WERK
Een robot voelt niet
als bedreiging
Online drukker
Twee boeken met tips
18
Je brein op het werk
WAT DOET EEN...
Al videobellend worstelden vele thuiswerkers
zich de afgelopen drie maanden door. Het is tijd
om de balans op te maken: welke lessen kunnen
we trekken uit al die weken online vergaderen en
presenteren en het houden van digitale
conferenties?
Neuropsycholoog Chantal
van der Leest bekijkt onze
gedragingen op de werkvloer:
wie of wat bepaalt onze
dagelijkse beslissingen?
A fgelopen jaren heb
ik mijn portie aan
reorganisaties wel
gehad. Hoewel ik
\tot nu toe aan de
goede kant van het mes zat dat
in de organisatie werd gezet,
vond ik het een lijdensweg.
Maandenlang onzekerheid
onder collega's: mag ik blij
ven? En daarna de lawine aan
afscheidsborrels. We hebben
veel tranen op de gemengde
borrelnootjes geplengd.
We zijn voorlopig nog niet
klaar met reorganiseren, want
de robots komen. Slimme
technologie kan ervoor zorgen
dat onze werkvloer er totaal
anders uit komt te zien en je
baan misschien overbodig
wordt. Voor veel mensen een
voelbare dreiging voor de
toekomst van hun functie.
Toch reageren mensen
helemaal niet zo emotioneel
als hun eigen werk wordt
geautomatiseerd, zo vertelde
een reorganisatiemanager me
laatst verbaasd. Werknemers
zijn dan vaak geïnteresseerd in
het traject en helpen zelfs mee
hun eigen baan overbodig te
maken. Iets waar ze niet
bepaald happig op zijn bij
normale reorganisaties, waar
de emoties vaak hoog oplopen.
Dat is toch niet heel vreemd,
zo blijkt uit onderzoek van de
Technische Universiteit van
München en de Erasmus
Universiteit Rotterdam. We
vinden het idee dat machines
alles overnemen maar niks.
Maar wanneer het gaat om
onze eigen baan, worden we
liever vervangen door artificial
intelligence dan door een echt
mens. Mensen vergelijken
zichzelf niet met machines,
wanneer ze vervangen wor
den door AI is dat geen bedrei
ging voor hun eigenwaarde.
zo emotioneel kunnen zijn is
niet alleen omdat mensen weg
moeten, maar ook omdat hun
werk blijkbaar door iemand
anders uitgevoerd kan worden
en nog beter ook. Hun ego
krijgt een flinke knauw. Als
blijkt dat een computer je
werk sneller kan uitvoeren,
ach ja, dat zegt niks over jou
en hoe je functioneert.
Al met al een reden om niet te
bang te zijn voor oprukkende
technologie. Steeds meer ex
perts geloven dat mensen niet
overbodig worden, maar zij
aan zij gaan werken met
slimme technologie. Onze
banen worden vooral anders.
Onlangs zat schrijver en
dagvoorzitter Richard
Engelfriet in een
conferencecall met een
advocaat. De advocaat
belde in vanuit de roze unicorn-
kamer van zijn dochter. ,,Hoe hoog ik
de advocaat ook had zitten, daarmee
ging toch iets van zijn overtuigings
kracht verloren", zegt Engelfriet. Of
dat erg is? Dat is een tweede. ,,Ik vind
vooral dat mensen er met elkaar over
na moeten denken en daarin
bewuste keuzes moeten maken."
Samen met debattrainer Gijs
Weenink schreef hij de afgelopen
maanden in sneltreinvaart het boek
Ben ik in beeld?, waarin aan de hand
van verschillende stellingen de
voor- en tegenargumenten van
online vergaderen bloot worden
gelegd. ,,We willen niets opleggen,
hebben geen gouden tips, maar
willen mensen inspireren om zelf na
te denken over hoe ze overkomen en
wat de effecten zijn." Hij lacht: ,,Toen
Gijs en ik in een radio-uitzending
zaten, had hij een pak aan. Ik een
oude spijkerbroek en een T-shirt. Wij
kunnen erom lachen, maar normaal
gesproken voer je daar op kantoor al
een gesprek over met elkaar."
Streepjes en ruitjes
Communicatietrainer Serge van
Rooij heeft soortgelijke bevindingen.
,,Als je als manager serieus wil over
komen, kan het helpen om dezelfde
kleding te dragen als bij een fysieke
presentatie", zegt Van Rooij, die
regelmatig mensen ziet presenteren
in hun 'thuiskloffie'. Een ander
advies: kleding met streepjes of
ruitjes kun je beter in de kast laten
liggen. In beeld gaan die lijntjes
namelijk bewegen. ,,Een recept voor
afleiding.''
Van Rooij schreef een algemeen
boek over presenteren, dat in maart
verscheen: Waar laat ik mijn handen?
Na de uitbraak van corona voegde hij
er een uitbreiding aan toe. ,,Ik kreeg
ineens veel vragen over online
presenteren die ik voorheen niet
kreeg." Reden om een extra boekje te
schrijven met tips daarvoor, vond hij.
,,Heel veel principes komen overeen,
maar er gelden toch ook wat andere
wetten. Als je je publiek niet betrekt
en geen contact maakt, wordt het
effect nog wat pijnlijker. Mensen
checken gewoon uit, terwijl je niet zo
snel uit een zaal weg zou lopen."
Online gaan mensen nog sneller in
de 'Netflixmodus' dan wanneer ze
een offline presentatie bezoeken.
,,Mensen worden wat passiever",
vervolgt Van Rooij. Dat betekent dat
het nóg belangrijker is dat je een kort
en krachtig verhaal hebt. ,,Je moet je
realiseren dat je iets brengt dat
interessant is voor het publiek. Dat
klinkt als een open deur, maar
mensen die presenteren vergeten dat
regelmatig." Denk aan de manager
die een mededeling er plompverlo
ren in gooit, zonder het proces te
delen. Of andersom: iemand die het
hele proces tot in detail uitlegt.
,,Toehoorders willen weten wat het
voor hen betekent."
Camerawerk
Ook goed camerawerk is makkelijker
gezegd dan gedaan. ,,Veel mensen
zetten hun camera uit tijdens het
presenteren, onder het mom van 'ik
zie mijn publiek ook niet'. Dan wordt
het een soort telefoongesprek." Van
Rooij adviseert daarom om altijd je
camera aan te zetten, te zorgen voor
goede belichting - bijvoorbeeld
daglicht dat van voren komt - en
ervoor te zorgen dat je ogen te zien
zijn.
Oogcontact is cruciaal bij online
presenteren. Zorg dus dat je ogen
goed zichtbaar zijn door je laptop op
ooghoogte te zetten en in de lens te
kijken. ,,Ik maak het venster van het
donderdag 18 juni 2020
GO
De reden dat reorganisaties
JOKE DE SWART (48) is online drukker bij
Reclameland.
Lijkt dit je wat?
Kijk voor vaca
tures op de
site van deze
krant bij /werkt
Wat houdt je functie in?
,,Ik sta achter de flatbedprinter, waar we onder
meer vlaggen mee bedrukken. Ik zorg dat het
ontwerp van de klant er netjes op komt.''
Wat vind je het leukst aan je werk?
,,Je begint met blanco materiaal en daar maak
je iets moois van waar anderen blij mee zijn.''
In samenwerking met Nationale Vacaturebank
Zo spat je
van het
scherm af
MARLOE VAN DER SCHRIER
