NIEUWS 3
OUTBREAK MANAGEMENT TEAM TERUGBLIK
Met de voorlopig
laatste
persconferentie
van het kabinet na
beraad met het
Outbreak
Management Team
(OMT) wordt een
roerige periode
afgesloten. Welke
lessen hebben de
hoofdrolspelers
eruit getrokken?
Mark Rutte
„Geleerd? Twee dingen eigenlijk.
Dat we als Nederlanders samen
enorm veel kunnen bereiken. We
zijn er echt voor elkaar en dat vind
ik ongelooflijk mooi. En dat je in
een wereldwijde crisis als deze
elke dag nieuwe inzichten opdoet
die om flexibiliteit vragen in de
besluitvorming. Leren is echt een
werkwoord.''
Hugo de Jonge
,,De les van deze crisis moet zijn
dat onze zorg niet is opgewassen
tegen de pandemie die over de we
reld raasde. Juist als de schaarste
aan alles wat er nodig is zo explo
deert als in de afgelopen maanden,
is regie nodig. Die regie hebben we
genomen in een zorgstelsel dat
daar onvoldoende op is ingericht.
Dat moet fundamenteel anders.
Voor de korte termijn hebben we
lessen te trekken over de aanpak
van de crisis tot nu toe, om zo goed
mogelijk voorbereid te zijn op een
onverhoopte tweede golf besmet
tingen. Veel testen, intensief bron-
en contactonderzoek, een ijzeren
voorraad beschermingsmiddelen.
En we moeten voortaan zorgen dat
we minder afhankelijk worden
van het buitenland, meer in staat
zijn om voor onszelf te zorgen.''
Jaap van Dissel
,,Voor mij waren twee dingen heel
leerzaam. We hebben als Out
break Management Team - waarin
deskundigheid zit uit het hele
land, maar waar ik het boegbeeld
van ben geworden - als doel gehad
om de wetenschap te vertalen naar
adviezen voor beleid. Daarbij heb
ben we als eerste geleerd dat het
moeilijk voorstelbaar bleek wat er
ten tijde van zo'n pandemie alle
maal gebeurt. Corona was een ex
treme belasting voor de zorg en de
intensive cares, die hebben geëx-
celleerd. Het tweede wat we heb
ben geleerd is dat het virus in een
paar weken vanuit China naar Eu
ropa is gekomen, toen er nog heel
weinig over bekend was. Dan
moet alle informatie goed gewo
gen worden. Natuurlijk kun je bo
gen op jaren expertise over infec
tieziekten, maar dit was een
nieuw virus. In het begin was het
onmogelijk om een compleet
beeld te vormen. Wetenschappe
lijk gezien is het winst als je meer
leert doordat je door waarnemin
gen betere theorieën krijgt. Als
wetenschapper kwalificeer je het
als vooruitgang als je zegt: we zien
het nu toch wat anders dan we
drie weken geleden dachten. Poli
tici zijn gewend om aangesproken
te worden op wijzigingen van hun
standpunt. Dat spanningsveld is
een interessant probleem, waarbij
je niet in een defensieve houding
moet schieten, terwijl anderen
zeggen: hij beweert nu iets anders
dan twee weken geleden. Dan
moet je blijven bij voortschrijdend
inzicht. Sowieso is het ingewik
keld dat beleid uit veel minder
grijstinten bestaat dan de weten
schap. Dat is bij dit virus extra
naar voren gekomen. Het was elke
week weer alles op een rij zetten:
wat heeft er allemaal mee te ma
ken? Daar zitten ook verrassingen
tussen. Dat maakt het ook boei
end.''
Martin van Rijn
,,Ik heb van de coronacrisis vooral
twee dingen geleerd: dat we, wan
neer het er echt op aan komt, sa
men meer kunnen dan we dach
ten te kunnen. De crisis haalt een
enorm potentieel naar boven in
mensen om het goede te doen. En
het tweede is dat het van vitaal be
lang is dat we in de zorg nóg beter
gaan samenwerken."
