Stilte in een
kerk noodt
altijd meer
tot nadenken
II
4
1
m
Dat het op het boerenland een beetje kan
stinken, weten de mensen die er wonen ook
wel. Maar met steeds grotere megastallen is de
situatie onhoudbaar geworden, vinden ze, en
daarom stappen ze naar de rechter.
Frank
Poorthuis
Duitsland
IN QUARANTAINE
ik maakte net een wandelingetje in
het dorp en besloot even voor de re
gen te schuilen in het kerkje, dat me
elke ochtend om half zeven wakker
luidt. 't Is een middeleeuws evangeli
sche godshuisje (1447), wit van buiten,
donker eikenhout van binnen, krap
honderd plekken op de bankjes, een ste
vig orgel, een minimalistisch altaar en
natuurlijk een doopvontje. Het gebouw
tje staat op een heuvel midden in het
dorp. Een piepend toegangshek, een
grindpad, hoog gras; de sfeer is meer
Midsomer Murders dan Tatort. Maar
verder oerduits, al was het maar door de
enorme gedenksteen voor de dertig in
de oorlog gebleven dorpsgenoten (1914
1918 en 1939-1945).
Ben ik u een toeristische rondleiding
aan het geven? Nee, ik wil een kleine
maar bijzondere ervaring met u delen.
Maar eerst even: ja, ik ben zo'n verve
lende vader die z'n kinderen kerken
binnentrekt. Ook in m'n eentje mag ik
er graag toeven, al heb ik het geloof al
lang geleden afgezworen. De stilte in
een kerk noodt altijd meer tot nadenken
dan die in je eigen huis. Ook lekker sta
ren valt bij mij binnen de definitie van
contemplatie, hoor. Zo streng ben ik
niet. En ik steek graag een kaarsje op
voor de overledenen; mijn broer en zus,
De gelovigen waren
uitgenodigd hun diepste
wensen op papier te zetten
het schoonzusje dat ik nooit heb ge
kend. Vinden de kleintjes inmiddels
ook een mooi moment. Je ziet ze dan
echt moeite doen tot nadenken. Schat-
jes. Waren d'r nu niet bij natuurlijk.
Een paar dagen eerder was ik in de
enorme zandstenen Evangelische
Schlosskirche in het centrale stadje, eve
neens begin 1500. Ja, d'r is ook in dit
land wat afgebeden. De stichter van
deze kerk heeft nog met Maarten Luther
aan zijn geloofsleer gewerkt. Vinden ze
wel een dingetje hier. Maar nu komt 't:
in die enorme kerk, alles d'rop en d'raan,
waren gelovigen door de dominee uit
genodigd hun diepste wensen op een
papiertje te schrijven. Die hartenkreten
hingen tegen de wand, zodat God ze 's
nachts kon gaan lezen. Ik had er natuur
lijk een verzoekje bij kunnen hangen.
Wie weet had ik geluk. Maar dat leek me
vals spelen. Het woord corona kwam
overigens niet een keer voor. D'r werd
wel in het algemeen om gezondheid ge
beden, iemand wilde zijn reizende
dochter beschutten, een huwelijk moest
beschermd, een ouder echtpaar vroeg
om 'nog een paar mooie en gezonde ja
ren'. Maar het briefje dat me echt ont
roerde ging zo: 'Lieve God, help mijn
man weer het geloof te vinden.' Ik was
al stil, maar anders.Daar ging een
kloeke roman achter schuil.
Vanuit zijn auto wijst
onze gids naar de
boerderijen. In één
zo'n schuur lopen dui
zenden kippen, zegt
hij. Er staan er vijf
naast elkaar. Daar
links, een varkensboer met een paar
duizend zeugen. Verderop, aan de
rechterkant: een groot melkveebe
drijf. Links weer een rij kippenschu-
ren. De dieren zie je niet, maar ruik
je wel.
,,Als de gebouwen van glas zouden
zijn, zouden we dit nooit toelaten
met zijn allen", zegt de man, die on
der geen voorwaarde met zijn naam
in de krant wil. Hij kijkt wel uit: van
de vier bedrijven die hij net aanwees,
zijn er twee van een familielid.
We rijden in het grensgebied tus
sen Brabant en Limburg. Op ons ritje,
dat nog geen tien minuten duurt,
passeren we minstens vijftien boe
renbedrijven. Achter de bakstenen
muren staan tienduizenden, mis
schien wel enkele honderdduizen
den dieren. Met een beetje fantasie
boeren blijven binnen de vergun
ningsruimte die de overheid ze biedt.
Ze doen dus niks fout. Het punt is al
leen dat die vergunningen nooit had
den mogen worden toegekend. De
stank uit de stallen, vormt voor om
wonenden een serieus probleem.
Mensen worden er echt naar van."
Geurhinder
Dat de rechter wordt gevraagd om
specifiek te kijken naar de geurhin
der, komt onder meer omdat daar
voor een maatstaf bestaat: het aantal
'odourunits' per kubieke meter lucht.
Mensen in gebieden met intensieve
veehouderijen moeten wettelijk ge
zien meer stank tolereren dan 'nor
male' Nederlanders: niet vijf, maar
veertien odourunits. Op sommige
plekken heeft de lokale overheid be
sloten ook daarvan af te wijken.
Heel technisch allemaal, maar het
effect is in eenvoudige taal te om
schrijven: de lucht is niet te harden.
Vooral op warme dagen, als de wind
de verkeerde kant op staat. Dan moet
de was naar binnen en de ramen
dicht. De mensen die naar de rechter
stappen, schatten in dat ze de helft
zie je een enorm industrieterrein,
met 'fabrieken' zo ver het oog reikt.
Verschil met een normaal industrie
terrein: tussen de bedrijven staan ook
huizen, regelmatig met een vergeeld
te koop-bord in de fraaie tuin. Het
zijn bewoners van dit soort huizen
die nu de staat voor de rechter slepen.
Onder de dagvaarding staan zestien
namen. Ze wonen vooral in Brabant
en Limburg, en in twee gevallen in
Oost-Nederland.
Al deze mensen stonden al eerder
voor de rechter, in rechtszaken
waarin ze de lokale of provinciale au
toriteit vroegen wat te doen aan de
overlast die ze ervaren van hun boe
rende buren. Allemaal kregen ze nul
op het rekest. Dat is ook niet zo
vreemd, vertelt Nout Verbeek, die als
advocaat van de zestien optreedt. ,,De
De varkenssector is
gewoon verrot. Het
gaat maar door
woensdag 10 juni 2020
Net als veel Nederlanders blijft journa
list Frank Poorthuis thuis. Frank zit in
de risicogroep. Verslag van dag 88.
Zure walm
uit de stallen
voer voor
de rechter
Sander van Mersbergen
- Johan Jochems, ex-varkensboer
