Scheidsrechters in het Nederlandse betaald
20
Voetbalscheidsrechters zijn meer dan ooit bekende
Nederlanders. Dat vergroot de populariteit van het vak onder
de jeugd, maar leidt óók tot achterdocht, jaloezie en conflicten.
Vandaag deel 1 van een tweeluik: de scheidsrechter als popster.
Column
SJOERD MOSSOU
Dat was gemakkelijker, opperde hij, want in het
midden van ons veldje ligt een trampoline in de
grond. Het gras ligt er als het ware omheen gedra
peerd: dat is lastig zaaien en nog lastiger maaien.
Toch maar niet gezwicht natuurlijk. Ik gunde
onze nationale kunstgraspaus Jan Smit niet het
zoet van een onnodig eigen doelpunt. En nog los
daarvan: mijn vrienden zouden me genadeloos
hebben weggehoond - en terecht.
We hebben in deze krant te veel stukjes over
kunstgras geschreven om ongezien weg te komen
met een plastic voortuin. (Vanmiddag ga ik heel
burgerlijk het gras bijknippen, als een kneus op
mijn buik liggend, half op de trampoline en half in
het struikgewas.)
die jaren is de kunstgrasdiscussie beslecht, nadat
gisteren ook PEC Zwolle aankondigde zijn veld te
gaan vervangen, speciaal ter
ere van de 110de verjaardag
van de club.
Eerder deden RKC, VVV
en ADO Den Haag het
zelfde. Sparta volgt vol
gend jaar, in de Keuken
Kampioen Divisie spelen
Almere City, FC Dordrecht
en Jong PSV al een tijdje
weer op natuurgras, en
Cambuur komt er ook aan.
In de eredivisie blijft al
leen Heracles nog over, de
hardnekkige grondlegger
van het probleem. Eeuwig
trouw zijn ze daar aan de
firma Ten Cate, een bedrijf dat ook het amateur
voetbal overspoelde met stinkende autobanden
korrels.
Op topniveau is het experiment voorgoed mis
lukt. In Europa wordt in geen enkele serieuze
competitie op kunstgras gespeeld, wel op vaak
prachtige hybridevelden, kwalitatief veel beter dan
het al lang achterhaalde kunstgras.
Het was meer dan alleen een romantische of
emotionele kwestie. De overvloed aan kunstgras
in Nederland morrelde aan de essentie van de
sport. Het maakt het spel op geen enkele manier
aantrekkelijker, beter of eerlijker, integendeel juist.
De zogenaamde 'innovatie' diende uitsluitend
een economisch doel. Het bood clubs de mogelijk
heid om twee Bulgaarse linksbacks te kopen in
plaats van eentje - en vooruit: de businessclub kon
er ook een potje op spelen.
Alleen in het amateurvoetbal woedt nog een
kunstgrasdiscussie, maar dat is een andere. Die
gaat veel meer over de gezondheidsrisico's, over de
enorme aanslag op het milieu, met al die duizen
den kilometers niet recyclebaar plastic en rubber.
Ik kan u geruststellen: dit is mijn een-na-laatste
stukje ooit over kunstgras. We hebben gewonnen,
om het plat en populair te zeggen, bovenal dankzij
al die voetballers, voetbalmensen en supporters
die zich hard maakten voor de zaak. Het was een
klein zaakje misschien, zeker in het licht van de
huidige tijd, maar dat geldt voor de meeste dingen.
De vlag kan uit. Over een tijdje nog één keer He
racles genadeloos fileren, dan is het - eindelijk -
mooi geweest met dat kunstgras.
Heracles is
nog over, de
hardnekkige
grondlegger
van het
probleem
Lucratief
contract
Van Dijk
Oproep
Grol aan
politiek
Bas Nijhuis floot deze
week een voetbalwed
strijd tussen een paar
honden. In het satiri
sche programma Even
tot hier deelde de Tukker eerst een
rode kaart uit aan een teckel, en
riep daarna - na een vermeende
overtreding van een hazewind
hond - de hulp in van de VAR.
Dat kon er ook nog wel bij in het
oeuvre van Nijhuis, niet alleen
scheidsrechter betaald voetbal
maar ook eigenaar van een bak
kerswinkel, bestuurslid van een
lokale kinderboerderij, voetbal
analyticus, cabaretier, acteur in
komische filmpjes en schnabbe
laar in het kantinecircuit.
Net als Bjorn Kuipers en bin
nenkort Serdar Gözübüyük bracht
hij een boek uit over zijn leven en
ervaringen. Collega Danny Mak-
kelie lanceerde een kledinglijn
voor scheidsrechters, vernoemd
naar hemzelf: 'DM', compleet met
een eigen logo met zijn initialen.
Onlangs lanceerde de fluitende
politieagent uit Dordrecht opeens
mondkapjes op Instagram, inspe
lend op de coronacrisis, al be
weerde Makkelie al snel daarna dat
het om een 'hack' ging, en verwij
derde hij het bericht. Kevin Blom
deelde in een filmpje gele kaarten
uit aan mensen die zich niet aan
1,5 meter afstand hielden op straat
- en werd daarnaast een ludieke
kebabbezorger: een publiciteits-
stuntje voor een kennis.
In Zeist is het allemaal steeds
nadrukkelijker onderwerp van
discussie, ook op directieniveau bij
de KNVB, maar in deze coronatijd
heeft dat even geen prioriteit. De
vraag die steeds terugkeert: loopt
het intussen niet een beetje de
spuigaten uit? Mannen zoals Frans
Derks, Jan Keizer, Leo Horn en
Dick J ol waren in hun tij d óók be
kende Nederlanders, ze versche
nen ook weleens in een spelpro-
gramma, ze hadden ook (bij-)
banen, maar ze waren toch boven
alles scheidsrechters.
