lA
Uni's willen meer studenten ontvangen
10 NIEUWS
Op ruim 50 kilometer ten westen van Moskou vindt
morgen de wijding plaats van de grootste legerkerk van
Rusland. Niet iedereen is er blij mee.
Kathedraal
voor de strijd
krachten
De Hoofdkathedraal van de
Strijdkrachten van de Russi
sche Federatie, heet de kerk die
morgen in Park Patriot plechtig
wordt ingewijd. Het enorme
godshuis, waaraan twee jaar is
gebouwd, is de op twee na
grootste kerk van Rusland.
Aanleiding voor de bouw
vormde de overwinning door
de Sovjet-Unie op nazi-Duits-
land, nu 75 jaar geleden. De kerk
staat dan ook bol van de symbo
liek: de doorsnede van de
hoofdkoepel is precies 19,45 me
ter, de cijfers vormen het jaartal
waarin de Sovjets de zege op
Duitsland behaalden. De klok
kentoren meet 75 meter in
hoogte (wat staat voor het jubi
leum) en de kleinere torens
14,18 meter: het aantal dagen dat
de oorlog voor de Sovjet-Unie
duurde. In de treden zit metaal
verwerkt van nazi-oorlogstuig.
De kerk, gebouwd in op
dracht van het ministerie van
Defensie, zal ongetwijfeld een
flinke golf vaderlandsliefde op
roepen onder de Russische be
volking. Want de Grote Vader
landse Oorlog, zoals de Russen
de Tweede Wereldoorlog noe-
waar de scheiding van religie en
overheid in de grondwet is ver
ankerd?
De warme betrekkingen tus
sen de Russisch-orthodoxe kerk
en de staat gaan terug tot de tijd
van de tsaren, die zich eeuwen
lang zagen als de hoeder van de
kerk. Maar volgens Zoebov is
het patriarchaat ook in de tijd
van de Sovjet-Unie trouw ge
bleven aan de communistische
overheid. ,,Stalin heeft de kerk
simpelweg omgevormd tot een
KGB-instituut, dat tot het einde
van de Sovjet-Unie in 1991 heeft
bestaan.''
Veiligheidsdienst
In de jaren daarna werd de band
losser. Maar Zoebov zegt dat
met de komst van Poetin (zelf
oud-KGB'er) de banden met de
Russische veiligheidsdienst
FSB (de opvolger van de KGB)
volledig zijn hersteld.
De theoloog deinst niet terug
voor harde beschuldigingen ten
aanzien van de huidige patri
arch: ,,Kirill diende in de Sov-
jettijd als plaatsvervangend
hoofd van de afdeling voor bui
tenlandse betrekkingen van de
kerk. Daarmee was hij niet
slechts KGB- informant, maar
ronduit een medewerker.''
men, is voor Rusland niet minder
dan heilig. Iedereen heeft wel een
ouder of grootouder die in de oor
log heeft gevochten of is omgeko
men. De wijding stond eigenlijk
gepland voor 9 mei, de Dag van de
overwinning. Maar het coronavirus
reed het evenement in de wielen.
Patriarch
Niet iedereen krijgt warme gevoe
lens bij de kathedraal. Het bouw
werk is vooral tegenstanders van
de Russische president Vladi
mir Poetin, met wie de hui
dige Russisch-orthodoxe
patriarch Kirill nauwe
banden heeft, een doorn
in het oog.
,,Ik word er bang
van'', zegt de dissi
dente theoloog en
historicus Andrej
Zoebov. ,,De Rus
sisch-orthodoxe kerk
probeert het huis
van God in
een plek
van poli
tieke propa
ganda te
veranderen.
Poetinpro-
paganda, de
propaganda
van de annexatie van de Krim'',
zegt de hoogleraar.
Hij doelt daarmee mede op de
mozaïeken die in april van dit jaar
tot een schandaal leid
den. Erop prijkte
een vrouw met
een spandoek:
'De Krim is van
ons'. Daarnaast
toonden ze af-
van hedendaagse Russische poli
tici, onder wie Poetin zelf, maar
ook van Jozef Stalin, die de kerk
nota bene fanatiek vervolgde.
De storm van kritiek leidde er
toe dat de Russische president de
sloop van de mozaïeken beval. Hij
liet bescheiden weten, dat het nog
te vroeg in de geschiedenis is om
hem op dergelijke wijze in een
kerk te portretteren. ,,Al zal Poetin
het zelf wel spijtig hebben gevon
den", schampert Zoebov.
