CORONAVIRUS
pot
merkendagen
7
zaterdag 30 mei 2020
ken zelf weinig anderen te besmetten.
,,Dat beeld blijft staan'', zegt kinderarts
epidemioloog Patricia Bruijning. ,,Al kennen
we de redenen van de lage vatbaarheid en
bijdrage aan verspreiding nog steeds niet he
lemaal.''
Ook in Denemarken, waar de kinderen in
basisschoolleeftijd al sinds 15 april weer naar
school gaan, is geen opvallende stijging van
het aantal coronagevallen waar te nemen. En
in Nederland lijken besmettingsgevallen on
der lesgevend personeel niet naar schoolkin
deren te herleiden.
Ondanks alle positieve statistieken han
teert het RIVM nog altijd de richtlijn dat kin
deren niet op bezoek zouden moeten gaan
bij opa en oma, met name als die ouder dan
70 zijn en dus extra kwetsbaar. Is dat strenge
advies nou echt nog nodig? Bruijning: ,,Bui-
ten in de tuin zou ik het wel aandurven, als je
je aan de afstandsregels houdt, geen eten
doorgeeft, enzovoorts. En volgens mij ge
beurt dat ook al vrij vaak.''
En binnen? ,,Dat vind ik een lastige. Waar
schijnlijk kan het in veel gevallen prima.
Maar om daarop 'ja' te antwoorden, zou ik
nog meer gegevens willen zien. Dus mijn ad
vies zou zijn: als je elkaar wil zien, dan buiten
en op afstand. Tegen de tijd dat het herfst is
en weer kouder wordt, weten we waarschijn
lijk nog meer en kunnen we een beter oor
deel vellen.''
Maar verder, laat die kids deze zomer maar
lekker ravotten, stoeien in het zwembad.
Toch? ,,Weet je, de kans op besmetting van
een kind is niet nul. Maar alle risico's uitslui
ten, dat zal je als ouder toch niet lukken.''
7 Sport, maar doe
het buiten
Wie een beetje aandachtig heeft meegelezen,
zal niet verrast zijn door de mededeling dat
virologen sporten in de binnenlucht riskant
vinden, maar dat het in de buitenlucht een
veel minder grote risicofactor is. Die stelling
ging al op voor bijvoorbeeld hardlopen of
wielrennen, iets dat op individuele basis
door het kabinet nooit verboden is. Bewegen
wordt sowieso aangeraden, omdat overge
wicht je extra kwetsbaar maakt voor corona.
Ook in teamsporten als voetbal of hockey
kan klinisch viroloog Louis Kroes 'weinig
kwaads zien', ondanks het feit dat spelers er
fysiek contact kunnen hebben. Hierbij geldt
weer dat in de vrije buitenlucht verspreide
virusdeeltjes veel sneller worden verdund
dan binnen, zegt Kroes. ,,En er is veel bewe
ging, de afstanden tussen spelers zijn vaak
groot. Kortom: het is erg lastig om het virus
over te dragen.''
Natuurlijk, een speler die de inhoud van
zijn neus in jouw richting leegt kan een be
smetting veroorzaken. Maar ook hier moeten
we volgens Kroes weer beseffen: ,,Dat is een
eenmalige gebeurtenis, die geen grote rol
speelt in de verspreiding van het coronavi
rus.''
En waarom mag er buiten dan geen pu
bliek op de tribune, als die virusdeeltjes er
blijkbaar zo snel vervliegen? Bruijning: ,,Tri-
bunes, dat is buiten en niet buiten. Ze zijn af
geschermd, overkapt. De luchtcirculatie is er
niet hetzelfde als in de vrije buitenlucht. Bo
vendien, mensen zitten dicht op elkaar, zin
gen en schreeuwen.''
Kroes: ,,Je zou kunnen beweren dat men
sen op tribunes zo dicht op elkaar zitten dat
de voortdurend verwaaiende druppeltjes al
tijd wel bij iemand terechtkomen. Dat is aan
nemelijk, maar speculatief. We weten nog
niet zeker of voetbalwedstrijden super-
spreader events kunnen zijn.'' Dat is inder
daad nog niet aangetoond: besmetting
kan ook in de bus naar het stadion of in de
kroeg hebben plaatsgevonden.
8 Besef dat juist je
eigen omgeving een
mijnenveld is
Vooropgesteld: veel is nog niet bekend
over het coronavirus. Hoe vaak het ver
spreid wordt door een onderling gesprek
of een omhelzing, hoe vaak door een 'be
smette' deurklink en hoe vaak door
slechte ventilatie? Onduidelijk.
Wat we uit onderzoeken wel weten, is
dat het op al die manieren zou künnen ge
beuren, en dat je eigen omgeving - huis,
gezin, goede vrienden, familie - veruit de
meest voorkomende bron van besmetting
is, omdat je daar gewend bent om langere
tijd dichtbij anderen door te brengen.
Weet je, de kans op
besmetting van een kind is
niet nul. Maar alle risico's
uitsluiten, dat zal je als
ouder toch niet lukken.
- Kinderarts-epidemioloog Patricia
Bruijning, UMC Utrecht
Overdracht binnen een gezin is lastig te
voorkomen. Maar hoe close worden we de
komende tijd weer met vriendengroepen,
hoe spreken we af met broers en zussen
en hun gezinnen? Wat wordt de omvang
van onze barbecueavonden? En als het re
gent, houden we onze verjaardag dan toch
maar gewoon weer binnen?
