|fc
I
Crisis slaat hardst
toe op platteland,
minder in Randstad
Intrekking reisbeperkingen
leidt niet tot meer vliegen
ECONOMIE 17
theaters, bezoekers en medewerkers klaar
hSMw'mwW
flAHK^tJaL
HH wi
•MB
zwkkJEim
In de zoektocht naar oplossin
gen bundelt Stage Entertainment
in Nederland de krachten met
Mojo en ID&T, twee andere enter-
tainmentreuzen. ,,Samen hebben
we een half miljard omzet, dat gaat
om 6,7 miljoen tickets per jaar. We
lopen tegen dezelfde problemen
aan en kunnen voordeel halen uit
samenwerking. Al was het maar
voor het collectief inkopen van
mondkapjes en hygiëneproduc-
ten. Samenwerking is ook handig
richting de politiek, die we nodig
hebben. Het probleem is dat onze
sector in de perceptie van de poli
tiek hoort bij cultuur, terwijl onze
bedrijven eerder thuishoren bij
Economische Zaken. Inmiddels
hebben we daar gelukkig ook
goede contacten.''
Een van de belangrijkste lessen
uit de coronacrisis: wees voorbe
reid op het onverwachte. ,,Wat als.
Daarmee moet je dus altijd reke
ning houden. Wij hadden het aan
begin van de crisis toevallig goed
voor elkaar, omdat Italië op ons
voorliep en het theater van Stage
daar al dicht moest. Op de donder
dag dat dat hier ook werd aange
kondigd, hadden we net drie sce
nario's klaar. Het eerste was het
verlies van de halve omzet, het
tweede was drie maanden dicht,
het derde een halfjaar dicht.
,,We gingen meteen aan de slag
met het derde. Ik zat diezelfde
donderdag 's avonds met viroloog
Ab Osterhaus aan tafel bij Opi, hij
fluisterde mij in dat we ervan
moesten uitgaan dat dit wel een
halfjaar zou gaan duren. We kon
den maar beter van het meest ne
gatieve uitgaan.''
Uitdagingen
Een van de uitdagingen die zich
aandienden, was het personeel bij
elkaar zien te houden. ,,Onze
mensen werken op verschillende
plekken en er zitten ook veel men
sen bij met tijdelijke contracten, of
oproepkrachten. We hebben tot
begin april de zzp'ers financieel
extra gesteund, maar dat kunnen
we niet blijven doen, we moeten
Om beide partijen
te beschermen zullen
contracten meer
voorbehouden
gaan bevatten
ook aan ons bedrijf denken.''
Een voordeel voor de kostenbe
heersing zijn de aflopende con
tracten van voorstellingen. Lazarus
eindigde eind mei, Anastasia op 2
augustus. Toekomstige contracten
zullen er door de lessen van co
rona anders gaan uitzien, ver
wacht Verlinde. ,,We hebben daar
zelfs nu al ervaring mee opgedaan.
De musical Aladdin, de opvolger
van Anastasia, is uitgesteld en we
hebben nu anders dan gebruikelijk
geen data vastgelegd. Om beide
partijen te beschermen, zullen
contracten meer voorbehouden
gaan bevatten.''
Verlinde, die momenteel in Den
Haag ook lobbyt voor overheids-
compensatie voor de salarissen na
1 oktober, werkt intussen gestaag
door vanuit zijn huis. Zijn nor
maal zo geliefde theaters mijdt hij
het liefst. ,,Kom ik daar, dan voel ik
pas echt de pijn. Ik weet dat in het
Beatrix Theater het decor van Tina
nog op het podium staat, dat zoek
ik niet op. Ik ben wel in het DeLa-
Mar geweest toen daar een clip
voor Heroes werd opgenomen door
de cast van Lazarus. Zag ik daar
Thomas Cammaert (acteur, red.)
alleen op het podium staan te zin
gen voor een lege zaal. Dat is heel
emotioneel. Dan vraag je je af: wat
is hier gebeurd? Zo'n ervaring zal
een restauranthouder ook hebben
gehad in zijn lege zaak. Hoe heeft
dit kunnen gebeuren?''
Dat blijkt uit de regionale groei
prognoses van de Rabobank. De
bank vergeleek de economische im
pact van de crisis op de verschil
lende regio's. En daar komen grote
verschillen uit. Landelijk verwacht
de bank een economische krimp
van bijna 6 procent voor dit jaar.
Maar in de zwaarst getroffen re
gio's, zoals het noorden van Gro
ningen of Zuid-Limburg, is de
krimp meer dan 7 procent. In de re
gio's Utrecht en Den Haag is de
krimp juist weer minder dan ge
middeld. Ook Noord-Drenthe en
de kop van Noord-Holland sprin
gen er gunstig uit.
