Aad was jarig toen hij in coma lag: 'Ik was ineens 69'
mm
I
4
'Ik kon niet
bewegen - al mijn
spieren waren
heel slap - en niet
reageren zoals ik
wilde'
'Gelukkig had ik lieve verpleeg
kundigen. Dan vroeg ik of ze even
naast me wilden komen zitten en mijn
hand wilden vasthouden'
het zwart geworden. Pas vijf we
ken later werd ik weer wakker.
Heel vreemd. Van alles wat er toen
in Nederland speelde, heb ik he-
le-maal niks meegemaakt. De cri
sis was toen op z'n hoogtepunt en
ik maakte er deel van uit. Ik was
zelfs tijdens die periode jarig,
haha. Toen ik bijkwam, was ik
ineens 69."
Hoop en vrees
Ondertussen balanceerde zijn fa
milie tussen hoop en vrees. Het
wrange was dat zijn vrouw Lennie
ook Covid-19 opliep. „Gelukkig
had ik maar milde klachten", ver
telt ze. ,,Van benauwdheid en
koorts heb ik geen last gehad. Die
eerste week van zijn tijd op de in
tensive care is wel een beetje langs
me heen gegaan. Toen ik zelf wat
hersteld was, kreeg ik natuurlijk
wel veel mee. Ik mocht niet op be
zoek - de ic was helemaal afgeslo
ten - en mocht alleen bellen en vi
deobellen met de verpleging. Dan
zag ik Aad via mijn telefoon sla
pen. Soms zeiden de verplegers of
artsen wel tegen me 'we hopen
niet dat we u vannacht moeten
bellen omdat het ineens slechter
gaat' of 'we zien het somber in'.
Tja, dan heb je het niet breed."
,,Kijk, er gaat altijd heel veel aan
dacht uit naar de Covid-patiënten,
terwijl de familie buiten beeld
blijft", haakt Aad in. ,,Dat vind ik
niet eerlijk. Mijn vrouw heeft alles
meegekregen en in spanning geze
ten. Voor haar was die periode na
tuurlijk heel zwaar. Ik heb tot eind
april niks gemerkt."
Opeens hoorde Ronkes gelui
den. Langzaam deed hij zijn ogen
open. ,,Ik merkte dat alles aan het
begin nog heel moeilijk ging", ver
telt hij. ,,Mijn lichaam deed niet
wat mijn hoofd wilde. Ik kon niet
bewegen - al mijn spieren waren
heel slap - en niet reageren zoals ik
wilde. Ik had ook veel last van
slijm in mijn luchtpijp. Dat kon ik
niet eens ophoesten. Dan moest de
verpleegkundige met zo'n zuiger-
tje in mijn mond."
Paniekaanvallen
Ook mentaal had Ronkes het in
die eerste periode zwaar. Hij had
last van paniekaanvallen. ,,Ik had
in mijn hoofd - en ik weet totaal
niet of het waar is - dat er ooit ie
mand in mijn nabijheid had ge
zegd: 'Zullen we stoppen met be
handelen?' Vooral 's avonds als het
donker werd, speelde dat op. Dan
merkte ik dat ik ging denken:
'Goh, wat zouden ze vannacht met
me gaan doen?' Gelukkig had ik
lieve verpleegkundigen. Dan vroeg
ik of ze even naast me wilden ko
men zitten en mijn hand wilden
vasthouden. Dan zakte die paniek.
A1 hadden ze het druk, ze bleven
gerust een kwartier bij me. Ik ben
heel dankbaar voor hun werk op
de ic. Ik ben blij dat ze altijd voor
me zijn blijven knokken."
Na in totaal zeven weken in
Zorgsaam, waarvan zes op de ic en
één op de longafdeling, werd Ron
kes overgeplaatst naar het achter
het Adrz in Goes gelegen revalida
tiecentrum. Alleen daar kunnen
Zeeuwse ex-coronapatiënten wor
den opgenomen. In totaal nam
Lindenhof er zes op. Vier van hen
zitten er nu nog steeds.
Verslikken
„Wat we hier doen, is puur maat
werk", legt revalidatiearts Sascha
Groeneweg uit. „We hebben wel
een standaardprotocol voor
de therapie, maar wat er
precies gebeurt
hangt af van wat
de patiënt aan
kan en wat z'n
behoeftes zijn.
Meneer Ron
kes vond het
goed kunnen
slikken heel
belangrijk.
Daar gaat dan
meer aandacht
naartoe. Ande
ren richten
zich op het zo
snel mogelijk
weer kunnen lo
pen. Natuurlijk
kijken we hier naar
alle facetten van het
beter worden, maar
iemands persoon
lijke doelen wegen
we daarin zwaar
mee."
Ronkes: „Ik wilde
dus weer normaal
kunnen eten, zonder
me te verslikken. Ik
heb daar met de lo
gopedist aan ge
werkt." Groene
weg: „Het gevaar
met grote stukken
eten is dat je je
verslikt en dat er
eten via de ver
keerde buis in de
longen terecht
komt. En het laat
ste watje wilt
hebben, is dat
een ex-Covid-pa-
tiënt dat over
komt en een
longontsteking
erbovenop
krijgt. Dus we
zijn hier heel
voorzichtig.
Maar er zit wel een opbouw in wat
weer mag."
Sommige stappen gaan snel, op
andere verbeteringen moeten pa
tiënten langer wachten. Nadat
mensen vanwege het coronavirus
lang in het ziekenhuis hebben ge
legen, verblijven ze vier tot acht
weken in een revalidatiekliniek.
Ronkes wordt waarschijnlijk ko
mende vrijdag uit Lindenhof ont
slagen. Hij kan dan poliklinisch in
Zeeuws-Vlaanderen verder re
valideren. „Je moet reke
ning houden met
een herstel van zes
maanden tot een
jaar", geeft
Groeneweg
'i i&y m "Zo lan8
duurt het
voordatje
kunt zeggen:
'Ik ben weer
in een stabiele
fase'. In het be
gin gaat de voor
uitgang het
hardst; in een
paar weken gaan
mensen hier van
heel slecht naar re
delijk zelfstandig
functione-
-
ZATERDAG 13 JUNI 2020 GO
VERVOLG VAN PAGINA 3
