RACISME in de Verenigde Staten
BLACK
LIVES
MATTER
p
Een pandemie en een golf aan protesten
hebben het nog eens pijnlijk blootgelegd:
er zijn twee Amerika's. Zwarte Amerikanen
blijven tweederangsburgers. ,,Zo is het
systeem ontworpen.''
Htm
[MKE® - v
'Het is
alsof deze
mensen
hun leven
lang tegen
een storm
van 100
kilometer
per uur
inrennen'
15
KARLIJN VAN HOUWELINGEN
Racisme kan dodelijk
zijn, weet professor
Sherman James. Al in
de jaren 70 begon hij
onderzoek te doen
naar de gezondheidseffecten van
discriminatie onder zwarte Ame
rikanen. James was toen een jonge
psycholoog, opgegroeid in het
South Carolina van de jaren 50 -
hij wist hoe het leven was in het
gesegregeerde zuiden van de VS.
Zwarte mannen kregen er op op
vallend jonge leeftijd te maken
met hoge bloeddruk en hartpro
blemen. James begon hen te inter
viewen, en vond een patroon. Hun
pogingen het hoofd te bieden aan
politieke en economische onder
drukking zorgden voor zoveel
stress, dat het fysieke gevolgen
had.
,,Het is alsof deze mensen hun
leven lang tegen een storm van
100 kilometer per uur inrennen,
terwijl anderen wind van 10 kilo
meter per uur voelen. Ze krijgen te
maken met veel meer fysieke slij
tage. Hun bloedsomloop verzwakt
eerder, hun immuunsysteem ver
zwakt eerder, vergeleken bij witte
mensen die leven met de hulp van
institutionele middelen die met
voorkeur aan hen zijn toegewe
zen'', vertelt James.
Zijn werk is nog altijd actueel,
nu woede over racisme de VS in
zijn greep houdt. De protesten zijn
N0
SERVE
in gang gezet door dodelijk geweld
van een agent die gefilmd werd,
maar het meeste racisme gaat niet
viraal. Aan acht van de tien meest
voorkomende doodsoorzaken
sterven zwarte Amerikanen vaker
dan hun witte landgenoten.
Zwarte mensen stierven in de VS
2,5 keer vaker aan het coronavirus.
Als ze te maken hadden met de
zelfde sterftecijfers als hun witte
landgenoten, zouden 13.000 levens
gespaard zijn.
Zwarte Amerikanen werden
minder serieus genomen door art
sen. Als ze hoestten en koorts had
den kregen ze minder vaak een co
ronatest dan witte patiënten met
dezelfde symptomen, vond een re
cente studie. Maar structurele on
gelijkheid speelt een grotere rol.
,,Je kunt bijna een directe stippel
lijn trekken van de onderdruk
kende krachten in onze politieke
en economische systemen, via ho
ger risico op stress- en armoede-
gerelateerde ziekten, naar de
corona-epidemie'', stelt Sherman
James.
Welvaartskloof
Sinds de jonge jaren van de ra-
cisme-professor is géén vooruit
gang geboekt, waarschuwden drie
economen twee jaar geleden al in
een vernietigend rapport voor de
federale bank van Minneapolis. In
1968, het jaar waarin Martin Lu-
ther King werd vermoord om zijn
pogingen de positie van zwarte
Amerikanen te verbeteren, had
een doorsnee zwart middenklas
segezin in de VS 6674 dollar aan
bezittingen, volgens de Survey of
Consumer Finances. Een verge
lijkbaar wit gezin had 70.786 dol
lar.
Sindsdien verkoos de VS een
zwarte man tot president en wer
den Oprah Winfrey, Michael Jor
dan, Kanye West en Jay-Z miljar
dair, maar de kloof tussen de wel
vaart van doorsnee zwarte en
witte families werd procentueel
gezien alleen maar groter. In 2016
bezat een typisch wit middenklas
segezin 149.703 dollar - de waarde
van een klein huis. Een vergelijk
baar zwart middenklassegezin
bleef achter met 13.024 dollar -
niet meer dan de waarde van een
auto.
Het is een eeuwenoude kloof,
gecreëerd toen generaties gevan
gen gehouden zwarte mensen
geen enkele beloning kregen voor
het oogsten van katoen of tabak.
Na afschaffing van de slavernij in
1865 werd het verschil in stand ge
houden met segregatie, terreur en
overheidsbeleid. De 40 hectare
grond die in de VS vrijgemaakte
slaven was beloofd ter compensa
tie kwam bijvoorbeeld nooit -
witte slavenhouders kregen wel
een vergoeding voor verlies van
hun 'bezit'. Zwarte Amerikanen
kregen juist te maken met allerlei
wetten die hen tot in de jaren 60
expliciet kansen ontzegden.
Ze mochten in South Carolina
aanvankelijk bijvoorbeeld alleen
in de landbouw of het huishouden
werken, moesten op straffe van
dwangarbeid wurgcontracten met
werkgevers tekenen, en mochten
niet in witte wijken met betere
voorzieningen wonen, of naar
scholen waar witte kinderen het
beste onderwijs kregen. Wie het
onder die omstandigheden toch
wist te maken, kon met geweld te
maken krijgen. Een woedende
witte menigte verwoestte in 1921
in Tulsa, Oklahoma, een bloeiend
zakendistrict dat gold als 'zwart
Wall Street'.
De Amerikaanse overheid sloot
zwarte mensen lang actief uit van
sociale programma's. Het grootste
effect had redlining. Zwarte bewo-
GO ZATERDAG 13 JUNI 2020
Zwart en
wit in de VS:
de kloof die
maar niet
te dichten is
pTrlaJ SJk'"lM'r
LIV>'
"''.li*
jg* 'Tr «nT 1&5S
- "V* j
LEES VERDER OP PAGINA 16
