overkomen Ik heb geleefd
Huisarts Mirjam wil haar
laatste levensfase niet thuis
op de bank doorbrengen
vlucht straks.
Benieuwd in
welk land we
uitkomen'
17
afscheid moest nemen van zijn
zieke vader. Zijn moeder Annie -
die dementerend is - blijft achter
in Rehoboth. ,,Ik begrijp niet dat
bezoekers zich niet aan deze sim
pele regels kunnen houden. Door
bezoek kunnen mensen ziek wor
den. Deze ouderen zitten als rat
ten in de val.''
Volgens directeur Bleijenberg
van Brinkhoven speelt 'botte pech'
een grote rol bij de ramp. ,,Nie-
mand in het dorp was zich ervan
bewust dat er begin maart al men
sen besmet waren. Daardoor kon
het virus zich snel verspreiden. Dat
Heerde een hecht dorp is met een
bloeiend verenigingsleven, zal daar
zeker aan hebben bijgedragen.''
Dat denkt ook epidemioloog
Hans Heesterbeek van de Univer
siteit Utrecht, als hij kennis neemt
van de feiten. „Corona is als een
sluipmoordenaar binnengedron
gen. Een koorrepetitie, een in
spraakavond, een kerkdienst: dat
zijn ideale gebeurtenissen voor su
perverspreiding. Er waren begin
maart al inwoners met milde
symptomen. Die zijn dan onbe
wust besmettelijk, en blijven niet
thuis. Zo kon het virus zich als een
lopend vuurtje verspreiden.''
Terwijl het virus in de rest van
het land inmiddels flink is ver
drongen, vreest burgemeester
Koops - zelf nog altijd niet hele
maal hersteld - elke dag nieuwe
besmettingen. Niet voor niets,
want Heerde is nog altijd een van
de plaatsen met de meeste
nieuwe coronabesmettingen. Op
vrijdag 15 mei blijken nog eens
vier inwoners met corona in het
ziekenhuis te zijn opgenomen.
De verslagenheid in het dorp is
groot. Wie langs verpleeghuis Re-
hoboth loopt, ziet dat veel kamers
leegstaan. Waar vóór de virusuit
braak planten en bloemen de
vensterbanken sierden, is het nu
zwart achter de ramen. ,,Ik zie de
gezichten voor me'', zegt domi
nee Van der Graaf over de tiental
len dodelijke slachtoffers. ,,Blijk-
baar is de mens heel kwetsbaar en
broos: er hoeft maar een virus
rond te waren, en je leven is voor
bij.'' Koorleider Martin Eikel
boom houdt zich vast aan zijn ge
loof in God. ,,De doden hebben
het beter dan wij hier.''
Hoe moet Heerde verder? ,,Als
de crisis achter de rug is, wil ik
kijken hoe we deze ramp een plek
kunnen geven'', zegt de burge
meester. ,,Met een monument in
het dorp, en een herdenking. Daar
moeten we het met elkaar over
hebben. Want ook over honderd
jaar zal deze crisis worden herin
nerd.''
Stel dat dit haar laatste jaar is. Stel
dat ze door de coronamaatregelen
haar laatste maanden thuis op de
bank moet doorbrengen. Voor
huisarts Mirjam Willemsen (46)
zou dat een ramp zijn. Al weken leest ze in de
krant over de lockdown en dat 'de kwetsba
ren' beschermd moeten worden. Maar wat
willen die kwetsbaren - zoals zij - zelf? ,,Er
wordt niet gevaagd naar onze mening en dat
maakt me boos. De patiënt zou centraal moe
ten staan, ook tijdens deze crisis. Iedereen
moet zich bewust zijn van de risico's en op
basis daarvan zelf kunnen beslissen wat hij of
zij wil."
Mirjam snakt naar uit eten met haar man,
terrasjes pakken met vriendinnen, reizen met
haar gezin. Te vaak hoort ze mensen opmer
ken 'ach, dat halen we later wel in'. Maar voor
Mirjam is er geen later. ,,Ik voel me nü goed.''
Kijk ook eens naar de bewoners van ver
pleeghuizen, zegt ze. Die mogen nog altijd
bijna geen bezoek ontvangen. En dat zijn
heus niet allemaal demente bejaarden die
niets meer van de wereld mee krijgen. Het
zijn mensen ('ménsen!') die de pech hebben
nog maar een jaar, hooguit twee, te leven
vanwege een broze gezondheid. Die moet je
mooie laatste maanden gunnen. De keus of
zij familie willen ontvangen - en dus een ri
sico lopen - is aan hen.
