Verwen wilde bijen met planten die van hier komen
Honingbijen zijn
enorm io het voordeel
ten opzichte van wilde
bijen, waaronder
ook hommels'
De wilde bij heeft het zwaar en dat komt niet alleen
door het groeiend aantal hobby-imkers met hun
honingbijenvolken. Gek op tuincentra als wij zijn,
kopen we namelijk ook planten die wilde bijen
helemaal niet lusten. Wist u dat?
Wat kun je zelf doen
22
Uit de lavendelstruik klinkt
zacht gezoem. Bijen vlie
gen af en aan, aangetrok
ken door de nectar in de
bloemen. Een wilde bij,
een andere soort dan de honingbij,
komt voorbij en maakt een noodstop
op het paars. Lavendel is eigenlijk
niet zijn ding, maar hij vindt niet zo
veel van zijn gading in de omgeving.
De wilde bij is een fijnproever als
het op bloemen aankomt. Hij eet het
liefst van planten die van oudsher in
Nederland voorkomen, zoals wilde
akelei, korenbloem en kaasjeskruid.
Dat aanbod is schaars geworden: veel
natuurgebied is verdwenen en tui
nen staan boordevol planten die uit
verre gebieden zijn ingevoerd. Soms
staan er in een gebied kasten van
imkers met honingbijen die een deel
van zijn voedsel wegkapen. Ook de
hommel, die tot de wilde bijen be
hoort, heeft daar last van.
Honingbijen zijn enorm in het voor
deel, weet dierenarts en insectenlief
hebber Pieter Haringsma (52) uit
Delft. Dat grote voordeel is niet al
leen getalsmatig. Behalve dat een
nest met enkele honderden hommels
het in de voedselstrijd al snel moet
opnemen tegen minimaal honderd
duizend bijen van een imker, hebben
die honingbijen ook veilige huisves
ting en kunnen ze in de winter over
leven op een voorraad suikerstroop
van de eigenaar. Dat geeft ze een ster
kere start in het voorjaar.
En het aantal bijenhouders groeit.
Toen jaren geleden bekend werd dat
veel bestuivers stierven, zijn duizen
den mensen een cursus gaan volgen
om hobby-imker te worden. Stond
het ledenaantal van de Nederlandse
Bijenhoudersvereniging (NBV) in
2012 op 6000, dit jaar zijn dat er 8000.
In de gebieden waar de honing
bijen de overhand krijgen, overleven
de wilde bijen moeilijker. Zo sloeg
Staatsbosbeheer vorig voorjaar alarm
toen zo veel kasten in de buurt van
de Biesbosch stonden opgesteld dat
de wilde soortgenoten verdrongen
dreigden te worden. Sindsdien is in
dat gebied een limiet ingesteld waar
mee het overschot aan honingbijen
is aangepakt.
Minder zaden
Ook voor de plantenwereld brengt
dat risico's met zich mee. Zoals
woordvoerder Joke Bijl van Staats
bosbeheer in een eerder interview
zei: ,,Als de honingbij in groten ge
tale zou afnemen dan verdwijnen er
niet zomaar plantensoorten. Als de
wilde bij en andere bestuivende in
secten verdwijnen, dan zien we wel
dat er bepaalde planten en gewassen
verloren gaan.'' Uit een Spaanse stu
die op Tenerife bleek dat als de ho
ningbij overheerst, de kwaliteit van
de bestuiving in de natuur daalt en
planten minder zaden produceren.
Haringsma heeft als groot insec
tenliefhebber ('zeg maar insectofiel')
de Britse hoogleraar biologie Dave
Goulson (55), die is gespecialiseerd
in het behoud van hommels wereld
wijd, uitgenodigd om een lezing in
Nederland te komen geven. De bij
eenkomst is vanwege corona door-
4 TIPS
begonia's en petu
nia's op het balkon
eens door gewilde
bijenplanten. Ver
mijd bloemen waar
van de meeldraden
en stampers door
kunstmatige selec
tie vervormd zijn tot
bloemblaadjes.
Denk aan madelief
jes, paarden- en
boterbloemen. Laat
ze staan. Paarden-
bloemen zijn ook
rustplekken voor
zweefvliegen die
luizen opeten!
Ar\
geschoven naar maart volgend jaar.
Goulson, auteur van onder meer
De tuinjungle en Vlucht van de hom
mel, legt uit wat er nog meer kan
worden gedaan om bijvoorbeeld het
vosje, de metselbij, de aardhommel
en 359 andere bijensoorten bij te
staan. Of de vele andere bestuivers,
want ook vlinders, motten, wespen,
kevers en vliegen helpen bij dat
werk. ,,Ze zijn allemaal belangrijk en
hebben allemaal onze hulp nodig'',
stelt Goulson. ,,Wat je zelf kunt
doen, zeker als je imkert, is bloemen
zaaien of planten. Je helpt mee door
te zorgen dat er voldoende bloemen
in je buurt groeien.''
Kwetsbaar
,,Wilde bijen, waaronder hommels,
zijn kwetsbaar als ze te weinig voed
sel vinden'', vult Haringsma aan. ,,Zij
leggen nauwelijks voorraad aan en
zijn afhankelijk van een doorlopend
aanbod van geschikte bloemen in de
seizoenen.''
De meeste planten zijn geschikt
om deze bestuivers te helpen. Het
kan al helpen om een kruidentuin
aan te leggen op het balkon of in de
tuin. Insecten zijn gek op katten-
kruid, marjolein, tijm en rozemarijn.
En kijk eens welke wilde bijensoor
ten in je buurt voorkomen, zodat je
hun lievelingsplanten kunt aan
schaffen. Zeldzame en bedreigde
soorten kunnen dan gemakkelijker
aan voedsel worden geholpen.
,,Zaai of plant bij voorkeur de bloe
men die van oudsher in Nederland
voorkomen'', zegt Haringsma. De rij
is eindeloos lang: heemst, akelei, ko
renbloem, inkarnaatklaver, blauwe
knoop, klokjes, beemdkroon, konin-
ginnekruid, inheemse wolfsmelk.
,,Er zijn kwekerijen in Nederland die
daarin zijn gespecialiseerd. En wat
ook enorm helpt, is nestgelegenheid
aanbieden. Maak of koop bijvoor
beeld een bijenhotel. Of hang bosjes
bamboe of rietstengels op.''
Imker Lydia Knop (63), bestuurslid
van de Bijenteeltvereniging Beem-
ster en omstreken, zaait elk jaar zo
ZATERDAG 13 JUNI 2020 GC
Ook bijen roepen: 'Dat lust
YILDIZ CELIE
Wees voorzichtig
met bestrijdings
middelen. Alleen al
de werkzame stof
fen in een vlooien
band voor een hond
of kat bevat vol
doende gif om dui
zenden bijen te
doden.
Offer wat tegels
in je tuin op om de
natuur boven en
onder de grond te
ondersteunen.
Plant inheemse
bloemen in je tuin
of op het balkon.
Win advies in bij het
tuincentrum of zoek
via google. Vervang
Wat wij onkruid
noemen, kan een
wegrestaurant zijn
voor bestuivers.
