CORONAVIRUS
Je bereidt je toch altijd op de verkeerde crisis voor
7
Patiënten
onderschatten vaak
de ernst van een
corona-infectie. Dat
ondervindt de voorzitter
van de landelijke
longartsen vereniging
Leon van den Toorn. ,,Als
ik ze vertel hoe ernstig
de longen eruit zien, zie ik
angst in hun ogen.''
Met gehaaste
tred loopt
longarts
Leon van
den Toorn
door de
lange, hoge
gangen van het Rotterdamse Eras
mus MC. Op de longafdeling op de
vierde verdieping laat hij op twee
grote schermen de dramatische
schade zien die corona kan aan
richten in de longen.
Waar bij een longfoto van een
gezond persoon de longen grijzig
en egaal zijn, is bij een ex-corona
patiënt in beide longen een dikke
rand met allemaal witte strepen te
zien. ,,Wat je hier ziet lijkt bijna
een honingraat'', zegt hij, terwijl
hij de littekens aan de randen van
de longen aanwijst. ,,Er ontstaat
een soort littekenvorming, dat
noemen we longfibrose. De lon
gen krimpen en het longweefsel
wordt stugger, waardoor het
moeilijker is om voldoende zuur
stof binnen te krijgen.''
Mensen die opgenomen worden
wegens een corona-infectie besef
fen volgens hem vaak niet hoe
ernstig de situatie is. ,,Mensen
zeggen dan: het gaat wel, terwijl jij
net een foto hebt gezien waarvan
je denkt: het gaat helemaal niet!
Als ik dan vertel hoe ernstig het
beeld van de longen eruit ziet, zie
ik angst in de ogen: word ik er ook
zo één op de ic?''
Prognose
Volgens Van den Toorn is het dan
een dubbeltje op zijn kant. ,,Óf de
patiënt herstelt geleidelijk óf het
gaat na een aantal dagen alsnog
mis. Ook hebben we in de afgelo
pen maanden gezien dat deze pa
tiënten vaak longembolieën krij
gen, dat is stolselvorming in de
longvaten. Dit maakt de prognose
nog onzekerder. Als er maar één
bezoeker per dag mag komen en
mensen bijvoorbeeld meer kinde
ren hebben, is dat vreselijk. We
denken dat ook dat dit het herstel
niet ten goede komt. Er zijn men-
sen die nog twee van hun kinde
ren hebben gezien en de rest niet.
Dat is rampzalig.''
Degenen die corona hebben
overleefd, onderschatten volgens
hem ook vaak het blijvende letsel
dat het virus kan veroorzaken.
„Patiënten die de ic-opname heb-
Van de overlevenden
op de ic gaat vrijwel
100 procent met
restschade naar huis
ben doorstaan, gaan na een her
stelperiode op de verpleegafde-
ling, regelmatig met zuurstof naar
huis.'' Dat betekent 24 uur per dag
aan een kastje en permanent een
slangetje in hun neus. ,,Misschien
kun je niet naar huis, maar moet je
naar een verpleeghuis of een reva-
lidatiekliniek. De grootste groep
zijn zestigplussers, maar er zitten
ook jongeren tussen. We werken
hiervoor nauw samen met revali
datieartsen uit de centra voor lon-
grevalidatie, daarvan zijn er vijf in
Nederland.''
Blijvend letsel
Hoeveel mensen er permanente
problemen aan overhouden, weet
Van den Toorn niet precies. ,,Als je
een schatting moet maken, kom je
er wellicht op uit dat er honderden
tot mogelijk duizenden mensen in
Nederland zullen zijn die door co
rona kampen met blijvend letsel
aan de longen. Van de mensen die
de ic hebben overleefd gaat vrijwel
100 procent met restschade naar
huis. Van andere coronavirussen
zoals Sars en Mers weten we dat
ongeveer de helft van de mensen
die in het ziekenhuis lag - maar
niet op de ic - langdurig tot per
manent longafwijkingen houdt.
Daarom is het belangrijk dat we bij
corona alle patiënten die ontslagen
worden uit het ziekenhuis zo goed
mogelijk en op dezelfde manier
volgen met bijvoorbeeld longfunc-
tieonderzoek en foto's. Dan kun
nen we over ongeveer een halfjaar
zeggen wat er nu echt is overge
bleven van de longschade.''
