NIEUWS 15
Aanpak virus bewierookt in buitenlandse pers, maar is dat gerechtvaardigd?
Plots is er internationale lof
voor de 'polderlockdown',
waarbij de zachte hand
het coronavirus bedwong.
De vraag is of dat terecht is.
„Taiwan, dat is pas een
voorbeeld.''
donderdag 11 juni 2020
Niels Klaassen
'In de schimmige coronazone tussen
Zweden en de rest van de wereld ligt
Holland', schreef het internationale
persbureau Bloomberg afgelopen
weekend in een groot artikel over the
Dutch approach. De auteur ontleedt
daarin de polderlockdown, waarbij
de zachte hand het publiek ervan
moest overtuigen dat het afstand
moet houden, binnen moet blijven,
en niet massaal naar winkels moet
gaan.
En de massa volgde die adviezen,
zonder gehannes met 'maximum
aantallen keren naar buiten', com
pleet gesloten winkelcentra of een
strikte avondklok. ,,Nederland heeft
de boog platgeslagen én het leven
draaglijk gehouden'', concludeert de
journalist van Bloomberg in het arti
kel waaruit Vlaamse dagbladen gre
tig citeerden.
Maar tegen welke prijs? Hoe suc
cesvol is de Nederlandse aanpak wer
kelijk, met ruim zesduizend geregis
treerde coronadoden en nog eens
duizenden verdachte overlijdens?
Zelfs zonder de vele verpleeghuisdo-
den staat Nederland op plek negen
van landen met de meeste doden per
miljoen inwoners, niet bepaald de
positie van een gidsland.
Betere aanpak
Ook Zweden weigerde in een strenge
lockdown te gaan. Dat leidde tot be
wondering in eigen land en over de
grens, maar eveneens tot niet al te
beste sterftecijfers - bijna twintig
keer zoveel als buurland Noorwegen,
negen keer zoveel als Denemarken.
Het Zweedse gezicht van de corona-
bestrijding, Anders Tegnell, erkende
vorige week dat de aanpak beter had
gekund: ,,Als we dezelfde ziekte met
de kennis van nu zouden moeten be
strijden, dan denk ik dat onze reactie
ergens zit tussen wat we nu gedaan
hebben en die van de rest van de we
reld", zei hij in een radio-interview.
Sowieso gaan veel vergelijkingen
in de coronabestrijding mank, omdat
vaak appels en peren - en nog een
paar stuks fruit - op één hoop wor
den gegooid. Zo zeggen het aantal ge
registreerde doden en het aantal be
smettingen niet alles, doordat som-
moeilijk kan aanrekenen dat ergens
veel meer brandhaarden zijn, kun je
het virusbestrijders lastig kwalijk ne
men dat nou eenmaal veel mensen
het virus mee naar huis brachten.
Mede daarom zijn kenners toch
voorzichtig positief over de Neder
landse aanpak: ,,Jullie hebben best
snel de rem erop gegooid'', zei infec-
tieziektedeskundige Samir Bhatt van
de Britse universiteit Imperial Col
lege eerder in deze krant. ,,Dat bete
kent ook dat jullie nu alweer vlot
stappen kunnen zetten naar versoe
pelingen.''
Voorbeeldlanden
Werkelijke succesverhalen vinden
we aan de andere kant van de pla
neet, zegt Vandamme: ,,Taiwan en
Nieuw-Zeeland kun je echt beschou
wen als voorbeeldlanden.'' Taiwan
was hyperalert bij het begin van de
uitbraak in de Chinese stad Wuhan.
Het turfde sindsdien slechts zeven
doden (op 440 besmettingen) en
schrapte dit weekeinde restricties
rond grote evenementen en in be
paalde omstandigheden ook de
mondmaskerplicht. Nieuw-Zeeland
kon maandag de laatste patiënt gene
zen verklaren, waarna het land - met
in totaal slechts 1500 besmettingen
en 22 sterfgevallen - coronavrij ver
klaard werd. Vandamme: ,,Maar in
beide gevallen heb je het over eilan
den. Daarop is het van nature al ge
makkelijker om je af te sluiten.''
mige landen alleen geteste patiënten
turven (Nederland), terwijl anderen
ook verdachte sterfgevallen meene
men (België), en doordat sommige
landen massaal testen (Duitsland) en
dus veel meer coronagevallen tellen.
Er resteert eigenlijk maar één eer
lijke methode om de corona-aanpak
te meten: de kale sterftecijfers, onge
acht de oorzaak, vergeleken met
overlijdensaantallen uit eerdere ja
ren. Als je naar deze oversterfte kijkt,
dan blijkt Nederland te behoren tot
de Europese landen met de hoogste
oversterfte.
In de ranglijst van de The New York
Times prijkt Spanje bovenaan (met 72
procent meer doden dan normaal),
en staan het Verenigd Koninkrijk
(+56 procent) en Italië (+46 procent)
ook hoog, net als België (+51) en Ne
derland, met bijna negenduizend do
den meer dan normaal (+38 procent).
Zweden staat in de oversterftelijst
met +32 procent nog onder Neder
land. Daarmee doen de eigenwijze
Scandinaviërs het momenteel op
dit vlak beter dan veel andere
landen, al is onduidelijk of de
trend in Zweden daalt, wat
in Nederland wel gebeurd
is.
,,We denken hier mis
schien graag dat we op
onze eigen wijze een
voorbeeld zijn en het
perfect doen, maar
vaak valt dat toch te-
Met de kennis
van nu zou
onze reactie
gen'', zegt Frits Rosendaal, hoogle
raar klinische epidemiologie (Uni
versiteit Leiden). ,,We doen het niet
uitzonderlijk slecht, hoor, maar ook
niet supergoed. Ik vrees dat dat de
conclusie is.''
ergens zitten
tussen wat we
nu gedaan
hebben en die
van de rest van
de wereld
- Anders Tegnell
Timing
Zijn de recente loftuitingen voor de
intelligente lockdown dan compleet
misplaatst? Dat ook weer niet, stelt
de Vlaamse epidemioloog Anne-
mieke Vandamme (KU Leuven) via
de telefoon. Als gezegd: Nederland
hield wat meer overeind van het pu
blieke leven dan diverse andere lan
den. Daarbij spelen toeval en timing
ook een prominente rol. „Het
maakt nogal uit wat de begin-
stand is van de epidemie, hoe
breed het virus ergens gezaaid is,
hoeveel virusbesmettingen er
waren toen de uitbraak werd op
gemerkt."
Zo kenden België en Nederland
een flinke verspreiding van het virus,
dat voornamelijk meeliftte met va-
kantievierders die terugkeerden
uit wintersportgebieden in
onder meer Oostenrijk en
Italië. Vervolgens wist co
rona zich ook via het volks
feest carnaval verder te ver
spreiden. Zet je dat af tegen
een land dat deze twee toe
vallige factoren amper
kent, dan ga je de mist in.
Zoals je het de brandweer
GO
Nederland even wegwijzer
in schimmige coronazone
ILLUSTRATIE MARK REIJNTJENS
