NIEUWS 3
Boeren en waterschappen zien het watertekort snel oplopen
Bij hoger verbruik meer betalen
Nederland beleeft het droogste
voorjaar ooit. Boeren, boswachters en
beleidsmakers houden hun hart vast. De
centrale boodschap: leer ermee omgaan
want heel droog zal het vaker worden.
Het neerslagtekort staat
nu op zo'n 130 milli
meter, en dat gaat ko
mende week oplopen
tot 172 met de huidige
weersvoorspellingen. Droger dan
het kurkdroge 2018, maar ook dro
ger dan recordjaar 1976. Deze situ
atie gaat mede door klimaatveran
dering vaker voorkomen, voor
spellen het KNMI en de Universi
teit van Utrecht. Zomers als die in
2018 komen nu vaker voor dan
rond 1950, waarbij de kans op
droogte in het binnenland een
stuk groter is dan aan de kust.
Het jaar 2020 kenmerkt zich
door de vroege droogte. ,,Dat is re
delijk uniek'', zegt Bart Vonk,
voorzitter van de Landelijke Com
missie Waterverdeling. Dit orgaan
adviseert Rijkswaterstaat en de
waterschappen over de verdeling
van zoet water als er tekorten
zijn. Of de droogte doorzet tot en
met de zomer, valt niet te voor
spellen. „Voorlopig valt er amper
neerslag en bevinden we ons in de
fase van een dreigend watertekort.
De alarmbellen gaan nog niet af,
maar we staan paraat.'' Voor de
scheepvaart op de grote rivieren
spelen er volgens Vonk nog geen
grote problemen, dat geldt ook
voor de boeren in het westen en
noorden. ,,Voor de overige delen
van het land is het een ander ver
haal. Zij zijn veel afhankelijker van
regen, we kunnen door de hogere
ligging onvoldoende water naar
deze gebieden laten stromen.''
Wat zijn de gevolgen
voor de natuur?
Maar sinds maart kwam er nauwe
lijks een druppel bij. ,,Over de
Neerslagtekort
Strabrechtse Heide nabij Eindho
ven hangt in het najaar een mooie
paarse gloed van de bloeiende hei.
Maar een deel is nu gewoon dood.
Het is een desolaat gezicht, als in
de woestijn'', ziet boswachter Mari
de Bijl van het Brabants Land
schap.
De droogte heeft ook zijn weer
slag op het dierenleven. In droog
vallende beekjes en meren hebben
amfibieën het moeilijk. Er worden
veel minder vlinders gesignaleerd.
Kievitskuikens en andere jonge
weidevogels hebben het zwaar
aangezien ze nauwelijks insecten
vinden om te eten.
Wat gebeurt er als de droogte
aanhoudt? De Bijl: ,,Dan gaan we
richting het klimaat van Midden-
en Zuid-Frankrijk. En dat ga je
zien aan de planten. Geen eiken en
berken meer, maar bijvoorbeeld
veel meer platanen. Dat is een heel
ander bos. Maar ik hoop dat we de
inheemse bomen, en daarmee ook
de inheemse vogels en insecten,
kunnen behouden.''
Wat zijn de gevolgen
voor de boeren?
LTO-bestuurder Trienke Elshof
meldt dat de landbouw in het
noorden en westen nog voldoende
grond- en oppervlaktewater be
schikbaar heeft om te beregenen,
maar dat in de rest van Nederland
het watertekort snel oploopt.
,,Onze sector krijgt klap op klap.
Het is het derde jaar op rij erg
droog en dan hebben we ook nog
de coronacrisis waardoor sommige
collega's in financiële problemen
zijn gekomen, denk bijvoorbeeld
aan de aardappelboeren. Voor de
melkveeboeren is het ook sappe
len. Niet alleen door een lage
melkprijs, ook het voer voor de
koeien komt onder druk te staan
doordat het gras minder vaak kan
worden gemaaid.''