Kasplantje
De mensen die thuis corona door
maken en weinig klachten hebben
- een aantal dagen snotteren,
hoesten en koorts - houden vol
gens de longarts 'waarschijnlijk
geen restschade over'. ,,Maar we
moeten ook bij deze groep bedacht
zijn op aanhoudende klachten. We
hebben nu geen idee hoe groot die
groep is. Als je 6 weken na het be
gin van coronaklachten nog altijd
niet goed de trap op kunt, is dat
een reden voor verder onderzoek
bij de longarts. Als je een stukje
longinhoud verliest, wil dat niet
zeggen dat je meteen een kas
plantje bent. Maar in de meest
ernstige gevallen kunnen mensen
nog geen 2 meter lopen, en dan
zijn ze al kortademig. In sommige
gevallen kan het de helft van de
longinhoud schelen en wordt nog
maar een derde van de zuurstof
opgenomen.''
Zelfs aan permanente schade bij
longfibrose kunnen de artsen wat
doen, zegt hij. „Mogelijk met fi-
broseremmers, die worden al jaren
gebruikt voor andere vormen van
longfibrose. Met een revalidatie-
traject kun je de conditie en spier-
functie weer opbouwen. Je moet
per patiënt bekijken wat de beste
opties zijn qua behandeling en be
geleiding. Hoe dan ook moeten we
de patiënten die corona hebben
gehad niet in de steek laten.''
on
Frank
Poorthuis
3^
Duitsland
IN QUARANTAINE
De kleintjes zijn weer naar
school geweest. Voor het eerst
sinds 13 maart. Dat zijn tien
weken, langer dan welke schoolva
kantie ook. En het was een feest. We
hadden natuurlijk niet anders ver
wacht. Maar het was toch mede
waarom ik zover weg van ze ben nu,
dus da's fijn.
De kleinste kwam om acht uur
vanmorgen op het schoolplein haar
meest gemiste vriendinnetje tegen
en heeft de hele dag haar handje niet
meer losgelaten. Ze was in de klas
even bijzonder want 'het meisje dat
later aansloot' en de favoriet bij elk
spelletje. De juf stuurde een filmpje
waarop duidelijk werd hoe gelukkig
ze ronddartelde. Enfin, ze zit een
vriendenboekje in te vullen aan de
keukentafel wanneer ik bel, en heeft
daardoor even geen tijd voor me. Van
haar oudere zus hoor ik dat ook zij
een topdag had. 'Zo leuk, papa!'
Goeie zaak dus. Klaar.
Ik kijk daarna routineus (dat is m'n
werk, hè) even naar de sterftecijfers
van de dag: 26 doden. Meer dan
maandag, maar vooralsnog geen re
den tot paniek. Want we weten in
middels dat de weekenddoden later
binnenkomen. De kennis die je je ei
gen maakt. Het is alsof je zelf meteo
roloog bent geworden en aan de cu
muluswolk kunt zien hoeveel regen
eruit gaat vallen. Wat deze cijfers in
elk geval laten zien is dat het veel be
ter gaat dan een paar weken geleden.
Ja, het gaat er langzamerhand weer
een beetje gewoon uitzien in Neder
land. Behalve dat er nog geen vaccin
tegen corona is en we tevens zien dat
de besmettingsbrandhaarden ver
schoven zijn van Brabant naar de
grote steden, Rotterdam met name,
waarnaar ik over enkele weken weer
terugkeer. De rationaliteit van dat be-
Tot voor kort
waren we met
z'n allen bang
voor de
klimaat
verandering.
Hoe is 't
daarmee
überhaupt?
sluit is natuurlijk überhaupt ver te
zoeken. Tegen de tijd dat ik terug
kom, gaat het pas echt los in Neder
land. Op 1 juni mogen de terrassen en
restaurants open, 8 juni gaan de ba
sisscholen normaal draaien.
Maar als deze crisis me iets geleerd
heeft, is het om niet te ver vooruit te
kijken. Een week is al een eind. Je be
reidt je in dit leven sowieso altijd op
de verkeerde crisis voor. Tot voor kort
waren we met z'n allen bang voor de
klimaatverandering. Hoe is 't daar
mee überhaupt? Iemand nog geïnte
resseerd? De vluchtelingenstroom uit
Azië en Afrika? De baard van Wil-
lem-Alexander? Nou dan. We vieren
eerst even dat het een topdag op
school was. Dankjewel ook, juffen en
meesters.
donderdag 28 mei 2020
GO
'Sommige mensen kunnen nog
geen 2 meter meer lopen'
Longarts Leon van den Toorn wijst de schade aan op de long van een coronapatiënt. foto marco de swart
Marcia Nieuwenhuis
Rotterdam
- Leon van den Toorn, longarts
y F
Net als veel Nederlanders blijft jour
nalist Frank Poorthuis thuis. Frank
zit in de risicogroep. Verslag van
dag 75.