Ziekenhuizen stoppen met studie
naar malariamedicijn tegen corona
'Minister wist van
zoeken andere
kazerneplek'
NIEUWS 3
Grootste kolonie
zeeschildpadden
blijkt nog groter
TELLINGEN DRONE
Circa tien ziekenhuizen, waaronder
UMC Utrecht, Maastricht UMC en
Elisabeth-Tweesteden Ziekenhuis
in Tilburg, deden mee aan de studie
naar chloroquine en hydroxychlo
roquine, die op 15 april startte.
Tientallen patiënten namen deel.
Twee weken geleden werd de
studie tijdelijk stilgelegd na een pu
blicatie in medisch vaktijdschrift
The Lancet waarin werd geconclu
deerd dat de middelen zouden lei
den tot meer sterfgevallen. Die pu
blicatie - en harde conclusie - is in
middels ingetrokken, maar de Ne
derlandse onderzoekers hebben
deze week alsnog besloten de stu
die te beëindigen. Ook wereldwijd
zijn soortgelijke studies stopgezet.
Twijfel
Het stoppen van de Nederlandse
Archaïd-studie heeft een aantal re
denen, zegt Andy Hoepelman, pro
jectleider en hoofd van Infectie
ziekten in het UMC Utrecht. In een
recente Engelse studie waarbij 1500
coronapatiënten hydroxychloro-
quine kregen en 3500 anderen niks,
was er geen verschil te zien tussen
beide groepen. ,,Die data zijn nog
niet naar buiten, maar zijn wel met
ons gedeeld. We hebben daarop ge
zegd: we moeten oppassen dat we
niet te veel energie gaan stoppen in
een studie waarvan we nu al twij-
fels hebben of het middel werkt.
Misschien laat het een klein beetje
effectiviteit zien, maar het wordt
geen homerun", vertelt Hoepelman.
Ook zijn er momenteel te weinig
coronapatiënten om een groot on
derzoek van ten minste duizend
deelnemers te kunnen verrichten.
,,Ook tijdens een tweede golf den
ken we niet dat we dit aantal deel
nemers halen, omdat er regionaal of
landelijk snel maatregelen zullen
worden genomen bij een
uitbraak."
De financierder
van de studie,
ZonMw, trok 5,5
miljoen euro sub
sidie uit voor acht
onderzoeken naar
corona, waaronder
Oppassen dat we niet
te veel energie steken
in studie waarover we
nu al twijfelen
-Andy Hoepelman, projectleider
deze studie. Hoepelman heeft ge
probeerd zijn studie voort te zetten
in New York en Mexico, waar veel
besmettingen zijn, maar dat idee
strandde snel. ,,Je wilt de onderzoe
kers in de ogen kunnen kijken en de
protocollen bespreken, maar de si
tuatie is daar nu te hectisch."
Er is veel te doen geweest om de
malariamedicijnen. Aan het begin
van de coronacrisis in Nederland,
begin maart, adviseerde een lande
lijk expertteam, genaamd Swab, de
ziekenhuizen om de middelen te
geven aan coronapatiënten die een
milde of ernstige infectie hadden.
Proeven in het laboratorium waren
veelbelovend en de middelen leken
te helpen bij Chinese patiënten.
Het landelijk advies werd opge
volgd en vele duizenden patiënten
slikten de medicijnen, bleek uit in
ventarisatie van deze krant.
Kwaad doen
Gaande de crisis ontstonden twij
fels of het middel überhaupt werkte
en mogelijk zelfs meer kwaad dan
goed zou doen. De malariame
dicijnen kunnen ernstige
hartritmestoornissen ver
oorzaken - een bekende
bijwerking - met in
sommige gevallen een
•sj^ï dodelijke afloop. In de
Engelse Recovery-stu-
die waar Hoepelman veel
waarde aan hecht zijn geen
extra sterfgevallen gezien on
der de patiënten die hydroxychlo-
roquine kregen. Ook in Nederland
hebben patiënten volgens de
Utrechtse projectleider geen gevaar
gelopen, doordat zij met hartfilm-
pjes in de gaten werden gehouden.
De Nederlandse studie ging van
start toen er al twijfels over deze
middelen bestonden en de ergste
piek in ons land voorbij was. Hoe
pelman: ,,De studie eerder opzetten
ging niet, vanwege de subsidie die
moest worden aangevraagd en de
toetsing door de medisch-ethische
commissie." Ook na de betwiste
Lancet-studie stopten de onderzoe
kers niet meteen. Het zijn vooral de
nieuwe inzichten dat het middel
niet doet wat het beloofde én het
gebrek aan patiënten waardoor
Hoepelman niet verder wil.
