Veel meer
fraude met
coronasteun
Nederlandse Spoorwegen
schrappen 2300 banen
ECONOMIE 17
Banken doen meldingen
bepaalde transacties, doet de bank
een melding bij de Financial Intelli
gence Unit, een aparte club waar ook
de politie, belastingdienst en Fiod
deel van uitmaken. De FIU doet ver
der onderzoek en eventueel aangifte.
Kreikamp en haar collega's weten
dus niet of hun meldingen tot ver
volging leiden. ,,Dat kan wel eens
frustrerend zijn, want de onderzoe
ken lopen vaak heel lang. Dat bete
kent dat je lang niet weet of er iets
met je melding is gedaan. Maar we le
zen wel artikelen in de pers, bijvoor
beeld over rechtszaken tegen crimi
nelen waar wij melding van gemaakt
hebben. Ook op de site van de Fiod
lezen we bijvoorbeeld over acties die
zij ondernemen naar aanleiding van
onze meldingen.''
Nog niet gewonnen
Het lukt de bank steeds beter om ver
dachte transacties uit de enorme brij
aan transacties te filteren. Maar
dat betekent niet dat de strijd
tegen witwassen al is gewon-
Volgens
onderzoek wordt
jaarlijks voor
13 miljard euro
witgewassen
Bestrijding is
belangrijk, want achter
misdaad gaat een
wereld aan leed schuil
nen. Want niet elke crimineel wast
zijn vermogen wit met krasloten.
,,Het is een voortdurende race tussen
ons en de criminelen'', erkent De
Jongh.
Een aantal jaar geleden bleek dat
ING de controle op witwassen niet
op orde had. Dat leidde tot een boete
van 750 miljoen euro voor de bank.
Uit de fouten die ING maakte, heb
ben de andere banken lering getrok
ken. Toch loopt er nu een onderzoek
naar tekortkomingen in de bestrij
ding van witwassen bij ABN Amro.
Wanneer dat onderzoek is afgerond,
is niet bekend.
Toch is De Jongh optimistisch. De
banken hebben de afgelopen jaren
honderden miljoenen geïnvesteerd
in hun poortwachtersfunctie. En de
samenwerking met andere partijen
wordt steeds beter.
,,Maar we hebben nog een lange
weg te gaan'', zegt De Jongh. Hij ver
wijst naar een onderzoek van hoogle
raar Brigitte Unger naar zwart geld.
,,In Nederland wordt volgens dat on
derzoek jaarlijks voor 13 miljard euro
zwart geld witgewassen. Daarvan
wordt maar een paar procent gezien.''
Terroristen
Kreikamp benadrukt dat ze voortdu
rend geschoold worden om de laatste
trucs van criminelen te herkennen.
Ook worden kennis en ervaringen
van andere banken en diensten als de
Fiod beter met elkaar gedeeld. Daar
door kan er sneller en gerichter op
verdachte transacties gemonitord
worden.
Een andere taak van de banken is te
voorkomen dat er geld naar terroris
ten vloeit. Of daar successen worden
geboekt, is onduidelijk. Kreikamp
geeft wel aan dat zo'n onderzoek
moeilijk is. ,,Bij terrorisme gaat het
vaak om kleine bedragen die moeilij
ker te monitoren zijn. En wij kijken
meer naar grote transacties." Maar
soms speelt de bank wel een vitale
rol, zegt de Jongh. ,,De Utrechtse
tramschutter maakte na de aanslag
nog gebruik van internetbankieren.
Daarom kon hij worden gelokaliseerd
en opgepakt.''
De afgelopen maanden is er nog
een nieuwe taak bijgekomen: de op
sporing van fraude met overheids
steun vanwege de coronacrisis. Strikt
genomen is dat geen taak van de ban
ken, want het gaat niet om witwas
sen of terrorisme. ,,Het is fraude,
maar het valt wel onder onze poort
wachtersfunctie'', vindt De Jongh.
Die meldingen komen op de stapel
bij Kreikamp en de collega's. Al dat
extra werk betekent ook dat de bank
nog steeds op zoek is naar nieuwe
mensen. Vorig jaar werden al dui
zend mensen aangenomen, voor dit
jaar zoekt de bank nog vierhonderd
mensen. Werk waar je een maat
schappelijke betrokkenheid voor
moet hebben, denkt Kreikamp. ,,We
bestrijden criminaliteit. Dat is be
langrijk, want achter misdaad gaat
een wereld aan leed schuil.''