Elshof benadrukt dat er sinds
2018 veel in gang is gezet om het
water beter vast te houden. ,,Extra
stuwtjes in sloten, een hoger
grondwaterpeil in de polders,
druppelirrigatie. Technisch is er
veel mogelijk, maar uiteindelijk
zijn we niks zonder regen. Dit is
extreem, maar we wonen niet in
de Sahara. Uiteindelijk gaat het
weer regenen. We moeten leren
omgaan met langere perioden van
droog en nat.''
Wat zijn de gevolgen
voor huishoudens?
OPLOSSINGEN
in koor. Ook de drinkwatervoor
ziening is echter niet onuitputte
lijk. Door het oppompen van
grondwater, daalt het waterpeil
weer verder. En dat is weer slecht
voor akkers en natuur. Een Neder
lands gezin verbruikt gemiddeld
120 liter water per dag, oplopend
tot 150 liter op zonnige dagen.
Vooral tijdens de pieken is het
soms lastig al dat water bij huis
houdens te krijgen, ervaren de wa
terbedrijven. In 2018 verlaagde Vi-
tens daarom tijdelijk de water
druk, waardoor er bijvoorbeeld
minder water uit de douche
kwam. Dus roepen waterbedrijven
iedereen op om te besparen, niet
alleen in de zomer maar het hele
jaar door. Het enige dat waterbe
drijven blijven promoten, is het
drinken van water. ,,Slechts een
paar liter drinken we op, de rest
verdwijnt in het afvoerputje. Dus
je kunt met een gerust hart zoveel
drinken als je wilt'', aldus Vitens.
donderdag 28 mei 2020
GO
Zo drooa was
Bart Gotink en Sanne Schelfaut
Het grondwater was nog zo re
delijk op peil na de grote hoe
veelheid regen afgelopen winter.
Verschil tussen neerslag en
verdamping (1 april - 27 mei).
Record
jaar
1976
Landelijk 300 mm
gemiddelde
13 meetstations
200 mm
droogste
jaren
2020
Mediaan
1981-2020
april 1 mei 1 juni
280520 KNMI
Een boer aan het werk op
zijn gortdroge akker in het
Brabantse Mierlo. foto rob engelaar
Akkerbouwer Frank Kuijpers uit
het Zeeuwse Ossenisse raadt
zijn volgers op Twitter aan pan
nenkoekenmix te hamsteren,
omdat zijn tarweoogst dreigt te
mislukken. Hij kan er nog grappen
over maken, maar de opmerking
van Kuijpers geeft aan dat veel
boeren al zo vroeg in het jaar pro
blemen hebben om hun gewassen
goed te laten groeien.
De Nederlandse huishoudens ge
nieten in eerste instantie van het
mooie weer. In tijden dat iedereen
in Nederland moet vertoeven, zijn
de 713,6 zonuren die van deze lente
de zonnigste ooit maakten, niet
eens zo verkeerd. En bang dat er
geen water meer uit de kraan
komt, hoeven de mensen echt niet
te zijn, zeggen de waterbedrijven
Water vasthouden,
vasthouden en
vasthouden, luidt
het toverwoord.
Bijvoorbeeld in de
vorm van extra bek
kens onder natuur
gebieden als de Ve-
luwe of de Sallandse
Heuvelrug. Water
schappen experi
menteren ook met
het dempen en on
dieper maken van
sloten en beken om
een hogere grond
waterstand te be
werkstelligen. En
boeren kunnen,
zoals LTO'er Trienke
Elshof naar voren
brengt, zuiniger om
gaan met water door
precisieberegening
of druppelirrigatie.
Waterbesparing
moet komen van
consumenten, boe
ren en bedrijven. Zo
wordt drinkwater
nog vaak gebruikt
voor het koelen in
productieprocessen.
Niet meer van deze
tijd, zeggen de wa
terbedrijven. En
water is misschien
ook wel heel goed-
koop, oppert Vitens-
directeur Jelle Han-
nema. Ook voor
consumenten. Idee
van hem: meer beta
len, als men meer
water verbruikt.
Drinken, wassen en
koken wordt dan ge
zien als een eerste
levensbehoefte.
Maar vul je je zwem
bad in de achtertuin
of spuit je de cara
van schoon, dan zou
je in een hogere
prijsklasse terecht
kunnen komen, wil
Vitens.