Bovendien haalde de kerk te
weinig geld op bij donoren (waar
onder staatsmoloch Gazprom en
Poetin zelf) om de kathedraal af
te bouwen. Dus moest de ge
meente Moskou in de bui
del tasten om de nog ont
brekende roebels te beta
len. Het deed de Russische
oppositiekrant Novaja Ga-
zeta de wenkbrauwen fron
sen: want is Rusland niet
een seculiere staat,
De universiteiten zijn blij dat er
weer iets mag vanaf maandag, maar
vrezen voor het nieuwe collegejaar.
In een open brief stellen alle recto
ren magnifici dat fysiek contact es
sentieel is voor studenten, maar dat
de uren waarin nu onderwijs mag
worden gegeven veel te beperkt
zijn. Ze vinden dat onderwijs op lo
catie niet alleen mogelijk moet zijn
voor studenten die practica moeten
volgen, maar voor alle studenten.
,,Die fysieke interactie is cruci
aal", verklaart Vinod Subra-
maniam, rector magnificus van de
Vrije Universiteit Amsterdam. ,,In
het onderwijs draait het niet alleen
om kennis in de hoofden gieten.
Het gaat om interactie, debat, dia
loog. Daar leren studenten ook
van." Er zijn vooral zorgen om de
nieuwe eerstejaars. Subramaniam:
,,Voor hen is het helemaal belang
rijk om elkaar te ontmoeten, vrien
den te maken."
De tijdvakken waarbinnen het
hoger onderwijs de lessen mag aan-
bieden, brengen forse beperkingen
met zich mee. Om te voorkomen
dat er grote drukte in het openbaar
vervoer ontstaat, mogen universi
teiten alleen tussen 11.00 en 15.00
uur en na 20.00 uur onderwijsacti
viteiten beginnen. Ook mag maxi
maal 20 procent van de totale popu
latie tegelijkertijd in een gebouw
aanwezig zijn.
Op de fiets
Volgens de universiteiten blijft er
nu onnodig veel tijd onbenut.
Want er zijn ook genoeg studenten
die met de fiets, lopend of met een
eigen auto naar de colleges komen.
Ze hopen op zijn minst die studen
ten buiten de huidige vaste tijden te
mogen verwelkomen.
Om aan alle regels te voldoen, kie
zen universiteiten alleen voor het
hoogstnoodzakelijke op de cam
pussen. Wageningen University
laat alleen enkele masterstudenten
labwerk doen en er komen een paar
t Om drukte in het ov
te voorkomen, zijn
tijdvakken bepaald
voor het onderwijs
veldpractica. Voor Maastricht Uni
versity betekent het dat ongeveer
600 van de 19.000 studenten vanaf
maandag naar een universiteitsge
bouw afreizen. Van de Vrije Uni
versiteit blijft zo'n 95 procent van
de studenten volledig digitaal on-
derwijs volgen. De Universiteit
Twente probeert juist zo veel moge
lijk studenten een keer te laten ko
men, maar de tijd op de campus per
persoon zal daardoor uiterst be
perkt zijn.
Studenten hopen dat de univer
siteiten alle ruimte pakken die ze
krijgen. Daaraan twijfelt het Inter
stedelijk Studenten Overleg (ISO)
nu wel. ,,Als op sommige universi
teiten 95 procent van de studenten
nog steeds alleen online onderwijs
krijgt, is dat wel heel veel", consta
teert voorzitter Kees Gillesse. De
behoefte aan fysieke lessen is groot,
merkt hij. ,,We horen van veel stu
denten dat ze hun motivatie verlie
zen. Het is mooi dat de universitei
ten dat ook laten horen."
zaterdag 13 juni 2020
Megakathedraal
Rusland is 'vooral
ter ere van Poetin'
GO
Militairen bezoeken de
nieuwe legerkerk nabij Moskou.
FOTO'S MIKHAIL METZEL/TASS
r~95 m.
koepel
Joost Bosman
Moskou
klokken
toren
hoofd-
Universiteiten willen snel de mo
gelijkheid krijgen om meer stu
denten fysiek onderwijs te
geven. Vanaf maandag gaan ze
weer tentamens en practica
geven, maar in de praktijk kan
slechts een fractie van de stu
denten daadwerkelijk naar de
universiteit komen.
Ellen van Gaalen
Amsterdam