Diederik Gommers
,,Een hele hoop. Wat we vooral ge
leerd hebben is dat we met de in
tensive cares een centrale aanstu
ring misten. Alles was gebaseerd
op samenwerking, maar met een
crisis van deze omvang heb je di
recte aansturing nodig. We zijn
heel erg gewend om te polderen
en allemaal onze mening te geven,
dat helpt niet in zo'n crisis. Dan
heb je één grote baas nodig die
zegt hoe het aangestuurd moet
worden. Daarnaast waren we door
de marktwerking ook niet trans
parant over het aantal ic-bedden.
Ziekenhuisdirecteuren zitten er
niet op te wachten om die data te
delen. Daarvoor moeten we online
een adequaat systeem in de lucht
zien te krijgen. We moeten boven
dien investeren in een duurzame
oplossing. Bij de Watersnoodramp
van 1953 is ook berekend: hoe vaak
komt dit voor, eens in de tiental
len jaren, maar hebben we als BV
Nederland gezegd: 'dit nooit weer'
en de Deltawerken opgezet. Met
de ic's moeten we ook een ram
penplan opzetten.''
Marion Koopmans
Hoogleraar virologie, die sinds
2014 de Wereldgezondheidsorga
nisatie (WHO) adviseert en lid is
van het OMT
,,Wat mij betreft is dit het scena
rio waar al lang voor gewaar
schuwd wordt. Wat gebeurt er als
je uit onverwachte hoek een pan-
demie krijgt? Je ziet dat we daar
onvoldoende op voorbereid zijn.
Dat is mijn belangrijkste les. Er is
een rijtje vragen dat je dan moet
beantwoorden, waarvan ik echt
hoop dat we ons daar nu structu-
reel op gaan voorbereiden. Wat is
het voor virus? Hoe toon je het
aan? Wat is de capaciteit om te tes
ten? Welke behandelingen wer
ken? Hoe weet je of iedereen het
gehad heeft? Dat is een lijstje vra
gen waar we ook voor ebola en
zika aan hebben gewerkt. Ik hoop
echt dat we daar structureel op
gaan inzetten. Zorgen dat we voor
bereid zijn. Vorig jaar moesten wij
uitleggen waarom het belangrijk
was dat we ook bij kinderen op vi
russen testen. Hierom dus. Een
andere les is dat we als Europa
meer zouden moeten samenwer
ken. Je ziet zelfs in Nederland al
lerlei individuele initiatieven ont
staan, waardoor je versnippering
krijgt. Dat zou niet moeten. On
derzoekers moeten over lands
grenzen heen samenwerken.
Rondom testen zie je ook dat elk
land zelf meer testen is gaan rege
len. Er zijn ook landen waarbij dat
niet gelukt is. Dan woekert het el
ders door en krijg je die infecties
toch weer op je bord. Het kon nu
even niet anders. Maar dat moet
echt internationaal.''
Bruno Bruins
Voormalig minister voor Medische
Zorg
,,De boodschap 'Let een beetje op
elkaar' is goed op zijn plaats in de
coronatijd, maar ook daarna."
donderdag 25 juni 2020
GO
Dit hebben de hoofdrolspelers
van de coronacrisis geleerd
Edwin van der Aa
Marcia Nieuwenhuis
Den Haag/Bilthoven
Minister-president
Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport
Directeur van het Centrum Infec-
tieziektebestrijding van het RIVM
en voorzitter van het OMT
31 -
Met de klok mee: minister Hugo de Jonge, viroloog Marion Koopmans, Jaap van Dissel (RIVM), oud-minister Bruno Bruins, minister
Martin van Rijn, Diederik Gommers (NVIC) en premier Mark Rutte. beeldbewerking adr
Minister voor Medische Zorg
Voorzitter van de Nederlandse Ver
eniging voor Intensive Care (NVIC)