Een barbecue met een groep mensen is
zo'n beetje de ultieme lakmoesproef voor
coronadiscipline, blijkt na een rondgang
onder de geraadpleegde experts. Zij den
ken dat het kan, als je goed nadenkt. Af
stand houden, vaak de handen wassen,
schalen niet zomaar doorgeven. Een op-
lossing zou zijn om gegrild vlees en vis op
een tafel bij de barbecue te zetten, waar
iedereen het zelf kan gaan halen.
Toch ziet epidemioloog Patricia Bruij-
ning overal figuurlijke bananenschillen.
,,Dat soort bijeenkomsten lijkt echt een
risicofactor te zijn. Voedsel delen, langdu
rige gesprekken...'' En wat als de avond
valt, de drank in de man komt, en praten
roepen of zingen wordt? ,,Ik zou er vooraf
heel goed over nadenken. Maar het hangt
er natuurlijk vanaf hoe je het inricht met
elkaar. Dus maak goede afspraken.''
En die verjaardag binnen? Kijk ermee
uit, waarschuwt viroloog Coretta van
Leer. ,,Als de ruimte te klein is, of de ra
men dicht, dan is het echt riskant. Men
sen moeten niet denken dat het coronavi
rus er niet meer is. Door dit soort bijeen
komsten kan het gewoon weer oplaaien.''
9 Denk na,
kijk, luister
Doctor ingenieur Atze Boerstra heeft
zichzelf al een aantal basisregels opgelegd
voor het leven na de lockdown. Zo gaat hij
voorlopig niet meer vergaderen in een
ruimte met een 'ventilatievoud' van min
der dan twee en slaat hij etentjes in in
tieme maar bedompte restaurants voort
aan beleefd over. ,,Het zijn simpele din
gen. Als je in een taxi stapt, vraag of het
ventilatiesysteem of de maximale stand
mag of zet een raampje open."
Nu hoort Boerstra dus bij de club ex
perts die heilig in de verspreiding via ae-
rosolen geloven, maar de boodschap van
experts is breder. Die is: nu je je weer vrij
mag bewegen, denk dan na welke keuzes
je maakt, waar je wel heen gaat en waar
niet. ,,Alleen maar kijken naar 1,5 meter
volstaat niet", zegt de Groningse virologe
Coretta van Leer. ,,Je moet kijken: hoeveel
mensen zijn hier, is het goed geventi
leerd? Maar ook luisteren: hoe hard wordt
er geroepen?"
Zo moet je eigenlijk van elke omgeving
waar je langere tijd gaat verblijven een
snelle analyse maken, zegt klinisch viro-
loog Louis Kroes. Je werkplek bijvoor
beeld, de kerk of moskee die je weer mag
bezoeken, het café waar je je eindelijk
weer eens kunt gaan bezatten, de trein of
de bus. ,,Kijk kritisch, en maak op basis
daarvan je keuzes."
Bereid je voor
op de herfst
Oké, we weten nu heel wat. Maar wat we
nog nauwelijks hebben aangestipt: het is
bijna zomer, en het zou best eens kunnen
dat het coronavirus aan een soort van zo-
merslaap begint. Virologen verschillen er
over van mening, maar Louis Kroes is uit
gesproken. ,,Door de manier waarop we in
de lente en zomer leven - ramen open, we
zijn veel buiten - is het volkomen logisch
dat de coronastatistieken nu zo laag zijn.
Het lijkt mij dan ook aannemelijk dat dat
de komende maanden zo blijft. Al moeten
we natuurlijk wel voorzichtig blijven."
Laten we ervoor kiezen om Kroes te
volgen, dan kunnen we een paar maanden
uitpuffen, ons leven weer een beetje ont
spannen leven. Maar dan: de herfst, regen,
lagere temperaturen. Het coronavirus zal
dan nog altijd onder ons zijn, niemand
die daaraan twijfelt. Sommige virologen
vrezen zelfs voor een nietsontziende
tweede golf.
Binnenmilieuspecialist Atze Boerstra
maakt zich 'echt wel zorgen over de herfst
en de winter'. ,,Met name die supersprea-
ding events kunnen de epidemie weer
enorm versnellen. Ik hoop echt dat we te
gen die tijd voorbereid zijn. Dat bedrijven,
sportscholen, restaurants, kerken en
scholen hun ventilatiesystemen op orde
hebben, dat we er collectief van doordron
gen zijn hoe belangrijk dat kan zijn."
Want wat gaan we in Nederland doen,
gaan we althans proberen? Weer werken,
studeren, samenkomen in groepen, vooral
ook binnen. Terwijl we nu weten dat juist
daar veel risico's bij komen kijken.
Als dat maar goed gaat, ben je geneigd te
denken. ,,Dat gaat geheid een paar keer
mis", vermoedt ook epidemioloog Patricia
Bruijning. ,,Dat het herfst wordt, mensen
ergens samenkomen of studeren, of wer
ken in een fabriek, en dan: boem, een uit
braak. Maar dan is het zaak dat we het
bron- en contactonderzoek heel goed op
orde hebben. We zullen in het najaar in
dat opzicht veel beter voorbereid zijn dan
tijdens de eerste golf.''
TOT 40% KORTING*
GO
Nieuwendijk 89 Axel, Zeeuws-Vlaanderen
+31 (0)115-562010, pot.nl
Ook op zo. geopend van 12:00-17:00
15.000 m2 design topmerken
Woonstoffering en Siematic
Keukenstudio op de 1e verdieping
H& Berden interieur
Meer dan 250 showroommodellen scherp geprijsd
Geldig t/m 1 juni
Op 2° Pinksterdag geopend van 12.00 tot 17.00
'Vraag naar de voorwaarden.
