'Uit de kast
komen is nog
steeds Heel
Moeilijk!
Voor jezelf.
Je bent anders
en dat wil
je niet'
ik dat nou?! Nu moet ik door!' Ik vervolgde:
'In de oorlog is mijn opa tien minuten
opgebracht geweest in een politiebureau.
Toen hij daaruit stapte, nam hij een radio
en zijn fiets mee. Dus technisch gesproken
kwam hij er beter uit dan hij erin ging.'
Volume omhoog: 'Maar mijn moeder is
hiervan zo geschrokken, dat ze er veertig jaar
over heeft lopen zeiken!' Iedereen lachen.''
,,Omdat het zo was! In een goeie grap zit
altijd een kern van waarheid. Op een
gegeven moment dacht ik: ik wou dat het
weer oorlog werd, dan krijgen we tenmin
ste nieuwe verhalen. Altijd angst, klein
maken. D oe maar niet te gek.
Toen ik net op tv was met Dit was het
nieuws, zei mijn moeder: 'Zeg maar niet op
tv dat je homoseksueel bent. Als er dan
weer oorlog komt, dan ben jij weg!''
,,Dat denk ik wel, ja. Ze had ook kunnen
zeggen: 'Wat superleuk dat je praat over je
homoseksualiteit. Wat dapper!' Maar haar
eerste reactie was: oeh, eng. Dat merk je
meteen, als kind. Er werd bij ons thuis ook
niet geknuffeld. Toen ik 12 was, sprong ik
nog bij haar op schoot. 'Doe niet zo gek!'
riep ze dan. Ik leg nog weleens spontaan
mijn hand op een bloot been van een
vrouw op de tennisclub, na een fanatiek
partijtje; nou, dan slaan ze soms van schrik
achterover in de buxushaag. Dan denk ik: o,
dat hoort natuurlijk niet.''
,,Ik ben enorm knuffelig. Ik zit altijd aan
iedereen. Nu kan dat niet, dus zit ik maar
aan bomen. 'Hallo berk!''' Weer serieus:
,,Die sfeer is bepalend, zeker als je ook nog
uit de kast moet. Zo'n Johan Derksen die
zegt: 'Homootjes die uit de kast moeten
komen, stel je toch niet aan...' Hij weet niet
wat hij zegt. Uit de kast komen is nog steeds
Heel Moeilijk! Heel Moeilijk! Niet voor je
ouders, maar voor jezelf. Je bent gewoon
anders en dat wil je niet. Zelfs iemand als
Splinter Chabot, die superleuke ouders
heeft, schrijft er een boek over. Er gaat niks
vanzelf, ook al staat je vader er helemaal
voor open. Je moet alles altijd duiden, uit
leggen. Bij mij was het dubbelop, want met
mijn vader praatte ik ook niet over andere
dingen. Hij hockeyde, speelde zelfs in de
hoofdklasse, maar nam mij nooit mee. Ik
was heel goed in korfbal, maar daar kwam
hij ook nooit.''
Roept uit: ,,Dat deed hij gewoon niet!''
,,I don't know!"
,,Nee! Weet ik gewoon niet. Hij vond het
niet fijn, denk ik. Zelf doen, hij deed alles
zelf. Dus dat ook. Ik ben één keer mee
geweest. Ik ging vanaf mijn 8ste korfballen,
op steeds hoger niveau. Hij is nul keer
wezen kijken. Ik heb het er nog weleens
over met een goede vriend, Pieter. Ontzet
tend leuke gozer. Uit Enschede. Hij zat in
mijn team. Zijn vader had een broertje
dood aan sport. Die kwam dan tien minu
ten voor tijd en vroeg (zet een kakkineuze
stem op): 'Zeg, heeft Pieter nog gescoord?!'
En dan langs de kant staan, hè: ^eter, P^e-
ter!' Dat deed hij echt voor zijn zoon. Daar
kan ik van janken, zo mooi! Zo ontroerend.
Dat had ik niet. Zo hoop je dat een vader
doet.''
Als kind wil je gezien worden.
,,Ja, als je geen aandacht krijgt, blijf je ernaar
hunkeren. Dat is wel erg, hoor. 'Hoeveel ap
plaus heb jij nodig in je leven?' vroeg Harm
ooit aan mij. Ik vind het zo suf. Ik ben nu
bijna 60, dan zou je toch denken dat ik die
erkenning niet meer nodig heb.''
,,Ik hoop dat het nog gebeurt, maar ik denk
het niet.''
,,Nou, ze zal dit wel lezen, ze leest de krant.
Misschien denkt ze dan: ik zou het weleens
willen hebben over hoe hj dat nou ziet. Als
er behoefte is bij mijn moeder, zal ze er zelf
over beginnen.''
,,Nee. Nooit. Ik had het best gewild. Het zat
er niet in. Mijn vader was nogal autoritair,
hij wilde alleen vertellen, alleen uitleggen
hoe het leven in elkaar stak, en dat moest je
dan hogelijk waarderen. De laatste twee,
drie jaar werd hij milder, zijn geheugen
ging achteruit. Wij mochten vroeger nooit
een hond, ze waren bang dat hij tegen de
gordijnen zou plassen of op het tapijt. Harm
en ik hebben een whippet. Ik zie hem nog
zitten, dan gaf mijn vader hem koekjes en
zei hij: 'Kijk, hij vindt me aardig'. Zo ont
wapenend! Makes me cry. Dat zijn grote
dingen hoor, en heel bepalend ook in hoe je
bent geworden en hoe je wilt zijn.''
Hij denkt na over die grote dingen, zegt hij,
over zijn leven. Dankzij corona, zijn agenda
die leeg dreigde te lopen, heeft hij daar
ruimte voor kunnen maken. Naast opna
mes voor het natuurprogramma BuitenGe
woon en online series, is er tijd om naar
buiten te staren, naar die kastanjeboom
daar in de tuin. Toen de crisis begon was hij
nog kaal, en kijk nu, hoe mooi hij in bloei
staat. Met on-Harm Ediaanse ernst: ,,Het
leren kijken - waar hoor ik, waar kom ik
vandaan, welke zorg dragen we voor ons
eigen stukje wereld; daar ben ik mee bezig,
misschien nog meer dan vroeger.''
Straks staat alles op papier, kan zijn moe
der het ook lezen, misschien. Wie hij is, wie
hij werkelijk is. Dat hij wordt gezien.
Waarom zei je dat?
Was zij daar echt bang voor?
Jij bent het tegenovergestelde gaan
doen.
Waarom nam hij jou nooit mee?
Waarom niet?
Nooit gevraagd?
Je moeder is 90, kun je het nu wel met
haar over het verleden hebben?
Hoe bedoel je: ik hoop dat het nog
gebeurt? Heb je nog nooit...
Met je vader ook nooit? Die is vorig jaar
overleden.
ZATERDAG 30 MEI 2020 13