Alleen ABN Amro heeft de afgelo
pen tijd al meer dan vijftig mel
dingen van verdachte transacties
gedaan bij de Financial Intelli
gence Unit (FIU). In de FIU wer
ken verschillende opsporings
diensten samen voor onderzoek
naar financiële fraude. ,,En hon
derdvijftig gevallen zitten nog in
het meldingsproces. In totaal heb
ben we nog zo'n achthonderd
transacties in onderzoek. Dat vind
ik best veel'', zegt Robin de J ongh,
hoofd van de afdeling tegen wit
wassen bij ABN Amro.
Het gaat dan om bijvoorbeeld
een bedrijf dat in maart ineens
veel meer salaris uitbetaalt dan
t Minister Koolmees
deed een moreel
appel op bedrijven
bij de steunaanvraag
normaal. In april wordt er dan een
beroep gedaan op de loonkosten
subsidie. Door de salarispost
kunstmatig te verhogen, kan het
bedrijf meer subsidie krijgen dan
waar het eigenlijk recht op heeft.
,,Of zzp'ers die in twee gemeen
ten noodsteun aanvragen. We
zien ook dat steungeld direct cash
wordt opgenomen of overgeboekt
naar het buitenland'', geeft De
Jongh als voorbeelden.
Minister Wouter Koolmees van
Sociale Zaken en Werkgelegen
heid waarschuwde er bij het be
kendmaken van de steunmaatre-
gelen al voor dat er gemakkelijk
mee gefraudeerd kon worden. Hij
deed een moreel appèl op bedrij
ven om alleen steun aan te vragen
als het echt nodig was. Ook kon
digde hij aan dat er achteraf streng
gecontroleerd zou worden.
Verlenging
Met die taak zijn de banken al be
zig. Ook bij Rabobank zien ze een
toename in het aantal verdachte
transacties. ,,Het aantal meldin
gen aan FIU over fraude vanwege
de coronasteun is tot heden nog
beperkt. We zien nu het aantal te
onderzoeken signalen toenemen,
wat naar alle waarschijnlijkheid
tot meer meldingen aan FIU gaat
leiden. Omdat een aantal subsi-
dievormen wordt verlengd en
onze signalering door de inmid
dels opgedane ervaring effectiever
wordt, verwachten we een ver
dere toename ook op wat langere
termijn'', aldus de woordvoerder.
,,Wij hebben ook meldingen
gedaan bij de FIU'', bevestigt een
woordvoerder van ING. Aantallen
wil de bank niet noemen, net zo
min als de Rabobank. ING ziet
ook een toename van andere coro-
nagerelateerde fraude. ,,Zo heb
ben we een fraude met miljoenen
mondkapjes, die nooit werden ge
leverd, kunnen verhinderen.''
Door het thuiswerken en de
1,5 metermaatregelen komt er
veel minder geld bij de NS bin
nen. NS verwacht weinig ar
beidsonrust, omdat in de
zelfde periode 2500 van de
bijna 18.000 NS'ers met pensi
oen gaan. NS wil dat alle me
dewerkers met een vast con
tract gewoon blijven. Het ver
voersbedrijf ziet het reisgedrag
de komende jaren sterk veran
deren, maar rekent ook op een
economische neergang, wat
gevolgen heeft voor de reizi
gersaantallen. Pas na 2024 zul
len de reizigersaantallen naar
verwachting weer op het ni
veau van vorig jaar zijn.
Het bedrijf moet tot en met
2025 zo'n 1,4 miljard euro be
sparen om financieel gezond
te blijven.
dinsdag 30 juni 2020
GO
- Robin de Jongh, hoofd
Detecting Financial Crime
- Maartje Kreikamp, analist
De banken merken een toe
name in het aantal fraudege
vallen met coronasteun. Het
aantal meldingen van ver
dachte transacties stijgt en dat
zal zo blijven, verwachten ABN
Amro, ING en Rabobank.
Peet Vogels
Amsterdam
Minister Wouter Koolmees.
FOTO ANP
De Nederlandse Spoorwe
gen (NS) verwachten de ko
mende vijf jaar circa 2300
banen te moeten schrappen.
De directie hoopt gedwon
gen ontslagen te kunnen
voorkomen.
Economieredactie
Utrecht
