Thuis met Thijs (3)
'Ik bel met vrienden
en familie als ik door
de stad loop. Dat
voelt alsof ik toch
onder de mensen ben'
26
Vijf weken lang zoekt schrijver en psycholoog Thijs Launspach
met behulp van wetenschappers antwoorden op prangende vragen
in coronatijd. Vandaag aflevering 3 over het eenzaamheidsvirus.
Zo veel mogelijk binnenblij
ven, anderhalve meter
afstand houden en geen
bijeenkomsten met meer
dan drie personen: we
kunnen de maatregelen inmiddels
opdreunen. In tijden van corona
beschouwen we de ander als
potentiële bron van besmetting.
Tegelijkertijd hebben we die ander
juist heel hard nodig. Het 'eenzaam
heidsvirus', zoals onze koning het
noemde in zijn toespraak op 20
maart, is overal: onder ouderen die
afgeschermd moeten worden van
anderen, maar ook steeds meer onder
jongere mensen, van wie er veel
alleen wonen en die hun reguliere
sociale contacten momenteel moeten
missen.
Eenzaamheid is het verschil tussen
het sociaal contact dat je hebt en het
sociaal contact dat je zou willen, zegt
psycholoog Marissa van der Sluis. Ze
werkt als therapeut bij een praktijk
in Amsterdam, doceert bij de oplei
ding klinische psychologie van de
Universiteit van Amsterdam en heeft
haar eigen podcast, De Podcastpsycho-
loog. Voor mijn podcast Thuis met
Thijs stelde ik haar vijf vragen over
eenzaamheid.
Huidhonger verwijst naar de mense
lijke behoefte aan huid-op-huidcon
tact, legt Van der Sluis uit. ,,Bij baby's
is dit al een primaire levensbehoefte.
Knuffelen en vasthouden betekent
warmte en bescherming, het brengt
het stressniveau van jonge kinderen
naar beneden. Voor volwassenen is
dit niet anders: aanraking kalmeert
en brengt troost. Zeker als je al in
psychische nood zit, is huidhonger
een reëel probleem."
,,Alleen zijn betekent niet per se dat
je eenzaam bent, en eenzaam zijn
betekent niet per se dat je alleen
bent", zegt Van der Sluis. Het is een
subjectieve beleving en de
standaarden zijn voor iedereen
anders.
Incidentele eenzaamheid hoort er
soms bij, maar structurele eenzaam
heid kan wel degelijk gevaarlijk zijn,
zegt de psycholoog. „Structurele
eenzaamheid gaat ten koste van je
psychische én je lichamelijke
gezondheid. We weten zelfs dat je
levensverwachting lager is als je je
structureel eenzaam voelt. Eenzaam
heid kan dus wel degelijk een gevaar
vormen."
We leven in heftige tijden, dus enige
mate van verdriet, piekeren, angst en
rouw is volgens de psycholoog on
vermijdelijk. ,,Dit is juist passend bij
de situatie, hoe vervelend het ook is.
Maar als je je bijvoorbeeld langer dan
twee weken elke dag het grootste
gedeelte van de dag down voelt en
nergens zin in hebt, is het tijd om aan
de bel te trekken. Je af en toe zorgen
maken of malen is niet vreemd, maar
ben je oncontroleerbaar aan het
piekeren en lukt daardoor niets meer,
dan is dat reden tot zorg. Dan kun je
misschien beter professionele hulp
inschakelen.''
Eenzaamheid is een signaal dat er
iets moet veranderen, legt Van der
Sluis uit. ,,Dat kan op twee manieren:
je verwachtingen bijstellen of je situ
atie veranderen.'' Dat eerste kan door
je te realiseren dat dit momenteel nu
eenmaal de realiteit is, ook al had je
het anders gewild. Het ligt niet aan
jou maar aan de situatie, en is van
voorbijgaande aard. Het tweede doe
je juist door actie te ondernemen:
,,Bel je vrienden, ga op vaste mo
menten met iemand sporten in het
park. Schrijf je in bij Quarantine-
Chat, dan word je op een willekeurig
moment gebeld door een vreemde.
Zelf hang ik momenteel regelmatig
lang aan de telefoon met familie en
vrienden, terwijl ik door de stad
wandel. Dan heb ik toch het idee dat
ik onder de mensen ben.'' Mochten
de maatregelen heel lang duren, dan
is het misschien verstandig om een
'corona crew' om je heen te verzame
len: kies enkele mensen uit die je wél
dichtbij laat komen, terwijl je ande
ren op afstand houdt.
,,De eerste stap: checken of iemand
daadwerkelijk eenzaam is, voor je
overhaaste conclusies trekt. Ja, dat
kun je gewoon vragen", drukt Van
der Sluis me op het hart. ,,Ga vooral
na waar diegene behoefte aan heeft.
Soms is dat een praatje, soms iets
doen. Volgens mij moeten we vooral
het taboe op eenzaamheid doorbre
ken. Je bent niet zielig als je eenzaam
bent. Je kunt midden in het leven
staan en je toch eenzaam voelen. Het
is zeker niet iets om je voor te scha
men.''
ZATERDAG 9 MEI 2020 GO
'Eenzaam zijn is niet zielig'
Wat is 'huidhonger'?
Is eenzaamheid alleen ongemak
kelijk of kan het ook gevaarlijk
zijn?
Marissa
van der Sluis:
„Structurele
eenzaamheid
gaat ten
koste van je
psychische
én lichame
lijke gezond
heid.'' FOTO
MARCO OKHUIZEN
Wanneer moet je je zorgen maken
over je mentale gezondheid?
Wat kun je doen als je je eenzaam
voelt?
Wat kun je doen voor mensen in je
omgeving die eenzaam zijn?
m De podcast Thuis met Thijs met
daarin het complete interview met
Marissa van der Sluis is te vinden op
de sectie Werkt van deze site.
Psycholoog
en columnist
Thijs Laun
spach schreef
in 2018 de
bestseller
Fokking Druk.
Dinsdag
verschijnt zijn
nieuwe boek
Werk kan ook uit. Voor de site
van deze krant maakt hij de
podcast Thuis met Thijs, over
hoe de coronamaatregelen ons
beïnvloeden.