NIEUWS 13
President Macron van Frankrijk: Nederland zet toekomst Europa op het spel
De Europese leiders praten vandaag
over het coronafonds en de
komende begroting. Er wordt nog niks
besloten, ieder mag zijn standpunt
uiteenzetten. Dat van Nederland was
controversieel en is niet veranderd.
Wat ligt er ook
alweer op tafel?
Mark Rutte en zijn collega's
bespreken voor het eerst twee
belangrijke voorstellen van de
Europese Commissie. Die kwam
eind mei met haar plannen voor
1) de komende meerjarenbegro
ting tot 2028 en 2) een herstelfonds
om de landen te helpen die het
ergst zijn getroffen door de coro
nacrisis. Met het eerste voorstel is
1100 miljard euro gemoeid, met
het tweede 750 miljard.
Zit iedereen
op één lijn?
Nee, niet bepaald. Nederland hul
digt samen met Oostenrijk, Dene
marken en Zweden (de veelbe
sproken Vrekkige Vier) nog steeds
het standpunt dat de begroting
niet meer mag bedragen dan 1 pro
cent van het BNP van alle lidstaten
samen. Dat komt neer op 1020 mil
jard. Tegelijkertijd ligt er ook een
compromisvoorstel op tafel van de
Belg Charles Michel, de voorzitter
van de Europese Raad (waarin alle
EU-leiders verenigd zijn). Hij wil
naar 1094 miljard. Ook het Euro
pees parlement heeft een sugges
tie gedaan: 1324 miljard. Nu zit het
parlement niet bij de onderhande
lingen, maar het moet uiteindelijk
wel de begroting goedkeuren.
En natuurlijk gaat het niet alleen
over de omvang van de begroting,
maar ook over de manier waarop al
dat geld wordt besteed. Een groot
deel ervan wordt bijvoorbeeld op
geslokt door de Green Deal-plan
nen van Eurocommissaris Frans
Timmermans. Maar ten koste
waarvan? Een aantal Oost- en
Zuid-Europese landen bijvoor-
beeld vindt alles best, als er maar
niet beknibbeld wordt op de land-
bouwgelden die zij krijgen.
En hoe zit het met het
coronanoodfonds?
Ook daar is het laatste woord nog
lang niet over gesproken. De dis
cussie gaat hier niet zozeer over de
hoogte van het bedrag of om het
doel: het op gang krijgen van de
economieën en het ondersteunen
van investeringen. De Commissie
wil hiervoor 750 miljard euro uit
trekken, die ze wil lenen op de ka
pitaalmarkt. Volgens Commissie
voorzitter Ursula von der Leyen is
dat geen probleem, want de kre
dietwaardigheid van de Commis
sie is 'zeer hoog'.
In het plan van de Commissie is
een derde van dat bedrag beschik
baar voor leningen. Landen die,
onder voorwaarden, geld lenen uit
dat fonds, moeten het later terug
betalen.
De rest, 500 miljard dus, wordt
verstrekt in de vorm van subsidies
en hoeven met te worden terugbe
taald. Althans, niet door de getrof
fen landen, maar uiteindelijk na
tuurlijk wel aan de kredietver
strekkers. Wat de Commissie be
treft, moet dit gebeuren in de peri
ode tussen 2028 en 2058. Dit moet
dan worden opgenomen in toe
komstige begrotingen.
Wat vindt Nederland
hiervan?
Nederland heeft nog een paar
dringende vragen, zoals dat heet in
onderhandelaarstaal. Volgens een
Brusselse bron moet vooral duide
lijk worden waar al dat geld heen
gaat, hoe het wordt besteed en wie
daarover gaat besluiten. Als je als
EU geld gaat uitgeven, zo is de re
denering, dan doe je dat niet door
eerst ja te zeggen en vervolgens
maar te zien wat ervan komt. ,,Dat
valt niet uit te leggen aan de belas
tingbetaler.'' Wat ook niet uit te
leggen valt: dat landen als Italië en
Spanje blijven zeggen dat ze graag
heel veel geld willen en dat alles
dan wel goed komt. Het standpunt
van Nederland is heel helder en is
ook niet veranderd: ,,We zijn niet
tegen geld uitgeven, maar wel als
we niet weten wat ermee ge
beurt.'' Ook vindt Nederland het
niet oké als de geleende miljarden
pas worden terugbetaald vanaf
2028. De dip waarin Europa nu zit
is scherp, zo klinkt het, maar zal
niet lang duren. Waarom dus niet
zo snel mogelijk beginnen met
terugbetalen?
Wat vinden andere
landen ervan?
Dat verschilt. Sommige zijn het
met Nederland eens, andere ver
schuilen zich achter Nederland,
weer andere gooien met termen
variërend van 'asociaal' en 'niet-
solidair' tot 'weerzinwekkend' en
'totaal onacceptabel'. In verschil
lende landen zijn media op zoek
gegaan naar de 'aard van de Neder
lander'. Zo vroeg de Belgische
krant De Standaard zich af waarom
de Nederlanders de vrekken van
Europa zijn. Het Duitse Die Zeit
schrijft over het 'koude nee' van
Den Haag. De Franse president
Macron vreest zelfs dat Nederland
met zijn 'koppigheid' de toekomst
van Europa en de Europese Unie
op het spel zet.
Komen de leiders er
vandaag al uit?
Nee. Deze bijeenkomst is vooral
bedoeld om elkaars nieren te proe
ven. Natuurlijk is er de afgelopen
tijd al wel veel onderling contact
geweest. Ook Nederland heeft met
een aantal landen al overlegd.
Maar het is nu voor het eerst dat de
leiders van alle 27 lidstaten bij el
kaar zijn. Elk van hen mag uiteen
zetten hoe hij of zij tegen de plan
nen van de Commissie aankijkt.
Charles Michel, de voorzitter van
de Europese Raad, gaat aan de
hand hiervan vervolgens proberen
een zogenoemde 'negotiation box'
te maken, een raamwerk voor de
echte onderhandelingen. De druk
ligt nu dus weer even bij de Belg.
vrijdag 19 juni 2020
GO
M De Duitse
bondskanse
lier Angela
Merkel in
gesprek met
minister-presi
dent Mark
Rutte en
bondskanse
lier Sebastian
Kurz van Oos
tenrijk, op
20 februari,
vlak voor de
coronacrisis
uitbrak.
FOTO BLOOMBERG
De dans om de Europese
miljarden is begonnen
Mark van Assen
Brussel