De Maastrichtse heeft zelf longkanker.
Sinds vorig jaar weet ze dat ze er dood aan zal
gaan. Ze had net samen met haar coach uitge
stippeld hoe ze haar laatste levensfase zinvol
wilde besteden.
Mirjam heeft haar praktijk, die ze samen
met een vriendin runde, overgedragen, maar
werkt nog altijd twee dagen in de week. Al
vóór haar ziekte had ze zich toegelegd op de
palliatieve zorg. Haar eigen ervaringen zijn
nu van toegevoegde waarde.
en niet als scan of ziekte'', vindt ze. ,,Vraag
vaker naar iemands doelen. Misschien wil ie
mand wel helemaal niet meer behandeld
worden, is die patiënt eigenlijk al vijf jaar
klaar met leven. En als iemand wel een be
handeling wil aangaan, probeer dan helder te
krijgen tegen welke prijs. Wil je drie maan
den ziek zijn van de chemo om nog zes
maanden langer te kunnen leven?''
Door het hele land geeft Mirjam lezingen.
Daarnaast werkt ze samen met specialisten
in de regio Zuyderland MC aan een plan om
het praten over wensen en grenzen veel eer-
der in de behandeling van ernstige zieke pa
tiënten toe te passen. Zelf weet ze zeker dat
ze niet op de intensive care wil belanden.
,,Omdat ik heb gezien hoe mensen daar van
daan komen. Als huisarts bezoek ik de pa
tiënten met doorligplekken en infecties, ik
zie hoe zwaar de revalidatie is en dat sommi
gen er nooit meer bovenop komen. Voor me
zelf wil ik dat niet. Ik wil kwaliteit van leven,
geen kwantiteit."
Eigenlijk heeft ze altijd bewust in het leven
gestaan, zegt ze in haar schaduwrijke ach
tertuin. Ze wijst naar haar bescheiden huis.
Samen met haar man, ook arts, had ze al lang
iets groters kunnen kopen. Hebben ze be
wust nooit gedaan. ,,Dus geen torenhoge hy
potheek. Daardoor kunnen we drie keer per
jaar met de kinderen op vakantie."
Ze hebben een dochter van 9 en een zoon
van 12. „Afgelopen januari zijn we nog met
het gezin wezen wildkamperen in Oman.
Geweldig.''
Mirjam vindt het onpeilbaar verdrietig dat
ze haar kinderen niet groot zal zien worden.
Het minste wat ze kan doen is hen nu nog zo
veel mogelijk mooie
herinneringen bezor-
We pakken de gen. ,,Ik plan niet ver
aste de heste der vooruit dan drie
PPrüLP UP UPULP maanden, leef van
scan naar scan. Onze
volgende reis zou
naar Taiwan gaan,
maar ik vrees dat die
door corona wordt af
gezegd. Met mijn
man heb ik afgespro
ken dat we de eerste
de beste vlucht pakken die wél gaat, ik ben
benieuwd in welk land we uitkomen.''
Ze herinnert zich het eerste euthanasie
verzoek dat ze kreeg als arts, dertien jaar ge
leden. De vraag kwam van een flamboyante
vrouw van begin zeventig met een mondtu-
mor. Er was kans op genezing, maar haar ge
zicht zou blijvend verminkt zijn en ze kon
daarna niet meer eten. ,,Ze hield van lekker
eten en was heel stellig: geen operatie, want
zo wilde ze niet verder leven.''
Mirjam ging in discussie. Er was toch kans
op genezing? ,,Maar zij bleef erbij. Zei dat ze
een mooi leven had gehad. De operatie hield
ze af en ze ging achteruit, ik zag haar lijden.
Uiteindelijk heb ik haar de euthanasie toch
verleend. Haar hele familie zat erbij, het was
mooi. Nu begrijp ik die vrouw veel beter."
GO ZATERDAG 30 MEI 2020
Annemarie Haverkamp praat met mensen over hun leven en het einde dat nadert.
Familie s.v.p.
2 meter afstand
houden».
Omdat zelfs na de ramp in Rehoboth familieleden moeite hebben
met het strenge bezoekregime, laat zorgbestuurder Martens hek
ken plaatsen rondom het verpleeghuis. fotos rob voss
„Artsen moeten hun patiënt als mens zien,
FOTO KOEN VERHEIJDEN
Wilt u ook uw verhaal vertellen in deze rubriek? annemarie@dpgmedia.nl
