Geldpers gaat in hogere versnelling
ECONOMIE 17
Mario Draghi begon de centrale
bank al met het opkopen van staats
leningen. Zijn opvolger Christine
Lagarde deed er nog een flinke
schep bovenop. De ECB koopt de
komende tijd voor meer dan een
biljoen euro aan staatsleningen en
bedrijfsobligaties. Zo weten de
regeringen van de landen in de
eurozone dat ze altijd geld kunnen
lenen tegen aantrekkelijke rente
percentages.
Centrale banken kunnen daardoor
geld 'maken' en dat doen ze op
grote schaal. Zij kopen, via een om
weg, de leningen van de overheden.
Dat is geld dat daarvoor niet be
stond. De overheden geven dat
nieuwe geld bijvoorbeeld uit aan
steun voor werklozen. Als het geld
op is, kunnen ze weer nieuw geld
lenen. De centrale banken hebben
al laten weten de geldpers zo hard
te laten draaien als nodig is.
Helaas zitten er grote risico's aan
onbeperkt geld bijdrukken. Beleg
gers kunnen daardoor het vertrou
wen in die munt verliezen, waarna
de waarde van de euro instort. Het
gevolg is hyperinflatie en econo
mische rampspoed. Dat zie je nu
gebeuren in onder meer Zimbabwe
en Venezuela. Daar drukken de re
geringen geld bij om de tekorten te
financieren en loopt de inflatie vol
ledig uit de hand.
Of ons dat ook te wachten staat, is
koffiedik kijken. Uitsluiten kun je
het nooit, maar vooralsnog lijkt het
er niet op. De eurozone is de groot
ste economie ter wereld en heeft
een handelsoverschot. Bovendien
hebben de meeste lidstaten be
heersbare tekorten. De kans dat be
leggers het vertrouwen in de euro
verliezen is klein. Staatsleningen
van landen als Nederland en Duits
land horen tot de veiligste beleg-
gingen in de wereld. De kans op
hyperinflatie is niet groot, zegt Car-
sten Brzeski, hoofd macro-econo
mie bij ING. ,,Dat zie je vooral als de
economie oververhit raakt. Dan
stijgen de prijzen van olie en andere
grondstoffen. Maar nu is er sprake
van een recessie en zie je juist prijs
dalingen.''
Terugbetalen
De ECB-leningen moeten wel ooit
worden terugbetaald. De ECB helpt
een handje door de rente laag te
houden, waardoor de financiering
van de schuld heel betaalbaar is,
maar dat betekent ook dat de reke
ning deels wordt betaald door
spaarders en pensioenfondsen. Die
maken geen rendement meer op
hun geld.
Niet terugbetalen is niet aan de
orde. Als lidstaten hun verplichtin
gen aan de ECB niet nakomen,
komt de rekening bij de banken,
beleggers en pensioenfondsen te
liggen, die de obligaties in bezit
hebben. En zoals de vorige crisis
heeft geleerd, zijn gezonde banken
een belangrijke voorwaarde voor
economische groei. Ook de ECB
komt dan met een flinke strop te
zitten. De centrale bank krijgt de
leningen niet terugbetaald en moet
ze afschrijven. Die rekening schuift
de ECB vervolgens door naar de
nationale centrale banken, zoals De
Nederlandsche Bank. En uiteinde
lijk betaalt de belastingbetaler.
En hoe zit het met het herstel
fonds? Daar moeten we toch so
wieso aan meebetalen? Zoals het
voorstel er nu ligt wel. De Europese
Commissie wil 500 miljard weg
geven aan landen die het hard
nodig hebben. Dat geld moet uit de
Europese begroting komen. De lid
staten wordt gevraagd om meer aan
Brussel te betalen. Daarnaast wil de
Europese Commissie een Europese
belasting invoeren, bijvoorbeeld
door grote bedrijven extra te laten
betalen. Zo'n Europese belasting is
een gruwel voor Nederland.
Nederland, Oostenrijk, Zweden
en Denemarken zien ook niets in
het plan om getroffen landen te
helpen met giften. Ze willen dat de
giften worden omgezet in leningen,
en dan alleen onder strenge voor
waarden. Ook hier geldt dat landen
naar rato van hun economie garant
staan voor de leningen. Bij wanbe
taling krijgt de Nederlandse belas
tingbetaler in dat geval dus ook een
deel van die rekening.
De ECB wil daarmee de economi
sche gevolgen van de coronapande-
mie beteugelen. De economie in de
eurozone draait nog veel slechter
dan de ECB eerder berekende, zei
ECB-president Christine Lagarde
gisteren tijdens een persconferen
tie. ,,Vooral in het tweede kwartaal
was de krimp van de economie veel
groter dan we eerder dachten.''
De ECB verwacht dat de economie
in de eurozone dit jaar met bijna
9 procent krimpt. En de kans dat de
krimp erger wordt is groter dan dat
het meevalt, benadrukte Lagarde.
De bankpresident gaat er wel van
uit dat het ergste achter de rug is.
,,We zien de eerste tekenen dat de
bodem is bereikt. Nu landen lang
zaamaan de economie heropenen,
hopen we dat de groei aantrekt.''
Dat zou al in het derde kwartaal
zichtbaar moeten zijn, hoopt La-
garde. Maar echt herstel komt er pas
volgend jaar. Ook in 2022 zal de
groei groter zijn dan eerder ver
wacht. Toch zal het zeker twee jaar
duren voor de economie in de euro
zone hersteld is van de klap van de
coronapandemie.
Een andere doelstelling van het op
koopprogramma is het aanjagen
van de inflatie, maar die wordt al
leen maar lager. Op dat punt werkt
het opkoopprogramma niet goed.
De lage inflatie betekent ook dat de
rente voorlopig nog negatief blijft,
maakte Lagarde duidelijk.
De ECB neemt dus zijn verant
woordelijkheid bij het bestrijden
We zien de eerste
tekenen dat de
bodem is bereikt
van de crisis. En als er meer gedaan
moet worden, zal de ECB niet aar
zelen meer te doen. Maar Lagarde
riep uitdrukkelijk regeringen van
eurolanden op om zelf met stimu
leringsmaatregelen te komen.
Ze liet zich ook positief uit over
de plannen van de Europese Com
missie voor een Europees herstel
fonds voor landen die zwaar getrof
fen zijn door de corona-uitbraak.
Lagarde werd op haar wenken
bediend door de Duitse bondskan
selier Angela Merkel. De Duitse re
gering maakte gisteren bekend
met een nieuw steunpakket van
130 miljard euro te komen. Dat is
het grootste stimuleringspakket
dat een euroland tot nu toe heeft
bekendgemaakt.
vrijdag 5 juni 2020
GO
Christine Lagarde. foto epa
De Europese Centrale Bank
(ECB) gaat voor nog eens
600 miljard euro extra aan
leningen opkopen. Daarmee
komt het totale aankoopbedrag
op 1,35 biljoen euro.
Peet Vogels
Frankfurt
- Christine Lagarde, president
van de Europese Centrale Bank
