
Kwetsbaar
In deze op volle toeren draaiende industri-
ele machine is voor de mens, anders dan als
40
Uit in Nederland
