J
Weergaloos boek
over Sontag heeft een
Nederlands tintje
Een feest voor wie
houdt van films en
fijne anekdotes
Homo universalis
was ook maar een
mens met behoeftes
Susan Sontag (1933-2004) was
een van de bekendste naoor
logse filosofen en schrijvers.
Bijna twintig boeken en
ontelbaar veel essays schreef
de Amerikaanse over uiteenlopende
onderwerpen als fotografie, politiek,
vrouwenrechten, pornografie, homo
seksualiteit, politiek en mode (en nog
veel meer). Haar internationale invloed
was groot, hoewel haar reputatie niet
onomstreden was; Sontag had felle
voor- en tegenstanders. Dit kwam
omdat ze niet schroomde politiek dui
delijk stelling te nemen of zelf actie te
voeren, bijvoorbeeld tijdens de belege
ring van Sarajevo in de jaren 90.
s
O
N
T
A
HhIu
G
In haar persoonlijke (liefdes)leven was
ze onstuimig en mede hierdoor werd ze
een tot de verbeelding sprekende be
roemdheid. Ze werd gefotografeerd
door Andy Warhol, onderhield vriend
schappelijke banden met mensen als
Jackie Kennedy, Annie Leibovitz (haar
latere partner) en John Lennon.
Eind vorig jaar verscheen een fijne
biografie over haar, geschreven door
Benjamin Moser, die er de Pulitzerprijs
mee won. De Texaanse schrijver pro
moveerde in Utrecht en woont nog
steeds in deze stad, wat dit weergaloze
boek een Nederlandse touch geeft.
Overtuigend schetst Moser Sontags
relatie met haar moeder, haar onvoor
stelbare schoolprestaties, haar huwelijk
en latere verhoudingen, en de slopende
ziekte die haar zou vellen.
PAUL VERHOEVEN
ROB VAN SCHEERS
n 1992, toen mijn debuutroman net
was verschenen, werd mij door een
journalist gevraagd of ik wat extra's
wilde verdienen door wat cassette
bandjes uit te werken van lange
gesprekken met Paul Verhoeven. Hij
was bezig een biografie over de filmer
te schrijven.
Heel soms, als het 's nachts bliksemt
en de takken zwiepend tegen het raam
slaan, schrik ik nog weleens wakker van
die tapes, omdat Verhoevens woorden
stroom een grote intellectuele wissel
op me trok. De succesvolste filmer van
Nederland ooit was in zijn antwoorden
namelijk oprecht briljant, maar vaak
ook cruijffiaans onnavolgbaar.
De biograaf in kwestie, Rob van
Scheers, slaagde erin Verhoevens leven
en werk meeslepend te boekstaven. Hij
sprak niet alleen uren met de meester
zelf, maar bezocht ook Verhoevens
filmsets en interviewde zo'n beetje
iedereen met wie hij werkte: Michael
Douglas en Sharon Stone (Basic Instinct),
Rutger Hauer en Jeroen Krabbé (Soldaat
van Oranje), Monique van de Ven (Turks
Fruit), Carice van Houten (Zwartboek),
Arnold Schwarzenegger (Total Recall),
Kevin Bacon (Hollow Man) - en tiental
len anderen.
Het eindresultaat is een feest voor
iedereen die houdt van films, fijne
anekdotes, cultuurgeschiedenis en
scherpe analyses over de Nederlandse
en Amerikaanse maatschappij.
Om Paul Verhoeven te citeren, van de
uitgewerkte bandjes: 'Niewaar?'
De Florentijnse architect,
uitvinder, schilder, beeld
houwer, schrijver en weten
schapper Leonardo da Vinci
werd geboren in 1452 en
overleed in 1519. Al in 1550 werd voor
het eerst uitgebreid over hem geschre
ven, het begin van eeuwenlange ver
heerlijking. Da Vinci is misschien wel
een van de grootste genieën die ooit
heeft geleefd.
Toch was de homo universalis ook
maar gewoon een mens, met zijn aardse
behoeften, natjes en droogjes. De En
gelse schrijver Charles Nicholl publi
ceerde in 2004 een vuistdikke biografie
over de knul die later in onze perceptie
zou uitgroeien tot artistieke superheld.
Het doel was te zoeken naar de mens
achter de schepper van kunstwerken
als La Gioconda (beter bekend als de
Mona Lisa), De dame met de hermelijn
en Het laatste avondmaal.
Nicholl laat hem zien als jongeman,
werkend als leerling in het atelier van
een beeldhouwer, hij schetst het Flo
rence waar Leonardo zich staande pro
beert te houden, zijn beroemde op
drachtgevers (met illustere namen als
De Medici en Borgia) en zijn omgang
met de al even beroemde Michelangelo,
hij speculeert over zijn homoseksuali
teit en laat hem flauwe grapjes maken.
Er zijn historici die het waarheidsge
halte in twijfel trekken, maar dat maakt
voor de leesbaarheid niet uit. Een heer
lijk boek over de mens achter het genie.
SONTAG
BENJAMIN MOSER
fl fl!lf a! inn
A
PAUL
VERHOEVEN
LEONARDO DA VINCI
CHARLES NICHOLL
e-öAArc/ö
rlcs Nicholl
ZATERDAG 13 JUNI 2020 35