De bank heeft gekeken naar de
economische structuur van de re
gio. Bepaalde bedrijfstakken, bij
voorbeeld de horeca en de handel,
worden zwaarder getroffen door de
crisis dan zakelijke dienstverleners
als makelaars of accountants. Zo is
de krimp voor de horeca 41 procent
dit jaar, terwijl voor de handel een
krimp van 7 procent wordt ver
wacht.
Maar niet elke sector draagt even
veel bij aan de economie. Zo is de
horeca goed voor 2 procent van het
nationaal product, evenals de land
bouw. De handel daarentegen be
slaat 13 procent van de economische
activiteit. Een krimp van 1 procent
in de handel telt dus veel zwaarder
dan een krimp van 1 procent in de
horeca.
Niet alle sectoren van de econo
mie krimpen bovendien. Zorg bij
voorbeeld, blijft ook in de crisis
groeien. Ook onderwijs heeft wei
nig last van de crisis. Misschien
zelfs wel voordeel, want jongeren
studeren vaker door als de kans op
een baan klein is. En dat is gezien de
oplopende werkloosheid zeker het
geval. Een regio met universiteiten
en hogescholen en goede zorgvoor
zieningen zal dus minder last van
de crisis hebben dan een voorna
melijk agrarische regio.
De structuur van de economie
werkt bijvoorbeeld nadelig uit voor
het noorden van Groningen. Die re
gio is erg gericht op energievoorzie
ning. En de vraag naar energie loopt
juist terug door de crisis. In het zui
den van Limburg is juist veel indus
trie en die wordt ook stevig geraakt
door de crisis.
Tot slot hebben de onderzoekers
nog gekeken naar het onderne
mingsklimaat in een regio. Hoe is
de kwaliteit van de beroepsbevol
king, welke voorzieningen zijn er in
een regio en is er een goed woon-
en werkklimaat? Dat soort factoren
speelt een belangrijke rol voor de
groei van regio's, meer nog dan de
structuur van de economie, zeggen
de onderzoekers van de Rabobank.
Dan blijkt bijvoorbeeld dat het
westen van het land voordelen
biedt. Er zijn goede voorzieningen
en er zijn veel hoogopgeleide werk
nemers. Voeg daarbij dat veel men
sen graag in de stad wonen en het is
duidelijk dat de economie daar een
goede uitgangspositie heeft.
Toch verklaart dat niet alle ver
schillen, geven de onderzoekers
toe. Een mogelijke verklaring dat
stedelijke regio's het beter doen, is
het feit dat veel mensen in de stad
een beroep hebben waarbij ze kun
nen thuiswerken. Daardoor blijft
de economische activiteit op peil.
Sectoren waar mensen fysiek op
het werk moeten zijn, bijvoorbeeld
de industrie, hebben meer last van
de beperkende maatregelen.
BERLIJN Het schrappen van de
meeste reisbeperkingen die we
gens het coronavirus zijn inge
steld, brengt de klanten niet
snel terug bij de Europese
luchtvaartmaatschappijen. In
Duitsland bieden luchtvaart
maatschappijen bijvoorbeeld
slechts 14 tot 15 procent van hun
capaciteit aan en dat is volgens
voorzitter Matthias von Ran-
dow van de vereniging van de
Duitse luchtvaart 'een moedig
aanbod'. Gevreesd wordt dat er
nog steeds vliegtuigstoelen leeg
blijven. Van Randow denkt dat
de vraag slechts stap voor stap
zal stijgen en dat het belangrijk
is dat de reisbeperkingen we
reldwijd snel worden ingetrok
ken. In de luchtvaartsector
wordt betwist dat het risico in
vliegtuigen op verspreiding van
het coronavirus groot is. In de
toestellen wordt de lucht ver
verst en gezuiverd, en virussen
zijn niet nieuw. Het coronavirus
is als elk ander virus, zegt Vol-
ker Thum van het verbond van
de Duitse lucht- en ruimte
vaartindustrie. Thum zegt dat
in vliegtuigen luchtfilters en
zuigers zijn die de lucht elke
twee tot drie minuten zuiveren.
maandag 15 juni 2020
GO
JW®BB
iMP
in.
sen in Utrecht en 900 in Scheve-
ningen. We willen in de zalen een
rij vrij houden en een rij vullen
met behulp van tussenschotten,
zodat je met je eigen groepje naar
een voorstelling kunt.''
De coronacrisis raakt elke regio
van Nederland, maar niet elke
regio even hard. Het lijkt er op
dat regio's aan de randen harder
getroffen worden, de Randstad
juist minder.
Peet Vogels
Utrecht
De krimp voor de horeca is
41 procent dit jaar, terwijl voor
de handel een krimp van 7 pro
cent wordt verwacht.