Anno 2020 zijn arbiters quasi-
popsterren geworden, ook dankzij
de keur aan talkshows en voetbal
programma's die hen een podium
bieden, en dankzij sociale media.
Ze runnen hun eigen merk, hun
eigen 'BV Bekende Nederlander'.
Dat heeft ook voordelen, stellen
betrokken scheidsrechters zelf.
Hun vak wint aan populariteit on
der jongeren. ,,Ik durf wel te zeg
gen dat de jeugd steeds meer inte
resse heeft gekregen in ons vak, ze
zien ons als voorbeelden'', stelt
Makkelie. Nijhuis: ,,We laten meer
dan vroeger zien dat we ook ge
woon mensen zijn. Vaak hoor ik in
voetbalkantines: 'goh, in het echt
val je best wel mee'. Scheidsrech
ters hadden vaak een wat stoffig,
saai imago. Dat is wel voorbij. Daar
Bas trekt gewoon zijn
eigen plan. Die heeft
schijt aan wat zijn
baas vindt of zegt
lijkt me weinig mis mee, want het
kweekt óók meer begrip.''
Daar komt bij dat de KNVB zelf
een buitengewoon 'open' karakter
nastreeft als het om arbitrage gaat.
Meer dan waar ook in Europa ver
schijnen Nederlandse scheids
rechters voortdurend in beeld om
toelichting te geven. Zeker sinds
de invoering van de VAR. Ook
scheidsrechters zoals Jeroen Man
schot, Pol van Boekel en Joey Kooij
zijn publieke figuren geworden,
die stilaan net zo vaak worden
geïnterviewd - en uitgebreid ge
analyseerd - als voetballers.
Toch heeft die ontwikkeling ook
een duidelijke keerzijde, leert een
uitgebreide rondgang langs inge
wijden, scheidsrechters en oud-
scheidsrechters. Als hoeder van de
spelregels hoort een arbiter óók
een toonbeeld van autoriteit en
geloofwaardigheid te zijn, daar is
iedereen in Zeist het over eens.
Maar hoe geef je daar sturing
aan? Waar liggen de grenzen? In
Duitsland en Engeland treden
scheidsrechters vrijwel nooit naar
buiten. Het wordt ze verboden
door de bonden en competities
waarvoor ze fluiten. Interviewtjes
of reacties zijn uit den boze. Hun
autoriteit moet, zo redeneren ook
UEFA en FIFA, boven alles gaan.
,,Als ik voor Europese wedstrij
den op pad ben, hoor je de verba
zing over hoe wij het doen gere
geld terug'', zegt Nijhuis. ,,Maar de
KNVB hanteert zelf ook andere
normen dan je internationaal
tegenkomt. Zeker sinds de invoe
ring van de VAR wordt er heel
open gesproken over fouten en be
slissingen van scheidsrechters.
Alles wordt toegelicht. Die verant
woording hoort erbij, vinden we
in Nederland blijkbaar.''
Clownesk
,,Ik heb vroeger ook een boek uit
gegeven, gaf presentaties'', stelt
oud-toparbiter Mario van der
Ende. ,,Het punt is: er staat geen
maat meer op de vrijheden die
Nederlandse scheidsrechters zich
toe-eigenen. Het begint clownesk
te worden. Een beetje waardigheid
en eerbied voor het vak is blijkbaar
te veel gevraagd.''
,,Het ontbreekt aan gedragsre
gels, aan een beroepscode'', zegt
een nog actieve, ervaren eredivi-
siescheidsrechter. De KNVB heeft
amper sanctiemiddelen, stelt hij,
zoals je dat in bijvoorbeeld de juri
dische wereld of bij de politie wel
hebt. Een andere scheidsrechter
zegt: ,,Ze hebben ook niet de
autoriteit en de persoonlijkheid
om dat te doen. Ze zijn als de dood
om Bas terecht te wijzen, want
dan krijgen ze misschien een draai
om hun oren op televisie.''
Mario van der Ende herkent dat:
@sjoerdmossou
Kunstaras
Toen we vorig jaar een nieuw gazonnetje
wilden laten leggen in onze voortuin, stelde
de hovenier voorzichtig voor om 'van dat
nieuwe kunstgras' te nemen, je weet wel, met
'echte sprieten'.
Het goede nieuws is: we zijn er bijna van af. Na al
Het vergde wat geduld, maar het pleit is beslecht.
VOETBAL
Virgil van Dijk
(28, foto) te
kent volgens
Engelse
media bin
nenkort een
nieuw con
tract voor vijf
jaar bij Liver
pool. De Ne
derlandse
verdediger
wordt daar
mee met een
weeksalaris
van 245.000
euro de best
betaalde spe
ler in de Pre
mier Leauge.
PSG zou ook
in de race zijn
voor Van Dijk.
JUDO
Henk Grol
(35, foto)
deed op so
cial media
een emotio
nele oproep
aan de rege
ring en het
RIVM om zijn
sport weer te
kunnen beoe
fenen. ,,Rond
topsport is
het stil. Kabi
net/RIVM
wake-up! We
zijn een kleine
niche die ver
geten wordt.''
Grol gaat op
de Spelen
van Tokio
voor goud.
zaterdag 13 juni 2020
Fluiten? Dat is
tegenwoordig
bijna bijzaak
Sjoerd Mossou
Zeist
- Mario van der Ende (64)
Danny Makkelie dient Diego
Costa van repliek tijdens Liver-
pool-Atlético Madrid. foto bsr