De onderzoekers hebben hogere
verwachtingen van ebolamedicijn
remdesivir, dat het coronavirus zou
remmen. Dat middel is erg schaars.
De marinierskazerne zou van
Doorn naar Vlissingen verhuizen,
maar dat eerdere besluit werd be
gin dit jaar door het kabinet terug
gedraaid, tot woede van de pro
vincie Zeeland. Visser moet zich
vandaag opnieuw verantwoorden
voor de rommelige gang van za
ken rond het teruggedraaide kabi
netsbesluit omdat de Volkskrant
zaterdag schreef dat zij al ander
half jaar actief zocht naar een an
dere plek voor de kazerne, in
plaats van een half jaar.
Bemoeienis
De bemoeienis van Bijleveld was
tot nu toe grotendeels onbekend.
Volgens het ministerie was de mi
nister erbij betrokken omdat zij
op het departement de politieke
eindverantwoordelijkheid heeft.
De Volkskrant schreef zaterdag
dat de minister een aantal ge
sprekken voerde met de gemeente
Utrechtse Heuvelrug, waar Doorn
onder valt, en burgemeester Ah
med Aboutaleb van Rotterdam.
Die stad kwam zelf met het ver
zoek om te bekijken of de nieuwe
marinierskazerne binnen de ge-
meentegrenzen kon verrijzen.
Volgens Visser is er 'informeel
contact' geweest tussen Bijleveld
en Aboutaleb.
Dat was in het najaar van 2018 -
ruim voor Visser in mei 2019 een
formeel onderzoek naar een an
dere locatie voor de kazerne van
het Korps Mariniers startte. In het
Kamerdebat van februari, waar
Visser ternauwernood een motie
van afkeuring overleefde, zei de
VVD-staatssecretaris dat die ver
kennende gesprekken in het na
jaar van 2019 werden gevoerd. Dat
was 'abusievelijk', schrijft ze nu.
,,Helaas was ik mij niet eerder van
deze verspreking bewust."
Twijfels
Visser verwijst in haar brief vijf
keer naar haar uitspraken in dat
debat van vier maanden geleden.
Volgens haar heeft zij in het eer
dere Kamerdebat duidelijk ge
maakt dat ze al vanaf het voorjaar
van 2018 twijfels had toen ze zag
dat er een grote uitstroom van
mariniers was. De mariniers wa
ren niet gelukkig met de ophan
den zijnde verhuizing naar Zee
land. Op 10 mei 2018 vroeg zij oud-
PvdA-staatssecretaris Co Verdaas
al om 'te verkennen' of de mari
nierskazerne kon blijven in
Doorn, waar die nu is gevestigd.
Over haar twijfels en de verken
nende gesprekken informeerde
Visser de Kamer niet. Ze bena
drukt dat ze daarvoor al haar excu
ses heeft aangeboden. ,,Ik had ech
ter veel eerder mijn twijfels met
Zeeland en uw Kamer moeten de
len."
donderdag 11 juni 2020
GO
De grootste kolonie groene zee
schildpadden ter wereld blijkt
bijna twee keer groter te zijn dan
gedacht. Daar zijn Australische
wetenschappers achtergekomen
met behulp van drones. Op de
beelden die zijn vrijgegeven door
de Great Barrier Reef Foundation
is te zien hoe duizenden schild
padden door de azuurblauwe
oceaan zwemmen. Op Raine Is
land in het Groot Barrièrerif blij
ken zo'n 64.000 vrouwelijke
groene schildpadden hun eieren
te leggen. Dat is goed nieuws,
want de soort staat op de lijst van
bedreigde diersoorten. De telme-
thode tot nu toe, waarbij schild
padden een witte streep kregen
om dubbeltelling vanaf
boten te voorkomen,
bleek onbe
trouwbaar.
De Nederlandse studie waarbij
coronapatiënten werden behan
deld met twee malariamedicij
nen is definitief stopgezet. De
onderzoekers zijn het vertrou
wen kwijt dat de middelen, waar
hoge verwachtingen over waren,
een gunstig effect laten zien.
Hanneke van Houwelingen
Utrecht
Defensieminister Ank Bijleveld
wist vanaf het begin dat haar
staatssecretaris Barbara Vis
ser op zoek was naar een alter
natieve locatie voor de mari
nierskazerne. Visser schrijft
aan de Tweede Kamer dat de
CDA-bewindsvrouw 'bij dat ge
hele proces' betrokken was.
Hanneke Keultjes
Den Haag
